Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (συντομογραφία: Κ.Ο.Α.) είναι το παλαιότερο ορχηστρικό μουσικό σύνολο στην Ελλάδα.[1] Έχει τις ρίζες της στην ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών. Ιδρύθηκε το 1942 με το Ν.Δ. 2010/1942 επί υπουργίας Κωνσταντίνου Λογοθετόπουλου και έκτοτε πέρασε από διάφορα στάδια μέχρι ως προς την ονομασία της και τον τρόπο λειτουργίας της. Από τον Οκτώβριο του 2020 διευθυντής της είναι ο Λουκάς Καρυτινός.[2][3][4]
Το 1893 ιδρύθηκε η Μαθητική Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών μετά από προσπάθειες του τότε διευθυντή του ωδείου, Γεωργίου Νάζου. Έδωσε την πρώτη της συναυλία στις 19 Μαρτίου 1894 υπό τη διεύθυνση του Ρικάρντο Μπονιτσιόλι και από το 1908 και μετά αναβαθμίστηκε ποιοτικά την περίοδο του Βέλγου Αρμάνδου Μαρσίκ (1877-1959). Το 1911 ονομάστηκε Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών. [5]
Το 1925 ιδρύθηκε ο «Σύλλογος Συναυλιών» που αποτελούσε συγχώνευση της Ορχήστρας του Ωδείου Αθηνών και της Συμφωνικής Ορχήστρας του Ελληνικού Ωδείου. Μόνιμοι αρχιμουσικοί ήταν ο Δημήτρης Μητρόπουλος και ο Ιβάν Μπούτνικοφ. Το 1927 διαλύθηκε ο Σύλλογος Συναυλιών και ανασυγκροτήθηκε η Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών.[6]
Στα τέλη του 1942, χάρη στις προσπάθειες του τότε διευθυντή της και διευθυντή του Ωδείου Αθηνών Φιλοκτήτη Οικονομίδη, η Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών έγινε κρατικός οργανισμός υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας. Η πρώτη συναυλία της επονομαζόμενης πλέον Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών δόθηκε κατά τη διάρκεια της κατοχής στις 28 Φεβρουαρίου 1943, υπό τη διεύθυνση του Μανώλη Καλομοίρη, στο θέατρο Ολύμπια. Την ίδια μέρα είχε γίνει η κηδεία του ποιητή Κωστή Παλαμά που εξελίχθηκε σε αντικατοχική διαδήλωση.[5] Στις 24 Αυγούστου 1955 η ΚΟΑ υπό τη διεύθυνση του Θεοδώρου Βαβαγιάννη εγκαινίασε το πρόγραμμα του πρώτου Φεστιβάλ Αθηνών παρουσιάζοντας έργα του Χέντελ.[7]
Σήμερα η ΚΟΑ τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού. Τον Οκτώβριο 2016 ιδρύθηκε η Ακαδημία Νέων Μουσικών της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών.[5]
↑«Helenic Festival». web.archive.org. 29 Αυγούστου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Αυγούστου 2006. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2024.CS1 maint: Unfit url (link)
↑Ράντελ, Ντον Μάικλ (1999). The Harvard Concise Dictionary of Music and Musicians (στα Αγγλικά). Κέιμπριτζ: Harvard University Press. ISBN0-674-00978-9.