Ο κρατώνας (Αγγλικά: craton[1]) είναι ένα αρχαίο και συμπαγές τμήμα της ηπειρωτικής λιθόσφαιρας που αποτελείται από τα δύο ανώτερα στρώματα της Γης τον γεωφλοιό και την ασθενόσφαιρα[2]. Οι κρατώνες βρίσκονται στον πυρήνα των τεκτονικών πλακών και συνήθως είναι τα αρχαιότερα τμήματα που έχουν επιβιώσει από τις γεωλογικές διεργασίες. Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να δημιουργηθούν καινούργιοι όταν υπάρξει ρήξη των ήδη υπάρχοντων κρατώνων και δημιουργία περιθωρίων ανάμεσά τους. Οι κρατώνες αποτελούνται από αρχαία κρυσταλλικά πετρώματα στη βάση τους τα οποία έχουν καλυφθεί από μια παχιά κρούστα από νεότερα ιζηματογενή πετρώματα. Οι κρατώνες έχουν βαθιές ρίζες οι οποίες εκτείνονται για μερικά εκατοντάδες χιλιόμετρα μέσα στον μανδύα. Ο όρος κρατώνας χρησιμοποιείται για να ξεχωρίσει τα συμπαγή μόνιμα τμήματα του φλοιού από τα ασταθή[3] .