Κρατώνας

Οι γεωλογικές περιφέρειες της Γης
Οι κρατώνες της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής κατά την τριαδική περίοδο όταν οι δύο ήπειροι ήταν ενωμένες

Ο κρατώνας (Αγγλικά: craton[1]) είναι ένα αρχαίο και συμπαγές τμήμα της ηπειρωτικής λιθόσφαιρας που αποτελείται από τα δύο ανώτερα στρώματα της Γης τον γεωφλοιό και την ασθενόσφαιρα[2]. Οι κρατώνες βρίσκονται στον πυρήνα των τεκτονικών πλακών και συνήθως είναι τα αρχαιότερα τμήματα που έχουν επιβιώσει από τις γεωλογικές διεργασίες. Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να δημιουργηθούν καινούργιοι όταν υπάρξει ρήξη των ήδη υπάρχοντων κρατώνων και δημιουργία περιθωρίων ανάμεσά τους. Οι κρατώνες αποτελούνται από αρχαία κρυσταλλικά πετρώματα στη βάση τους τα οποία έχουν καλυφθεί από μια παχιά κρούστα από νεότερα ιζηματογενή πετρώματα. Οι κρατώνες έχουν βαθιές ρίζες οι οποίες εκτείνονται για μερικά εκατοντάδες χιλιόμετρα μέσα στον μανδύα. Ο όρος κρατώνας χρησιμοποιείται για να ξεχωρίσει τα συμπαγή μόνιμα τμήματα του φλοιού από τα ασταθή[3] .

  1. «Definition of craton in North American English». Oxford Dictionaries. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2015. 
  2. «"The Dynamic Earth @ National Museum of Natural History"». Smithsonian National Museum of Natural History. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2005. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2024. 
  3. Jackson, Julia A., επιμ. (1997). «craton». Glossary of geology (Fourth έκδοση). Alexandria, Virginia: American Geological Institute. ISBN 0922152349. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Cratons στο Wikimedia Commons