Κράτος της Θάλασσας

Η Δημοκρατία της Βενετίας και οι κτήσεις της

Το Κράτος της Θάλασσας (ενετικά: Stato da Màr) ή Κτήσεις της Θάλασσας (Domini da Màr) ήταν το όνομα που δόθηκε από τη Δημοκρατία της Βενετίας στις θαλάσσιες και υπερπόντιες κτήσεις της, συμπεριλαμβανομένης της Ιστρίας, Δαλματίας, των Επτανήσων, της Εύβοιας, του Μοριά (το «Βασίλειο του Μορέως»), των νησιών του Αιγαίου του Δουκάτου του Αρχιπελάγους, καθώς και τα νησιά της Κρήτης (το «Βασίλειο της Κρήτης») και της Κύπρου.[1] Ήταν μία από τις τρεις υποδιαιρέσεις της Ενετικής δημοκρατίας, μαζί με το "Ντογκάντο (Dogado)", δηλαδή την ίδια την πόλη της Βενετίας, και το "Ηπειρωτικό Κράτος (Stato di Terraferma)" στην Λομβαρδία. Οι υπερπόντιες κτήσεις της Δημοκρατίας της Βενετίας ιδιαίτερα η Κρήτη, η Κέρκυρα και η Κύπρος είχαν τον πιο κρίσιμο ρόλο για την εμπορική και στρατιωτική ηγεσία της. Ο ιστορικός Φερνάν Μπρωντέλ μελετώντας την ιστορία του 15ου και του 16ου αιώνα καταγράφει τα συγκεκριμένα νησιά ως "ο ανίκητος στόλος της Βενετίας".[2]

Η δημιουργία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι κτήσεις της Δημοκρατίας της Βενετίας στην βόρειο Αλβανία και το Μαυροβούνιο.

Η δημιουργία του Κράτους της Θάλασσας ξεκίνησε όταν οι Σλάβοι Ναρεντίνοι πειρατές ηττήθηκαν από τον Δόγη Πιέτρο Β΄ Ορσεόλο και αναγνωρίστηκε η κυριαρχία της Βενετίας στις Πόλεις-Κράτη της Δαλματίας (998).[3] Οι Ναρεντίνοι ήταν μέχρι τότε αυτόνομοι από την Κροατία, με συνεχείς επιδρομές λεηλατούσαν συνεχώς τα πλοία των Βενετών και τους εμπόρους τους που ταξίδευαν στην Αδριατική.[4] Σε ανάμνηση της ιστορικής νίκης η Δημοκρατία της Βενετίας καθιέρωσε την εορτή της Αναλήψεως στην οποία γινόταν συμβολικά ο γάμος του Δόγη με την Αδριατική Θάλασσα.[5] Ο Δόγης της Βενετίας πήρε τις επόμενες δεκαετίες τον πρόσθετο τίτλο του "Δούκα της Δαλματίας" αλλά ο έλεγχος στην περιοχή θα μονιμοποιηθεί στις αρχές του 15ου αιώνα. Από τον 12ο αιώνα η Βενετία θα καθιερώσει την κυριαρχία της στην Ίστρια, θα την διατηρήσει μέχρι την πτώση της Δημοκρατίας. Οι υπερπόντιες κτήσεις της Βενετίας εκτοξεύτηκαν στην Δ΄ Σταυροφορία (1204), τα δυτικά κράτη κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη και κατέλυσαν την Βυζαντινή αυτοκρατορία. Με την Διανομή Εδαφών της Αυτοκρατορικής Ρωμανίας η Δημοκρατία της Βενετίας πήρε την μερίδα του λέοντος, τα περισσότερα από τα εδάφη αυτά κατακτήθηκαν ωστόσο από το Δεσποτάτο της Ηπείρου και την Αυτοκρατορία της Νίκαιας. Η Βενετία είχε κυρίαρχη θέση και στην ίδια την Κωνσταντινούπολη, μέχρι την ανακατάκτηση της (1261) και κατόπιν σε όλες τις Βενετοκρατούμενες περιοχές του Ελληνικού χώρου ανώτατος διοικητής ήταν ο Ποντεστά της Κωνσταντινούπολης. Από τα νησιά που απέκτησε αμέσως μετά την Δ΄ Σταυροφορία διατήρησε την Εύβοια μέχρι τον 15ο αιώνα, τις Κυκλάδες μέχρι τον 16ο αιώνα (με εξαίρεση την Τήνο που την διατήρησε μέχρι τον 18ο) και την Κρήτη μέχρι τον 17ο αιώνα.

Η ανάπτυξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι κτήσεις του Κράτους της Θάλασσας στην Αδριατική

Μετά την Μάχη της Κιότζα (1378-1381) στην οποία η Δημοκρατία της Βενετίας νίκησε την Δημοκρατία της Γένοβας ξεκίνησε ταχύτατη ανάπτυξη της Βενετικής αυτοκρατορίας. Η Κέρκυρα πέρασε υπό την διοίκηση της (1386), ακολούθησαν τα Τιμάρια Άργους και Ναυπλίας (1388-1394), το Δυρράχιο και η Λέζα στις ακτές της Αλβανίας (1392) και η Σκόδρα έδρα των Γκέγκηδων (1395).[6] Η Μάχη της Άγκυρας (1402) έφερε μια προσωρινή κάμψη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας που κάλπαζε εκείνη την εποχή ανατολικά σε ταχύτατο βαθμό. Όταν πέθανε ο Δούκας του Μιλάνου Τζαν Γκαλεάτσο Βισκόντι ακολούθησε μεγάλο κενό εξουσίας στην βόρεια Ιταλία. Η Δημοκρατία της Βενετίας κατέκτησε κατόπιν απέραντες εκτάσεις στην βόρεια Ιταλία, έφτασε μέχρι την Μπρέσια και δημιούργησε το "Ηπειρωτικό Κράτος". Στην Οθωμανική Μεσοβασιλεία η οποία ακολούθησε την ήττα των Τούρκων και την Συνθήκη της Καλλίπολης (1403) η Βενετία βρήκε την ευκαιρία να κατακτήσει και άλλες Ελληνικές πόλεις όπως η Ναύπακτος (1407), η Πάτρα (1408), η Πύλος (1409) και προσωρινά η Θεσσαλονίκη (1423).[7] Με την προηγούμενη "Συνθήκη του Ζάνταρ" (1358) η Βενετία είχε αναγκαστεί να παραχωρήσει πολλές Δαλματικές πόλεις στο Βασίλειο της Ουγγαρίας. Την εποχή εκείνη είχε ξεσπάσει σκληρή σύγκρουση ανάμεσα στον Λαδίσλαο Α΄ της Νεαπόλεως και τον αυτοκράτορα Σιγισμούνδο σχετικά με το Στέμμα της Ουγγαρίας, η Βενετία βρήκε την ευκαιρία να ανακτήσει τις παλιές της κτήσεις. Ο Λαδίσλαος Α΄ της Νεαπόλεως πούλησε τις πόλεις Τσρες, Ραμπ, Παγκ, Ζάνταρ και Βράνα στην Δημοκρατία της Βενετίας για 100.000 Δουκάτα.[8]

Η παρακμή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Δημοκρατία της Βενετίας κατέκτησε και την Κύπρο (1489), την διατήρησε μέχρι την πτώση της στους Οθωμανούς (1570-1571). Η απόλυτη κυριαρχία της στην Αδριατική διατηρήθηκε για αιώνες, σε ολόκληρη την διάρκεια του 16ου και του 17ου αιώνα καταγράφεται στους χάρτες ως "Θάλασσα της Βενετίας". Η παρακμή του Κράτους της Θάλασσας και η σταδιακή απώλεια των νησιών ξεκίνησε όταν ξέσπασαν οι Βενετο-Οθωμανικοί πόλεμοι. Η Δημοκρατία της Βενετίας κατόρθωσε ωστόσο να κερδίσει σταδιακά μερικά εδάφη όπως η Πελοπόννησος (1685-1715), η ενδοχώρα της Δαλματίας την δεκαετία του 1680, η Πάργα (1401-1797), η Πρέβεζα (1717-1797), η Βόνιτσα (1684-1797) και το Βουθρωτό (1718-1797). Από τότε (1715) τα εδάφη του Κράτους της Θάλασσας περιορίστηκαν σημαντικά μέχρι την πτώση της Δημοκρατίας από τον Μέγα Ναπολέοντα (1797). Το Κράτος της Θάλασσας περιορίστηκε στα Επτάνησα, την Ίστρια, την Δαλματία, δεν κατείχε κανένα νησί πλέον ανατολικά από τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ https://www.romeartlover.it/Greekmap.html
  2. ↑ "Sur le grand axe de sa puissance, ces îles sont la flotte immobile de Venise." Fernand Braudel (1949). La Méditerranée et le monde méditerranéen à l'époque de Philippe II, 1 : La part du milieu. Paris: Armand Colin. σ. 149
  3. ↑ Ćirković 2004, σ. 24
  4. ↑ Fine 1991, σ. 276
  5. ↑ Ανώνυμου, «Η εορτή της Αναλήψεως στη Βενετία», Ιστορία Εικονογραφημένη, τχ.74 (Αύγουστος 1974)
  6. ↑ Gullino, Giuseppe (1996). "Le frontiere navali". In Alberto Tenenti; Ugo Tucci (eds.). Storia di Venezia. Dalle origini alla caduta della Serenissima (in Italian). Vol. IV: Il Rinascimento. Politica e cultura. Rome: Enciclopedia Italiana. σσ. 13–111
  7. ↑ Gullino, Giuseppe (1996). "Le frontiere navali". In Alberto Tenenti; Ugo Tucci (eds.). Storia di Venezia. Dalle origini alla caduta della Serenissima (in Italian). Vol. IV: Il Rinascimento. Politica e cultura. Rome: Enciclopedia Italiana. σσ. 13–111
  8. ↑ Gullino, Giuseppe (1996). "Le frontiere navali". In Alberto Tenenti; Ugo Tucci (eds.). Storia di Venezia. Dalle origini alla caduta della Serenissima (in Italian). Vol. IV: Il Rinascimento. Politica e cultura. Rome: Enciclopedia Italiana. σσ. 13–111

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Da Mosto, Andrea: L'Archivio di Stato di Venezia, Biblioteca d'Arte editrice, Roma, 1937.
  • Mutinelli, Fabio: Lessico Veneto, tipografia Giambattista Andreola, Venezia, 1852.
  • Arbel, Benjamin (1996). "Colonie d'oltremare". In Alberto Tenenti; Ugo Tucci (eds.). Storia di Venezia. Dalle origini alla caduta della Serenissima (in Italian). Vol. V: Il Rinascimento. Società ed economia. Rome: Enciclopedia Italiana. σσ. 947–985.
  • Crowley, Roger (2011). City of Fortune - How Venice Won and lost a Naval Empire. London: Faber and Faber.
  • Da Mosto, Andrea (1937). L'Archivio di Stato di Venezia. Rome: Biblioteca d'Arte editrice.
  • Gullino, Giuseppe (1996). "Le frontiere navali". In Alberto Tenenti; Ugo Tucci (eds.). Storia di Venezia. Dalle origini alla caduta della Serenissima (in Italian). Vol. IV: Il Rinascimento. Politica e cultura. Rome: Enciclopedia Italiana. σσ. 13–111.
  • Mutinelli, Fabio (1851). Lessico Veneto. Venice: tipografia Giambattista Andreola.