Ο Κριστιάν ντε Πορτσανπάρκ (γαλλικά: Christian de Portzamparc, 5 Μαΐου 1944) είναι Γάλλος αρχιτέκτονας και πολεοδόμος.
Αποφοίτησε από την Εθνική Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών[34] στο Παρίσι το 1970 και από τότε διακρίνεται για τα τολμηρά του σχέδια και την καλλιτεχνική του πινελιά. Τα έργα του αντανακλούν μια ευαισθησία προς το περιβάλλον και τον αστικό χώρο, όπου και ήταν η καθοριστική αρχή για τα υπόλοιπα του έργα.
Ο Ντι Πόρτζαμπαρκ γεννήθηκε στην Καζαμπλάνκα του Μαρόκου το 1944, όταν η χώρα ήταν υπό γαλλική στατιωτική κατοχή. Άρχισε να σπουδάζει αρχιτεκτονική το 1962 στην Εθνική Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στο Παρίσι, επηρεασμένος από τους καθηγητές του Γιουτζίν Μπωντούεν, ο οποίος «ενθάρρυνε το γούστο του για επίσημο εξπρεσιονισμό», και Γεώργιος Κανδύλης, που «έδινε έμφαση στη συστηματική εργασία σε πλέγματα και δίκτυα».[36]
Το 1966 ταξίδεψέ στη Νέα Υόρκη για μερικούς μήνες κατά την διάρκεια ακαδημαϊκής παύσης, όπου και άρχισε να έχει δισταγμούς για την ενασχόληση του με την αρχιτεκτονική.
«Η αρχιτεκτονική, μου φαινόταν υπερβολικά γραφειοκρατική και όχι αρκετά ελεύθερη σε σύγκριση με την τέχνη και τα μοντερνιστικά ιδανικά που λάτρευα πριν, μου φάνηκαν ανίκανα να φτάσω τον πλούτο της πραγματικής ζωής. Άρχισα επίσης να επικρίνω τις πρώτες μου επιρροές όπως το Λε Κορπιζιέ»,[36] είχε πει ο ίδιος.
Παρ 'όλα αυτά, επέστεψε στις σπουδές του το ακαδημαϊκό έτος 1967 και αποφοίτησε το 1969.[36]
Ο Ντι Πόρτζαμπαρκ δημιούργησε το δικό του πρακτορείο το 1980, με την υποστήριξη των Μαρί Ελίζαμπεθ Νικολό, Ετιέν Πιέρ και Μπερτράν Μπο και αργότερα υποδέχτηκε τους Μπρούνο Ντάρμπεκ, Σελίν Μπάρντα, Λία Σου, Αντρέ Τερζιμπαχιάν και Κλόβις Κούνια
Με έδρα το Παρίσι, ο οργανισμός διαθέτει «δορυφορικά» γραφεία κοντά σε εργοτάξια, εκτός από τα γραφεία στη Νέα Υόρκη και το Ρίο ντε Τζανέιρο, και αντιπροσωπεύετε από μία ομάδα 80 ατόμων, από όλων των κόσμο.[37]
Τόσο αρχιτέκτονας όσο και πολεοδόμος, ο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ εμπλέκεται στην ερευνά της μορφής και του νοήματος, όπως και της κατασκευής. Τα έργα του επικεντρώνονται στην έρευνα πάνω από την εικασία και την ποιότητα ζωής. Υποστηρίζει πως η αισθητική εξαρτάται από την ηθική, και ότι πολύ συχνά έχουμε διαχωρίσει το ένα από το άλλο. Ο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ εστιάζει σε όλες τις κλίμακες κατασκευής, από απλά κτίρια μέχρι και αστική αναθεώρηση. Θεμελιώδης αρχή των έργων του είναι η πόλη η οποία αναπτύσσεται παράλληλα και διαδοχικά με τρεις κύριες γραμμές: κομμάτια γειτονιάς ή πόλης, μεμονωμένα κτίρια και ουρανοξύστες.[38]
Η εξέλιξη των αστικών έργων του Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ μέσω διαγωνισμών και μελετών οδήγησε στην ανάπτυξη των μεθόδων, ένα πρακτικό αποτέλεσμα θεωρητικής έρευνας και ανάλυσης. Αυτό το ανανεωμένο όραμα της αστικής δομής, το οποίο ονόμασε «ανοιχτό μπλόκ» στη δεκαετία του '80, φανερώνονται μέσα από τα έργα Περιοχή Μασένα - Αριστερή Όχθη του Σηκουάνα (από το 1995), είναι μια ολόκληρη γειτονιά στο Παρίσι, και στη Ζιρόντα (από το 1991), που βρίσκεται στη νότια Γαλλία, και τα δύο απεικονίζουν τις τεχνικές του γενικού σχεδιασμού και συντονισμού.
Τα κτίρια του Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ δημιουργούν περιβάλλοντα όπου ο εσωτερικός και εξωτερικός χώρος συμπίπτουν μεταξύ τους, λειτουργώντας ως καταλύτες στη δυναμική του αστικού τοπίου. Αυτή η μέθοδος λειτουργίας έπαιξε μεγάλο ρόλο σε πολιτιστικά προγράμματα, συχνά αφιερωμένα στο χορό και στη μουσική. Τα πιο πρόσφατα παραδείγματα των οποίων περιλαμβάνουν μια αίθουσα φιλαρμονικής 1500 θέσεων, αίθουσα δωματίου 300 θέσεων και αίθουσα ηλεκτροακουστικής 120 θέσεων στο Λουξεμβούργο, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2005, καθώς και, στο πλαίσιο του έργου Μουσική Πόληστο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας, υπάρχει μια μοναδική αίθουσα συναυλιών 1800 θέσεων που μετατρέπεται σε αίθουσα όπερας 1300 θέσεων, η οποία βρίσκεται υπό κατασκευή, μεταξύ άλλων μουσικών αιθουσών.
Οι πύργοι που δημιούργησε ο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ ήταν, από την αρχή, αποτέλεσμα των μελετών του για την κατακόρυφη και γλυπτική διάσταση, με επίκεντρο την πρισματική μορφή. Το πιο αναγνωρισμένο παράδειγμα είναι ο Πύργος LVMH που δημιουργήθηκε το 1995 στη Νέα Υόρκη των Η.Π.Α., στο οποίο ο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ έλαβε πολλές διακρίσεις. Σύντομα θα συνοδεύεται από τον οικιστικό πύργο στη λεωφόρο 400 Πάρκ στο Μανχάταν, του οποίου η κατασκευή ξεκίνησε το 2010.
Το 1994, ο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ έγινε ο πρώτος Γάλλος αρχιτέκτονας που κέρδισε το περίφημο «Αρχιτεκτονικό Βραβείο Πρίτσκερ», σε ηλικία 50 ετών.[39]
Το 1999, δημιούργησε τον εικοσιτριώροφο Πύργο LVMH στην ανατολική 57η οδό στην πόλη της Νέας Υόρκης και, αργότερα, τα κεντρικά γραφεία της LVMH στη λεωφόρο Ο Μονταίν στο Παρίσι, Γαλλία.[39]
Το 2006, το Κολλέγιο της Γαλλίας δημιούργησε μια 53η καρέκλα αφιερωμένη στην «καλλιτεχνική δημιουργία» και κάλεσε τον Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ να είναι ο πρώτος κάτοχός του.
1990 - Το Μεγάλο Βραβείο Αρχιτεκτονικής της Πόλης του Παρισιού – απονέμεται από τον Δήμαρχο του Παρισιού [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (August 2019)">απαιτείται παραπομπή</span> ]
1992 - Ασημένιο τετράγωνο - βραβείο από τη Γαλλική Ακαδημία Αρχιτεκτονικής [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (August 2019)">απαιτείται παραπομπή</span> ]
1993 - Μεγάλο Εθνικό Βραβείο Αρχιτεκτονικής – απονέμεται από το Γαλλικό Υπουργείο Πολεοδομίας και Μεταφορών [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (August 2019)">απαιτείται παραπομπή</span> ]
1994 - Αρχιτεκτονικό Βραβείο Πρίτσκερ – απονέμεται από το Ίδρυμα Hyatt
1995 - Το Ασημένιο τετράγωνο βραβεύεται από το γαλλικό συγκρότημα Le Moniteur για την Πόλη της Μουσικής – Ωδείο Μουσικής και Χορού στο Παρίσι
2001 - Βραβείο Businessweek και Αρχιτεκτονική καταγραφή για τον Πύργο LVMH στη Νέα Υόρκη (ΗΠΑ) [44]
2004 - Βραβείο Πολεοδομίας – απονέμεται από μια διεθνή κριτική επιτροπή που ήθελε να συγχαρεί ένα έργο με επιτεύγματα υψηλής ποιότητας σε συνδυασμό το όραμα και τη φιλοσοφία της πόλης, διατυπώνοντας θεωρητικές έννοιες και συγκεκριμένες υλοποιήσεις, αναπτύσσοντας παράλληλα ένα αισιόδοξο όραμα για το μέλλον μέσα από τα έργα και τα γραπτά του[45]
2005 - Βραβείο MIPIM για την αναδιαμόρφωση του κτιρίου για την ομάδα Τύπου Le Monde στο Παρίσι [46]
Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ του Ζιλ ντε Μπιρέ Επιμέλεια από Terrail, 2003
Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ, συνέντευξη με τον Υ. Φουταγκάουα, G.A. Επιπλέον έγγραφο 04 / στο Studio Talk Συνέντευξη με 15 αρχιτέκτονες (Τόκιο, A.D.A επεξεργασία, 2002)
Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ του Ρικάρντο Φλόριο, Επιμέλεια Εκδόσεις Εργαστήριο, 1997
Έγγραφο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ G.A., 1996
Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ Σχεδιασμός και μορφή αρχιτεκτονικής για την πόλη, Ρ. Φλόριο (Ρώμη, Εκδόσεις Εργαστήριο, 1996)
Γενεαλογία μορφών από Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ, Επιμέλεια Dis Voir, σχετικά με ελεύθερα σχέδια και πίνακες, 1996
Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ Επιμέλεια Arc en Rêve/ Birkhauser, 1996
Φιλαρμονία του Λουξεμβούργου, συνέντευξη με τους Κ. ντι Πόρτζαμπαρκ , M. Μπράους. (Λουξεμβούργο, Ταμείο Αστικοποίησης και Ανάπτυξης του Οροπέδιου Κίρτσμπεργκ, 2003)
Ο πύργος LVMH, συνέντευξη με τους Κ. ντι Πόρτζαμπαρκ «Πορτζαμπάρκ ή το πνεύμα του τόπου». «Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ Ο Πύργος LVMH », Τζ. Τζιοβανίνι, Φ. Ράμπερτ, (Γνώση Ειδικών Τεχνών, Παρίσι, 1999)
Από τη σχολή χορού - μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού, Κ. ντι Πόρτζαμπαρκ (Παρίσι, Εκδόσεις Semi-Circle, 1990)
Η πόλη της μουσικής, M. Μπλέιζ, Π. Μπουλέζ, Σ. Γκόλντμπεργκ, JC. Καζαντέσου, O. Μεσσιαν, Π. Σόλερς, Χ. Τόνκα, Κ. ντι Πόρτζαμπαρκ (Παρίσι, Πεδίο Βάλον, 1986)
Οδός Hautes Formes, Κ. ντι Πόρτζαμπαρκ (Παρίσι, Διαχείριση ακινήτων της πόλης του Παρισιού, RIVP, 1979)
↑Architecture : figures du monde, figures du temps, Leçons inaugurales au Collège de France, Collège de France/Fayard, Paris, 2006
↑The Pritzker Architecture Prize 1994 Sponsored by the Hyatt Foundation
↑ 36,036,136,2«Christian de Portzamparc Biography». The Pritzker Architecture Prize. Hyatt Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2013. Architecture seemed to me to be too bureaucratic, and not free enough compared to art; and the modernistic ideals which I worshiped before, seemed to me unable to reach the richness of real life. I also began to criticize my first influences like Le Corbusier.
↑Christian de Portzamparc by Gilles de Bure Edited by Terrail, 2003
↑Christian de Portzamparc by Riccardo Florio, Edited by Officina Edizioni, 1997
↑La cité de la musique, M. Bleuse, P. Boulez, S. Goldberg, J-C. Casadesus, O. Messiaen, P. Sollers, H. Tonka, C. de Portzamparc (Paris, Champ Vallon, 1986)
↑La tour LVMH, entretien avec C. de Portzamparc «Portzamparc ou l'esprit des lieux».
↑La philharmonie de Luxembourg, entretien avec C. de Portzamparc, M. Brausch. (Luxembourg, Fonds
↑De la danse - école du ballet de L'Opéra de Paris, C. de Portzamparc (Paris, Les éditions du Demi-Cercle,1990).
↑Grand Prix de l'Urbanisme 2004 Portrait des nominés, edited by le ministre de l'Equipment, des Transports, de l'Aménagement du Territoire, du Tourisme et de la Mer,
↑Paris 2000 New Architecture by Sam Lubell, The Monacelli Press
Παρίσι 2000 Νέα Αρχιτεκτονική από Σαμ Λούμπελ, Ο Τύπος Μονασέλι