Κρησίλας | |
---|---|
Προτομή «Περικλής, γιός του Ξανθίππου, Αθηναίος», Ρωμαϊκό αντίγραφο του αρχικού έργου του Κρεσίλα, Μουσεία Βατικανού (αρ. 269) | |
Γέννηση | 480 π.Χ. Κυδωνία |
Θάνατος | 410 π.Χ. |
Κατοικία | Κυδωνία Αθήνα (450 π.Χ.–420 π.Χ.) |
Ιδιότητα | γλύπτης |
Σημαντικά έργα | Pericles with the Corinthian helmet |
Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Κρησίλας (480 π.Χ. – 410 π.Χ.) ήταν Έλληνας γλύπτης της Κλασικής περιόδου (5ος αιώνας π.Χ.), από την Κυδωνία. Έλαβε την εκπαίδευση του στο Άργος και εργάστηκε στην Αθήνα, την εποχή του Πελοποννησιακού πολέμου, ως οπαδός του ιδεαλιστικού πορτρέτου του Μύρωνα. Είναι γνωστός για το γλυπτό του Προτομή του Περικλή με Κορινθιακή περικεφαλαία.
Ο Κρησίλας καταγόταν από την πόλη-κράτος της Κυδωνίας, στο νησί της Κρήτης.[1][2][3] Έλαβε την εκπαίδευση του στο Άργος ως μαθητής του Δωρόθεου, με τον οποίο εργάστηκε στους Δελφούς και την Ερμιόνη. Μεταξύ 450 και 420 π.Χ. εργάστηκε κυρίως στην Αθήνα, ως οπαδός της σχολής του γλύπτη Μύρωνα και στη περίοδο μετά τον Φειδία έφερε στοιχεία σχεδιασμού μικρών διαστάσεων εξαιτίας της Πελοποννησιακής περιόδου.[4]
Ο Ρωμαίος συγγραφέας Πλίνιος ο Πρεσβύτερος έγραψε για έναν διαγωνισμό μεταξύ των τεσσάρων γλυπτών Πολυκλείτου, Φειδία, Κρησίλα και Φράδμωνος, για τα καλύτερα αγάλματα Αμαζόνων για το ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο. Κάθε γλύπτης έθεσε εαυτόν νικητή, αλλά Φειδίας, Κρεσίλας και Φράδμων έθεσαν τον Πολύκλειτο στη δεύτερη θέση. Έτσι ο Πολύκλειτος κέρδισε, ο Φειδίας ήρθε δεύτερος και ο Κρησίλας τρίτος.[5][6][7][8][9]
Στην Αθήνα δημιούργησε, για παράδειγμα, ένα μπρούτζινο άγαλμα του Περικλή (440-430 π.Χ.) με Κορινθιακή περικεφαλαία στην κεφαλή του ως δείγμα της θέσης του στρατηγού που κατείχε. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος ανέφερε για το έργο πως: «είναι ένα έργο άξιο του τίτλου του. Είναι ένα θαυμάσιο πράγμα για αυτή τη τέχνη πως μπορεί να κάνει έναν διάσημο άνδρα ακόμη πιο διάσημο».[2][7] Η βάση του αγάλματος βρέθηκε στην Ακρόπολη Αθηνών. Είναι αδιαμφισβήτητα το μπρούτζινο άγαλμα που είδε ο Παυσανίας εκεί (Παυσανίας I.25.1[10], I.28.2[11]). Φαίνεται πως η σειρά πορτραίτων προτομών του Περικλή ξεκινούν από αυτό. Υπάρχουν παραδείγματα στα Μουσεία του Βατικανού, στο Βρετανικό Μουσείο (βρέθηκαν στην έπαυλη του Αδριανού στο Τίβολι, και κατέχονται από τον Τσαρλς Τάουνλι (Charles Townley)) και στο Άλτες Μουζέουμ.
Ο Κρησίλας επίσης δημιούργησε επίσης τους τραυματισμένους άνδρες και μια Αμαζόνα που πεθαίνει για την Έφεσο από συγκυρία (σε διαγωνισμό με τον Φειδία και τον Πολύκλειτο), πιθανώς το μοντέλο για πολλά αντίγραφα, ένα από τα οποία είναι η Τραυματισμένη Αμαζόνα του Κρεσίλα στα Μουσεία του Βατικανού. Επίσης ταυτοποιήθηκε ως ο δημιουργός του αγάλματος της Αθηνάς σε μορφή Βελλετρίου (Παλλάς του Βελλετρίου). Δημιούργησε άγαλμα του Διομήδη σύμφωνα με τη περιγραφή του Ομήρου.[12]
Το 1804 μ.Χ. ο Κρησίλας ταυτοποιήθηκε εσφαλμένα ως γυναίκα ονόματι «Κρησίλλα» από τη Ματίλντα Μπέθαμ (Matilda Betham), η οποία πίστεψε πως «αυτή» είχε καταλάβει τη τρίτη θέση πίσω από Πολύκλειτο και Φειδία στον διαγωνισμό για τη δημιουργία επτά Αμαζόνων για τον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο.[13] Ως εκ τούτου, ο Κρησίλας συμπεριλήφθηκε λανθασμένα στη συμβολική ιστορία της Τζούντι Σικάγο (Judy Chicago) για τις γυναίκες στο Δυτικό Πολιτισμό, το έργο εγκατάστασης The Dinner Party.[14]
|