Κόλπος Αλγκόα

Χάρτης του Κόλπου Αλγκόα από τα τέλη του 17ου αιώνα

Ο Κόλπος Αλγκόα (Algoa Bay) είναι κόλπος ή όρμος στην Επαρχία Ανατολικού Ακρωτηρίου της Νότιας Αφρικής. Βρίσκεται 369 ναυτικά μίλια (683 χιλιόμετρα) ανατολικά του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδος, θεωρούμενος ως κόλπος του Ινδικού Ωκεανού.

Ο Κόλπος Αλγκόα ορίζεται στα δυτικά από το Ακρωτήριο Ρέσιφε και στα ανατολικά από το Ακρωτήριο Παντρόνε ή Γούντυ. Τα νερά του είναι βαθιά, φθάνοντας σε βάθος μέχρι 436 μέτρα. Μία από τις μεγαλύτερες πόλεις και λιμάνια της Νότιας Αφρικής, το Γκεμπέχα, απλώνεται μόλις πέρα από αυτόν, όπως και ο νέος λιμένας βαθέων υδάτων και βιομηχανική ζώνη Κοέγκα.

Ιστορικά στοιχεία

Ο Πορτογάλος εξερευνητής Βαρθολομαίος Ντιάζ ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που έφθασε στον κόλπο, το 1488. Του έδωσε το όνομα «Κόλπος του Βράχου» ή «της Λιμνοθάλασσας» (Bahia de Lagoa, που με αναγραμματισμό έδωσε το σημερινό όνομα «Αλγκόα») και σε ένα μικρό νησί φύτεψε έναν ξύλινο Σταυρό.^[1] Είναι το σημερινό Σαιν Κρουά (St Croix ή Santa Cruz, σε ελεύθερη απόδοση «Τίμιος Σταυρός»). Ο Τζόσουα Σλόκαμ τα γράφει κάπως διαφορετικά στο βιβλίο του Sailing Alone Around the World (1900):

«

...εκεί το πλήρωμα στασίασε σε ανταρσία. Αποβιβάστηκαν σε ένα μικρό νησί, που τώρα το λένε Σάντα Κρουζ, όπου ευσεβέστατα έστησαν έναν Σταυρό και ορκίστηκαν ότι θα έκοβαν το λαρύγγι του καπετάνιου αν επιχειρούσε να πλεύσει παραπέρα. Πέρα από εκεί πίστευαν πως ήταν η άκρη του κόσμου, τον οποίο θεωρούσαν επίπεδο και φοβόντουσαν ότι το πλοίο τους θα ξεπερνούσε το χείλος του και θα έπεφτε «κάτω». Υποχρέωσαν τον Ντίας να αλλάξει τη ρότα του, όντας όλοι αρκετά ευχαριστημένοι που θα επέστρεφαν στα σπίτια τους. Ένα χρόνο αργότερα ... ο Βάσκο ντα Γκάμα συνέχισε παραπέρα, στο Νατάλ ... από αυτό το σημείο και πέρα ο δρόμος ως την Ινδία ήταν εύκολος, με τη βοήθεια Αράβων και Ινδών ψαράδων.

»

Βρετανοί έποικοι αποβιβάζονται στον Κόλπο Αλγκόα το 1820. Πίνακας του Τόμας Μπέινς, 1853.

Αιώνες αργότερα, περί το 1820, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Βρετανοί έποικοι.

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπλα χημικού πολέμου απορρίφθηκαν στον κόλπο^[2], καθώς στον πόλεμο το Γκεμπέχα ήταν τόπος έρευνας, κατασκευής και αποθηκεύσεως αερίου μουστάρδας για λογαριασμό του βρετανικού Υπουργείου Αεροπορίας. Η ρύπανση από τα απόβλητα είναι τόση, ώστε ναυτικοί χάρτες του Κόλπου Αλγκόα^[3] προειδοποιούν τους ναυτιλλόμενους: «Βλήματα και πολύ διαβρωμένα δοχεία αερίου μουστάρδας έχουν βρεθεί στην περιοχή ανάμεσα στο Ακρωτήριο του Αγίου Φραγκίσκου και το νησί Μπερντ, μέχρι βάθους 400 m. Οι ανεμότρατες θα πρέπει να προσέχουν πολύ.»

Γεωγραφία

Ο Μητροπολιτικός Δήμος Κόλπου Νέλσον Μαντέλα, που περιλαμβάνει και το Γκεμπέχα, βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Κόλπου Αλγκόα. Οι γεωγραφικές συντεταγμένες του κόλπου δίνονται ως πλάτος 33°50΄ Νότιο και μήκος 25°50΄ Ανατολικό.

Νησιά

Ο Κόλπος Αλγκόα περιέχει 6 μικρά νησιά, σε δύο συστάδες των τριών, που κατά την παγκόσμια οργάνωση BirdLife International «έχουν μεγάλη σημασία, καθώς είναι τα μοναδικά νησιά σε μια ακτογραμμή 1.777 χιλιομέτρων, από το Ακρωτήριο Αγκούλας μέχρι τη νήσο Inhaca στη Μοζαμβίκη». Η συνολική έκταση και των 6 νησιών αναφέρεται ως μόλις 400 στρέμματα (0,4 τετραγωνικό χιλιόμετρο). Το μεγαλύτερο νησί σε όλη τη Νότια Αφρική άλλωστε, η Νήσος Ρόμπεν, έχει έκταση μόλις 5080 στρέμματα.

Πιο κοντά στην ηπειρωτική ακτή, προς την πλευρά του Γκεμπέχα, βρίσκεται η συστάδα του Σαιν Κρουά, αποτελούμενη από το ομώνυμο νησί και δύο νησίδες, τη Jahleel και τη Brenton. Η δεύτερη συστάδα αποτελείται από τις νήσους Μπερντ, Σηλ και Σταγκ. Και τα 6 νησιά με τα περιβάλλοντα νερά έχουν ανακηρυχθεί προστατευόμενες φυσικές περιοχές και αποτελούν τμήμα του Εθνικού Πάρκου Ελεφάντων Άντο, ενώ απαγορεύονται οι επισκέψεις για το γενικό κοινό.

Αξιοσημείωτος ως εμπόδιο στη ναυσιπλοΐα είναι ο σκόπέλος Ντεσπάτς Ροκ, ακριβώς 2,4 χιλιόμετρα ανατολικά από το προάστιο Σάμερστραντ του Γκεμπέχα. Ο βράχος, που είναι βυθισμένος κατά την πλημμυρίδα, σημειώνεται με φανάρι. Νοτιότερα, περίπου 1 χιλιόμετρο νοτιοδυτικά του Ακρωτηρίου Ρέσιφε, υπάρχει ο ύφαλος Θάντερμπολτ. Αν και έξω από τα τυπικά ακριβή όρια του Κόλπου Αλγκόα, έχει βυθίσει αρκετά πλοία που μπαίνουν ή βγαίνουν απρόσεκτα από αυτόν. Κατά την ακραία άμπωτη και μόνο (της πανσελήνου και της νέας σελήνης) τα υψηλότερα σημεία του εξέχουν πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ συχνότερα ο αφρός των κυμάτων που σπάνε πάνω του είναι ορατός από την ηπειρωτική ακτή.

Παραπομπές

1. «Bartholomeu Dias». www.sahistory.org.za. South African History Online. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2020. 
2. «South Africa Dumps Mustard Gas». The Canberra Times, 6 Ιουνίου 1946. 
3. Π.χ. INT 7531 SAN 1024 «Approaches to Port Elizabeth»