Λαύριο

Συντεταγμένες: 37°42′52.02″N 24°3′23.29″E / 37.7144500°N 24.0564694°E / 37.7144500; 24.0564694

Λαύριο
Άποψη του Λαυρίου με τη Μακρόνησο στο βάθος
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Λαύριο
37°42′52″N 24°3′23″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Λαυρεωτικής
Γεωγραφική υπαγωγήΛαύριο[1]
Υψόμετρο11 μέτρα και 9 μέτρα
Πληθυσμός10.046 (2021)
Ταχ. κωδ.19500
Τηλ. κωδ.22920
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Λαύριο (ή Λαύρειο[2] γνωστό κατά τον 19ο αιώνα και ως Εργαστήρια Λαυρίου) είναι κωμόπολη στο νοτιοανατολικό μέρος της Αττικής και έδρα του Δήμου Λαυρεωτικής. Είναι γνωστό από την κλασική αρχαιότητα για την εξόρυξη ασημιού, που ήταν μια από τις κύριες πηγές εισοδήματος της πόλης-κράτους της Αθήνας, για την παραγωγή νομισμάτων και τη χρηματοδότηση του αθηναϊκού στόλου. Τμήμα της πόλης έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός. Το Λαύριο μπορεί να χαρακτηρισθεί ως τόπος με μεγάλη ιστορική και μνημειακή πυκνότητα.

Γενικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χάρτης Λαυρεωτικής
Πύργος ρολόι στο λιμάνι
Λιμάνι: "Άγαλμα της μάνας του Μακρονησιώτη"
Παραλία "Πούντα Ζέζα"

Το Λαύριο διαθέτει λιμάνι. Τα τελευταία χρόνια διατέθηκαν σημαντικοί πόροι για την ανάπλαση και επέκταση του λιμανιού. Σε αυτό το πλαίσιο εκσυγχρονίστηκε επίσης ο δρόμος που το συνδέει με το αεροδρόμιο και συνεπώς με την πρωτεύουσα. Το Λαύριο υπήρξε άλλοτε μια ανθηρή βιομηχανική πόλη με πλήθος βιομηχανιών, όμως μετά το οριστικό κλείσιμο των μεταλλείων (περίπου 1980) και των περισσοτέρων βιομηχανιών σαν συνέπεια της γενικότερης αποβιομηχάνισης της χώρας, πέρασε μια περίοδο οικονομικής κρίσης και αυξημένης ανεργίας. Η κύρια απασχόληση των κατοίκων του είναι η εργασία σε μικρές βιομηχανίες και βιοτεχνίες λόγω της σχετικά μικρής απόστασής του από την περιοχή του Κορωπίου (περίπου 30 χλμ.), το οποίο είναι ένα βιομηχανικό κέντρο, στο οποίο εργάζεται σημαντικός αριθμός κατοίκων.

Το Λαύριο βρίσκεται 40 χιλιόμετρα ΝΑ της Αθήνας (60 χλμ. οδικώς) και 7 χιλιόμετρα βόρεια του ακρωτηρίου Σούνιο.

Η σύγχρονη πόλη έχει χτιστεί γύρω από το λιμάνι και κοιτάει ανατολικά προς τη νήσο Μακρόνησο (παλαιότερα νήσος Ελένη).

Συγκοινωνίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιστορικά στοιχεία σιδηροδρόμου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από το 1885 και μέχρι το 1957 υπήρχε σιδηροδρομική σύνδεση Αθηνών - Λαυρίου, η οποία είχε αρχικά αφετηρία την πλατεία Λαυρίου (η πρώτη πλατεία στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου μετά την Ομόνοια) της Αθήνας (και αργότερα τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Πελοποννήσου) και κατέληγε στο κέντρο του Λαυρίου δίπλα στο σημερινό ηρώο, συνολικού μήκους δικτύου 67,1 χλμ., που είχε κατασκευάσει η "Ελληνική Εταιρία Μεταλλουργείων Λαυρίου".[3]

Μελλοντικά σχέδια σιδηροδρόμου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν θεωρητικά σχέδια για επανενεργοποίηση της σιδηροδρομικής γραμμής (με μικρές παραλλαγές της χάραξης) μεταξύ Λαυρίου και Μαρκόπουλου και σύνδεση αυτού με τον σταθμό Κορωπί της σιδηροδρομικής γραμμής Σ.Κ.Α. - Αεροδρομίου που συνεχίζει προς το κέντρο της Αθήνας. Παρ' όλα αυτά δεν υπάρχει κανένα έργο σε εξέλιξη, ούτε εξασφαλισμένοι πόροι, ούτε καν σχεδιασμός της γραμμής. Η επαναλειτουργία του Λαυρεωτικού προγραμματίζεται από την ΕΡΓΟΣΕ, όπως φαίνεται στον πίνακα έργων της.

Λεωφορεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το δρομολόγιο του ΚΤΕΛ Αθήνα (Νομισματοκοπείο) - Παιανία - Κορωπί - Μαρκόπουλο - Καλύβια - Κερατέα - Λαύριο - Σούνιο, εκτελείται κάθε 30 λεπτά από τις 06.00 ως τις 21.00 (περίπου).[4] Το δρομολόγιο ως το Λαύριο διαρκεί περίπου 1 1/2 ώρα, καθώς υπάρχουν πάρα πολλές στάσεις, αν και υπάρχουν και δρομολόγια εξπρές μέσω Αττικής Οδού τις καθημερινές.

Το δρομολόγιο του ΚΤΕΛ Αθήνα (Πεδίον Άρεως) - Γλυφάδα - Σαρωνίδα - Ανάβυσσος - Λεγρενά - Σούνιο - Λαύριο, εκτελείται κάθε 60 λεπτά. Η συνολική διάρκεια είναι περίπου 2 ώρες και 30 λεπτά.

Επίσης εκτελούνται τοπικά δρομολόγια της δημοτικής συγκοινωνίας στις γειτονιές της πόλης.

Αυτοκινητόδρομοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Λαύριο συνδέεται με το Μαρκόπουλο μέσω της Λεωφόρου Λαυρίου (GR-91). Από εκεί υπάρχουν 3 συνδέσεις:

Η παραλιακή λεωφόρος Αθηνών-Σουνίου συνδέει τη νότια και ανατολική Αθήνα με το Σούνιο, μέσω Γλυφάδας, Σαρωνίδας, Αναβύσσου, Λεγρενών.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχαία εποχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αρχαία Μεταλλευτική Στοά (No.3),δυτικά και δίπλα στο αρχαίο θέατρο Θορικού περί το 3000 π.Χ. όπου θεωρείται ότι έγινε έναρξη της εκμετάλλευσης μεταλλείων αργυρούχου μολύβδου στο Λαύριο
Αρχαίο κυκλικό ρείθρο στη θέση Αρύ Λαυρεωτικής
Το αρχαίο θέατρο Θορικού Λαυρίου
Παραλία Μπλέντας
Ο πρωτοποριακός για την εποχή αμερικάνικος τύπος καμίνου τήξεως W.J. (Water Jacket) με υδρόψυκτα τοιχώματα ("ζακέτες"), Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου
Το παλαιό μηχανουργείο της πρώην Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου, ένα από τα πρώτα μηχανουργεία της Ελλάδας και από τα καλύτερα εξοπλισμένα. Στον χώρο αυτό προτείνεται η δημιουργία χώρου Μουσείου Μεταλλευτικής-Μεταλλουργικής Τεχνολογίας,Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου
Αθηναϊκό τετράδραχμο του 2ου π.Χ. αιώνα
Μνημείο Μεταλλωρύχων
Αρχαίο επίπεδο πλυντήριο
Άποψη της περιοχής περί τα τέλη του 19oυ αιώνα. Περιοδικό Εστία του 1894

Στην αρχαιότητα η ονομασία Λαύριο αφορούσε γενικότερα τη μεταλλευτική περιοχή της Λαυρεωτικής, αλλά είχε και ειδικότερη σημασία αφού περιέγραφε και το αρχαίο αθηναϊκό χωριό που βρισκόταν στη θέση της σημερινής πόλης.[5] Άλλωστε η ονομασία Λαύρ(ε)ιο προέρχεται από το λαύρα, λαύρη που σημαίνει τη στενωπό, πέρασμα, τη στοά, τον υπόγειο στενό διάδρομο, τη μεταλλευτική στοά[6] ή λιθόστρωτη οδός και, κατά τον Όμηρο, διάδρομος, πάροδος.[7] Για το Λαύριο έχουν αναφέρει πολλοί αρχαίοι συγγραφείς μεταξύ των οποίων, κατ΄ αλφαβητική σειρά, οι: Αισχίνης, Αισχύλος, Αριστοτέλης, Αριστοφάνης, Δημοσθένης, Διόδωρος Σικελιώτης, Θουκυδίδης, Λυσίας, Ξενοφών, Πλίνιος, Πολύαινος, Στράβων, Υπερείδης κ.ά.

Η μεταλλευτική δραστηριότητα στην περιοχή του Λαυρίου και στον γειτονικό Θορικό ξεκίνησε πριν το 3.000π.Χ.[8] Η εκμετάλλευση των μεταλλείων συνεχίστηκε αδιάπαυστα μέχρι και τον 6ο αιώνα π.χ. οπότε και αναφέρεται συστηματική και εντατική εκμετάλλευση των αργυρομολυβδούχων μεταλλευμάτων. Από τις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. η Αθήνα, χρησιμοποιώντας άργυρο από τα μεταλλεία Λαυρίου, έκοψε ασημένια νομίσματα, τις περίφημες "λαυρεωτικές γλαύκες". Την εποχή του Πεισίστρατου δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην εκμετάλλευση των μεταλλείων και τα έσοδα διατέθηκαν για δημόσια έργα. Με τις μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη που πραγματοποιήθηκαν μετά την πτώση της τυρανίδας τα μεταλλεία κρατικοποιήθηκαν.[9] Μετά τη μάχη του Μαραθώνα, ο Θεμιστοκλής έπεισε τους Αθηναίους να διαθέσουν το εισόδημα που προερχόταν από τα ορυχεία για την κατασκευή πλοίων. Έτσι, θέσπισε τη θεμελίωση του αθηναϊκού πολεμικού ναυτικού και κατέστησε δυνατή τη νίκη στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Τα ορυχεία ή μεταλλεία Λαυρίου, τα οποία ανήκαν στο κράτος, και στα οποία εξορυσσόταν άργυρος, δίνονταν για την αξιοποίησή τους σε «εργολάβους» για ένας συγκεκριμένο σταθερό ποσό και ένα μέρος της εργασίας. Οι σκλάβοι μισθώνονταν αποκλειστικά. Σημαντικό γεγονός στην ιστορία του Λαυρίου ήταν η επανάσταση των δούλων της Λαυρεωτικής, το 413 π.Χ., κατά τη διάρκεια της σπαρτιατικής κατάληψης της Δεκελείας. Στο διάστημα αυτό οι Αθηναίοι αναγκάστηκαν να κόψουν χάλκινα νομίσματα.[10]

Η εκμετάλλευση των ορυχείων διατηρήθηκε μέχρι τον 2ο αιώνα π.Χ. οπότε και αυτά εγκαταλείφθηκαν. Ο Παυσανίας που πέρασε από την περιοχή τον 2ο αιώνα μ.Χ. αναφέρεται για αυτά σαν κάτι από το παρελθόν.

Ο αρχαίος τρόπος εξόρυξης του μεταλλεύματος πραγματοποιείτο με τη διάνοιξη στοών και φρεάτων. Η επεξεργασία του μεταλλεύματος γινόταν με εμπλουτισμό σε επίπεδα και κυκλικά (ελικοειδή) "πλυντήρια", ενώ ακολουθούσε η εκκαμίνευση σε κτιστούς φούρνους.[11][12][13] Λόγω μεγάλης έλλειψης νερού, κατασκευάζονταν δεξαμενές στις οποίες συνέλεγαν το νερό της βροχής. Στοές, πηγάδια, δεξαμενές νερού, φούρνοι, ίχνη από κατοικίες κοιλώματα και άλλες εγκαταστάσεις σώζονται σε δεκάδες σημεία της Λαυρεωτικής, ορατές ακόμη και σήμερα.[14] Ειδικότερα, οι περιοχές της Σούριζας[15] και του Θορικού[16] αποτέλεσαν σημαντικά μεταλλευτικά κέντρα της αρχαίας εποχής και εικάζεται ότι αποτελούν τις αρχαιότερες βιομηχανικές πόλεις της Ευρώπης.

Εκτός από τα μεταλλεία στην περιοχή του Λαυρίου λειτούργησαν και αρχαία λατομεία μαρμάρου από τα οποία εξορύχθηκε υλικό τόσο για τον Ναό του Ποσειδώνα Σουνίου όσο και για το αρχαίο θέατρο του Θορικού.[17]

Παρά τη σημαντική έρευνα που έχει γίνει για τη διαπίστωση των μεθόδων που εφάρμοζαν οι αρχαίοι[8] πολλά είναι τα κρυμμένα μυστικά του αρχαίου Λαυρίου που απαιτούν στοχευμένη ανασκαφική έρευνα ακολουθούμενη από αναλύσεις των ευρημάτων σύμφωνα με τα επιστημονικά εργαλεία της σύγχρονης αρχαιολογικής αλλά και της μεταλλευτικής-μεταλλουργικής έρευνας.[18] Όπως επισημαίνει ο μελετητής του Λαυρίου Πέτρος Τζεφέρης, αναδεικνύοντας τα ερωτηματικά σχετικά με τα ευρήματα των αρχαίων κυκλικών μαρμάρινων ρείθρων που έχουν ανασκαφτεί, απαιτείται ενόργανη επιστημονική έρευνα, χημικές και λοιπές αναλύσεις των διατιθέμενων υλικών-στοιχείων, η χρήση σύγχρονων τεχνικών όπως η αρχαιομετρία αλλά και οι νέες δυνατότητες των σύγχρονων μικροσκοπίων ανάλυσης της δομής υλικών κλπ.[19]

Σύγχρονη εποχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μεταλλουργική δραστηριότητα επανεκκίνησε στην περιοχή της Λαυρεωτικής το 1864 όταν η εταιρεία γαλλοϊταλικών συμφερόντων Roux-Serpieri-Fressynet & C.E που ίδρυσε ο Ιταλός Τζιανμπατίστα Σερπιέρι εξασφάλισε από την ελληνική πολιτεία το δικαίωμα της εκμετάλλευσης των εκβολάδων και της ανακαμίνευσης των αρχαίων σκωριών που βρίσκονταν διάσπαρτες στην περιοχή. Η εταιρεία εξαγοράστηκε από την Εταιρεία των Μεταλλουργείων Λαυρίου (Ελληνική Εταιρεία) που ίδρυσε ο Ανδρέας Συγγρός το 1873, μετά από συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση, ώστε να λυθεί η διαμάχη του ελληνικού κράτους με τη γαλλοϊταλική εταιρεία, ένα ζήτημα που έμεινε γνωστό ως Λαυρεωτικά ή Λαυρεωτικό Ζήτημα. Τα επόμενα χρόνια δραστηριοποιήθηκαν στην περιοχή κυρίως η Ελληνική Εταιρεία και η Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου (Compagnie Française des Mines du Laurium) με σκοπό την εξόρυξη μολύβδου, μαγνησίου, καδμίου, ψευδαργύρου και αργύρου. Η Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου που αποτελεί και τη μακροβιότερη μεταλλευτική-μεταλλουργική βιομηχανία της Ελλάδα,[20] λειτούργησε μέχρι το 1992. Το εργοστάσιο της εταιρείας στον Κυπριανό του Λαυρίου, μετά τη διακοπή λειτουργίας, του αγοράστηκε από το ελληνικό δημόσιο και παραχωρήθηκε στο τότε Υπουργείο Πολιτισμού που το κήρυξε στο σύνολο του διατηρητέο μνημείο. Στη συνέχεια παραχωρήθηκε στο ΕΜΠ το οποίο ίδρυσε το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου.[21]

Η ανάπτυξη της περιοχής μετά το 1864 ήταν ραγδαία και άρχισε σταδιακά να οικίζεται η νέα πόλη του Λαυρίου. Μεγάλος αριθμός Ελλήνων εργατών προσελκύστηκε στην περιοχή όχι μόνο από τα Μεσόγεια, αλλά και από τις Κυκλάδες (Μήλος, Σαντορίνη), την Κρήτη, τη Λακωνία, την Εύβοια, τη Βοιωτία, τη Φωκίδα και πολλών ξένων εργατών από την Καρθαγένη της Ισπανίας, τη Μάλτα. Ο πληθυσμός της πόλης του Λαυρίου ξεπέρασε τους 10.000 κατοίκους στις αρχές του 20ού αιώνα. Σύμφωνα με την απογραφή του 1907, η πόλη είχε 10.007 κατοίκους.[5]

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ένας μεγάλος αριθμός Μικρασιατών και Θρακών προσφύγων εγκαταστάθηκε στο Λαύριο και την ευρύτερη περιοχή της Λαυρεωτικής, κατά το διάστημα 1922-1924. Οι οικογένειες των προσφύγων προέρχονταν από την Ανατολική Θράκη, την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία. Ειδικότερα, πολλές οικογένειες προέρχονταν από τη Σμύρνη, την Κούταλη, την Αφησιά, την Αρετσού (αρχαίο Ρύσιο) και άλλες περιοχές. Μετά την εγκατάσταση των προσφύγων αναπτύχθηκαν οι τομείς της γεωργίας και της αλιείας. Επίσης από τους Μικρασιάτες αναπτύχθηκε ιδιαίτερα το εμπόριο στην περιοχή, με τη δημιουργία αγοράς με εμπορικές επιχειρήσεις στο Λαύριο.[22]

Αρχικά το Λαύριο ονομαζόταν Εργαστήρια (η ονομασία αυτή συναντάται ήδη από την αρχαιότητα) και ανήκε διοικητικά στον δήμο Λαυρίου (έτος ίδρυσης 1835), έδρα του οποίου ήταν η Κερατέα. Το 1890 το Λαύριο (αναφερόμενο ακόμα ως Εργαστήρια) ορίστηκε έδρα του νεοσύστατου δήμου Σουνιέων, ο οποίος μετονομάστηκε ένα χρόνο αργότερα σε δήμο Λαυρεωτικής,[23] ο οποίος συνεχίζει τη λειτουργία του μέχρι σήμερα. Με βάση τη διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας (πρόγραμμα Καλλικράτης), την 1/1/2011 ο δήμος Λαυρεωτικής ενώθηκε με τον δήμο Κερατέας και την κοινότητα Αγ. Κωνσταντίνου (γνωστή ως Καμάριζα).

Η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής είχε σημαντικές περιβαλλοντικές συνέπειες για την περιοχή, τον 19ο και 20ό αιώνα. Λόγω της παντελούς έλλειψης μέτρων για το περιβάλλον, επήλθε μια μαζική περιβαλλοντική καταστροφή, της οποίας τα αποτελέσματα και οι συνέπειες είναι ορατές ακόμα και σήμερα. Στα παράλια της πόλης στοιβάζονται εκατομμύρια τόνοι επεξεργασμένου υλικού και υπάρχει εκτενής συσσώρευση βαρέων στοιχείων (π.χ. αρσενικού) στο έδαφος, τα οποία απαγορεύουν την καλλιέργεια της γης.

Το σημερινό Λαύριο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η σύγχρονη πόλη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πόλη του Λαυρίου, κτισμένη εξ ολοκλήρου από την αρχή από το 1865, με βάση άρτιο ρυμοτομικό σχέδιο, κοσμείται με μεγάλες πλατείες, άλση, ελεύθερους χώρους και πλήθος σημαντικών νεοκλασικών κτηρίων. Χαρακτηριστικό είναι το πλήθος των φοινίκων που κοσμεί τις λεωφόρους, τις πλατείες και προπάντων το φημισμένο άλσος του Κυπριανού γνωστό στους γηγενείς ως "Περιβολάκια", τώρα ως "Φοινικόδασος". Αξιοθέατα είναι αρκετά νεοκλασικά κτήρια, όπως τα γραφεία της πρώτης μεταλλευτικής εταιρείας στο λιμάνι που σήμερα στεγάζουν το Δημαρχείο, το κτήριο του παλαιού Δημαρχείου (τώρα ΚΕΠ και Ιστορικό Αρχείο), το κτήριο του συλλόγου των Φιλομούσων (τώρα Πολιτιστικό Κέντρο), το κτήριο του παλαιού Α΄ Δημοτικού Σχολείου, το κτήριο της "Ευτέρπης" που στέγαζε την ομώνυμη Φιλαρμονική, η Ψαραγορά, καθώς και πολλά άλλα ιδιωτικά κτήρια. Αξιόλογοι είναι και οι ναοί της, καθώς και τα αναστυλωμένα ιστορικά βιομηχανικά κτήρια που σήμερα στεγάζουν κυρίως πολιτιστικές δραστηριότητες, όπως το Μηχανουργείο και το Χυτήριο της Εταιρείας των Μεταλλουργείων Λαυρίου και φυσικά το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (ΤΠΠΛ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου που στεγάζεται στις εγκαταστάσεις της άλλοτε κραταιάς Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου (Compagnie Française des Mines du Laurium).

Συνοικίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Θορικό
  • Καβοδόκανο
  • Κυπριανός (Παλαιός και Νέος)
  • Σαντορινέϊκα ή Θηραϊκά
  • Πράσινη Αλεπού
  • Αγ. Παρασκευή
  • Νυκτοχώρι
  • Νεάπολη
  • Ρουμάνικα
  • Πάνορμος
  • Εργατικές κατοικίες Λαυρίου
  • Πουνταζέζα
  • Κάτω Ποσειδωνία ή Λιμάνι Πασσά
  • Αγ. Γεράσιμος
  • Αγριλέζα
  • Κάτω Σούνιον
  • Λεγραινά
  • Αγ. Ανδρέας

Γενικές πληροφορίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιστορικά στοιχεία πληθυσμού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα στοιχεία πληθυσμού αναφέρονται στη δημοτική ενότητα Λαυρεωτικής και όχι στον Δήμο Λαυρεωτικής, που περιέχει τον Άγιο Κωνσταντίνο και την Κερατέα.

Έτος Πληθυσμός
1907 10.007
1981 10.124
1991 8.846
2001 8.558
2011 10.370
2021 10.046

Υπηρεσίες, εκπαίδευση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Λαύριο εδρεύουν πολλές υπηρεσίες μεταξύ των οποίων αστυνομικό τμήμα, λιμεναρχείο, πυροσβεστικός σταθμός, τελωνείο, δασαρχείο, ΙΚΑ, Οργανισμός Λιμένος Λαυρίου, Πλοηγικός Σταθμός, παράρτημα Οίκου Ναύτου, τμήμα ασφαλείας, τμήμα αλλοδαπών, ΚΕΠ, κέντρο υγείας, στρατόπεδο προσφύγων, υποθηκοφυλακείο, ταχυδρομείο, 4 υποκαταστήματα τραπεζών (Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα, Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς), καθώς επίσης και πολλά μαγαζιά κάθε είδους. Επίσης στην πόλη υπάρχουν 2 νηπιαγωγεία, 4 δημοτικά σχολεία, ένα ειδικό δημοτικό σχολείο, 2 γυμνάσια, ένα τεχνικό λύκειο και ένα γενικό λύκειο.

Μουσεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πόλη του Λαυρίου σήμερα κοσμείται με το Αρχαιολογικό Μουσείο Λαυρίου,[24] το Ορυκτολογικό Μουσείο Λαυρίου[25] το οποίο ιδρύθηκε το 1984 από την Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής,[26] ενώ υπάρχει και το Ορυκτολογικό - Μεταλλευτικό Μουσείο Καμάριζας (Αγίου Κωνσταντίνου), ακριβώς δίπλα από το φρέαρ Σερπιέρι Νο1 στην Καμάριζα [27],ενώ στις κηρυγμένες εγκαταστάσεις της πρώην Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου,σημερινό «Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου» πρόκειται να εγκατασταθεί το "Μουσείο Μεταλλείας-Μεταλλουργείας Λαυρίου" ιδιοκτησίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. Ακόμα υπάρχουν προτάσεις για την ένταξη του Γεωπάρκου Λαυρεωτικής στα γεωπάρκα UNESCO[28] αλλά και ενός θεματικού μεταλλευτικού πάρκου.[29]

Εκκλησιαστική οργάνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκκλησιαστικά το Λαύριο υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, η οποία ίδρυσε (2014) πνευματικό κέντρο και επισκοπείο στην πόλη.

Ενορίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ορθόδοξες (4): Αγίας Παρασκευής, Αγίου Ανδρέα, Ευαγγελίστριας και Αγίου Ιωάννου Ρώσου
  • Καθολική (1): Αγίας Βαρβάρας

Αρχαιολογικά μνημεία και φυσικό κάλλος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το βάραθρο Χάος, κοντά στον Άγιο Κωνσταντίνο

Η ευρύτερη περιοχή του Λαυρίου έχει πλήθος σημαντικών αρχαιολογικών μνημείων, όπως

  • Στο Σούνιο:[30] ο περίφημος Ναός του Ποσειδώνος και τα ερείπια του Ναού της Σουνιάδος Αθηνάς στο ακρωτήριο Σούνιο, η αρχαία αγορά στη θέση Λιμάνι Πασσά ή Ποσειδωνία, κ.ά.
  • Στον Θορικό:[31] το αρχαίο θέατρο, οι μεταλλευτικές στοές και εγκαταστάσεις και οι θολωτοί τάφοι
  • Στον Εθνικό Δρυμό Σουνίου:[32] οι εγκαταστάσεις των αρχαίων μεταλλευτικών πλυντηρίων, μεταλλευτικές στοές και άλλες μεταλλευτικές εγκαταστάσεις. Εκτός από τα αρχαιολογικά μνημεία του δρυμού, αξιοθέατο είναι το "Έγκοιλον Χάος", ένα φυσικό βάραθρο καθώς και η αξιόλογη χλωρίδα και πανίδα του δρυμού.

Λαογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ετήσιος προπολεμικός χορός που δινόταν από τη Λαυρεωτική Εταιρεία στο Λαύριο ήταν από τους πλέον τότε πολυφημισμένους και μάλιστα τον θεωρούσαν τρίτο σε κοινωνική αξία - προβολή μετά τον χορό των Ανακτόρων και της Σχολής Ευελπίδων. Αυτόν τον χορό μνημόνευσε σε έργο του και ο Μάνος Χατζιδάκις «Ποιος είναι απόψε ο τυχερός, στο Λαύριο γίνεται χορός...»[33]

Περιβάλλον

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
ΔΕΗ Λαυρίου

Το έδαφος του Λαυρίου είναι ακατάλληλο για οποιαδήποτε καλλιέργεια καθώς τα επίπεδα των βαρέων μετάλλων είναι πολλαπλάσια από τα επιτρεπτά όρια.[εκκρεμεί παραπομπή]

Ρύπανση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταλλεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Μεταλλεία Λαυρίου

Το φυσικό περιβάλλον του Λαυρίου είναι πολύ επιβαρυμένο. Τον προηγούμενο αιώνα οι μεταλλευτικές δραστηριότητες και η επεξεργασία των προϊόντων τους οδήγησε στη συσσώρευση βαρέων μετάλλων στο έδαφος της Λαυρεωτικής. Η μολυβδίαση είναι συχνό φαινόμενο στα ζώα, και από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα απουσιάζει η κτηνοτροφία από την περιοχή.

Οξέα συσσωρευτών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τις τελευταίες δεκαετίες λειτουργούσε εργοστάσιο κατασκευής συσσωρευτών "Λάμπρου" (ΑΛΑΚΟ) παρακείμενα του νεκροταφείου (στην περιοχή "Νεράκι") του οποίου οι αναθυμιάσεις (οξέα) έκαναν την ατμόσφαιρα αποπνικτική. Τα απόβλητά του συσσωρεύτηκαν στο έδαφος, θα παραμείνουν εκεί, και φυσικά έχουν μολύνει τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής.

ΔΕΗ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μόλις τρία χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης του Λαυρίου βρίσκεται εργοστάσιο της ΔΕΗ. Το εργοστάσιο αυτό είναι μια σοβαρή πηγή μόλυνσης για την πόλη του Λαυρίου και τη γύρω περιοχή, εξαιτίας της λειτουργίας των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Μετά την εγκατάσταση και λειτουργία των μονάδων παραγωγής ρεύματος με καύση φυσικού αερίου και τη διακοπή λειτουργίας των πετρελαϊκών μονάδων περίπου το 2010, η μόλυνση του αέρα τουλάχιστον έχει θεωρητικά μειωθεί.

Διαλύτες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ατύχημα στο εργοστάσιο χημικών της ΧΥΜΑ (26 Ιουλίου 2006) απελευθέρωσε στο περιβάλλον του Λαυρίου πολλούς τόνους διαλυτών. Για μερικές μέρες οι καύσεις των χημικών έκαναν την ατμόσφαιρα αποπνικτική. Τα αέρια αυτά έπεσαν στο έδαφος και θα παραμείνουν εκεί για πολλά ακόμα χρόνια.

Κλίμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Λαύριο λόγω της τοποθεσίας του στην αθηναϊκή ριβιέρα έχει κλίμα θερμό ημίξηρο με ήπιους χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια. Σύμφωνα με τον μετεωρολογικό σταθμό του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το Λαύριο δεν έχει καταγράψει ποτέ θερμοκρασία υπό το μηδέν.

Κλιματικά δεδομένα Λαύριο (2008-2023)
Μήνας Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάι Ιούν Ιούλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) 22.9 23.1 23.3 27.7 32.8 39.3 42.4 38.2 38.7 33.1 27.4 23.7 42,4
Μέση Μέγιστη °C (°F) 14.0 14.9 16.5 19.8 24.4 28.5 30.9 30.7 27.5 22.8 19.3 15.7 22,1
Μέση Μηνιαία °C (°F) 11.2 11.9 13.3 16.3 20.8 25.1 27.8 27.9 24.6 20.1 16.7 13.0 19,1
Μέση Ελάχιστη °C (°F) 8.3 9.0 10.2 12.8 17.2 21.6 24.8 25.2 21.6 17.3 14.0 10.2 16,0
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) 0.1 0.6 0.6 5.8 10.8 14.8 19.9 19.6 14.3 8.8 6.6 2.4 0,1
Βροχόπτωση mm (ίντσες) 72,2 48,9 39,8 20,67 6,3 11,4 2,4 0,4 18,4 31,1 52,9 77,5 381,97
Πηγή #1: Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Μηνιαία δελτία (Οκτ 2008 - Απρ 2023) [34]
Πηγή #2: Λαύριο Ε.Α.Α [35]

Αθλητισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Λαύριο διαθέτει τα παρακάτω γήπεδα για αθλητισμό:

Κλειστά γυμναστήρια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Κλειστό Γυμναστήριο Λαυρίου (37°43′00″N 24°03′00″E / 37.71667°N 24.05000°E / 37.71667; 24.05000) βρίσκεται στο κέντρο της πόλης (πρώην ΑΚΕΛ). Χρησιμοποιείται κυρίως από την επαγγελματική ομάδα μπάσκετ αντρών, από παιδικές και εφηβικές όπως και την ομάδα παλαιμάχων μπάσκετ. Διαθέτει ξύλινο δάπεδο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αγώνες μπάσκετ, βόλεϊ, μπάντμιντον και χάντμπολ. Εκτός από την κεντρική αίθουσα, υπάρχει και μία βοηθητική που χρησιμοποιείται για τα αθλήματα της πάλης κλπ.

Γήπεδα ποδοσφαίρου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Στάδιο ΑΠΕΛ (πλησίον 1ου δημοτικού σχολείου), έδρα της ομάδας ποδοσφαίρου της Λαυρεωτικής. Διαθέτει πλαστικό τάπητα, μικρό αριθμό εξέδρων (περίπου 300 θέσεις), στίβο από ταρτάν. Ανοιχτό στο κοινό.
  • Γηπεδο Νεάπολης, έδρα της ομάδας ποδοσφαίρου του Ολυμπιακού Λαυρίου. Διαθέτει πλαστικό τάπητα, μικρό αριθμό εξεδρών (περίπου 200 θέσεις). Ανοιχτό στο κοινό.
  • Γήπεδο Ηρακλή Λαυρίου (πλησίον 3ου δημοτικού σχολείου), έδρα της ομάδας ποδοσφαίρου του Ηρακλή Λαυρίου. Δεν διαθέτει μόνιμες εξέδρες. Χωμάτινο. Πρόσβαση: ελεύθερη.
  • Γήπεδο Πασσά: Στην ομώνυμη περιοχή. Χωμάτινο. Πρόσβαση: ελεύθερη.
  • Γήπεδο Καμάριζας: Στην περιοχή Χάος, δίπλα στο δάσος. Χωμάτινο. Πρόσβαση: ελεύθερη.
  • Γήπεδο Εργατικών Κατοικιών: Χωμάτινο. Πρόσβαση: ελεύθερη.

Γήπεδα ποδοσφαίρου 5x5

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Στάδιο πλαστικού τάπητα, παρακείμενο στο κλειστό γυμναστήριο (ανοιχτό στο κοινό).
  • Ιδιωτικό γήπεδο, πλησίον Εργ. Κατοικιών Λαυρίου, προσβάσιμο από τον δρόμο Λαυρίου - Καμάριζας.

Γήπεδα τένις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • 2 ανοιχτά γήπεδα τένις (τσιμεντένια) δίπλα στο δημοτικό κλειστό γυμναστήριο. Είναι κλειστά για το κοινό, χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και μόνο από τον ιδιωτικό σύλλογο.
  • Παράθεση: υπάρχει ιδιωτικό οργανωμένο γήπεδο τένις στην Ανάβυσσο.

Ανοιχτά γήπεδα μπάσκετ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Γήπεδο ΑΚΕΛ: Δίπλα στο κλειστό γυμναστήριο. Τσιμέντο. Πρόσβαση: ελεύθερη.
  • Γήπεδο Καμάριζας: Δίπλα στην εκκλησία του Αγ. Κωνσταντίνου. Τσιμέντο. Πρόσβαση: ελεύθερη.
  • Γήπεδο Ευαγγελίστριας. Πάνω από την ομώνυμη εκκλησία. Τσιμέντο. Πρόσβαση: ελεύθερη.
  • Γήπεδο Πασσά: Σε ένα πάρκο με Αλυκές, δίπλα στη θάλασσα. Τσιμέντο. Πρόσβαση: ελεύθερη.
  • Γήπεδο Κυπριανού. Τσιμέντο. Πρόσβαση: ελεύθερη.
  • Γήπεδο Εργατικών Κατοικιών: Τσιμέντο. Πρόσβαση: ελεύθερη.
  • Όλα τα δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια σχολεία διαθέτουν γήπεδα μπάσκετ, αλλά απαγορεύεται η είσοδος στο κοινό.

Πίστες καρτ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ιδιωτική πίστα καρτ, σχετικά μικρή, δίπλα στο 5χ5, πλησίον Εργ. Κατοικιών Λαυρίου, προσβάσιμο από τον δρόμο Λαυρίου - Καμάριζας

Στίβος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Στάδιο ΑΠΕΛ: Στίβος από ταρτάν. Ανοιχτό στο κοινό.

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Mindat.org» (Αγγλικά, Simplified Chinese) Keswick, Coulsdon.
  2. ↑ Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2001). Επίτομο γεωγραφικό λεξικό της Ελλάδος. Αθήνα: Ερμής. σελ. 417. ISBN 960-320-133-2. 
  3. ↑ Λ. Παπαγιαννάκη "Οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι (1882-1910) Αθήνα 1982, σελ.76
  4. ↑ «Κτελ Αττικής». ktelattikis.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2022. 
  5. ↑ 5,0 5,1 «Πάντειο Πανεπιστήμιο, διπλωματική εργασία Θάλειας Νοβάκη, Δημογραφική εξέλιξη και εκπαιδευτική πορεία του Δήμου Λαυρεωτικής» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2011. 
  6. ↑ Ελληνικός Ορυκτός Πλούτος. «Από πού πήρε το όνομά του το Λαύρ(ε)ιο;». 
  7. ↑ «ΛΑΥΡΙΟ». lavrioguide.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2019. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Κωνσταντίνος Κονοφάγος, Το αρχαίο Λαύριο και η ελληνική τεχνική παραγωγής του Λαυρίου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις ΕΜΠ, 1980.
  9. ↑ «Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, διπλωματική εργασία Δράκου Δημήτριου» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 11 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2011. 
  10. ↑ «Πόσο παραγωγική και κερδοφόρα ήταν η εξόρυξη/μεταλλουργική κατεργασία στο Λαύριο;». 
  11. ↑ «Τα «πλυντήρια» του αρχαίου Λαυρίου». 
  12. ↑ «Les Mines antiques du Laurion». 
  13. ↑ «Λόγος και εικόνα: Η αρχαία μεταλλευτική και μεταλλουργία». 
  14. ↑ «Οδοιπορικό στο αρχαίο και νεότερο μεταλλευτικό Λαύριο». 
  15. ↑ «Η κοιλάδα της Σούριζας, μία βιομηχανική περιοχή του αρχαίου μεταλλευτικού Λαυρίου». 
  16. ↑ «Θορικός, η πρώτη βιομηχανική πόλη της Ευρώπης!». 
  17. ↑ «Τα αρχαία λατομεία μαρμάρου του Λαυρίου». 
  18. ↑ «Τα καλά κρυμμένα μυστικά της μεταλλουργίας του αρχαίου Λαυρίου». 
  19. ↑ «Ελικοειδή πλυντήρια ή κυκλικά τριβεία με όρθια μυλόπετρα; το Λαύριο μας προβληματίζει...». 
  20. ↑ Περίληψη διδακτορικής διατριβής της Μαρκουλή - Μποντιώτη Αθανασία, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)
  21. ↑ «Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου». Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2023. 
  22. ↑ Χάρης Μπαμπούνης, Μικρασιάτες πρόσφυγες στη Λαυρεωτική, Βιβλιοθήκη της Εταιρείας Μελετών Λαυρεωτικής, 1986
  23. ↑ Φιλίππου-Αγγέλου, Πέτρος. «Σχηματισμός – σύσταση και εξέλιξη των δήμων και των κοινοτήτων των Μεσογείων και της Λαυρεωτικής (1833-1979)» (PDF). emena.gr. 
  24. ↑ «Υπουργείο Πολιτισμού, Αρχαιολογικό Μουσείο Λαυρίου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2011. 
  25. ↑ «30 χρόνια λειτουργίας του Ορυκτολογικού Μουσείου Λαυρίου!». 
  26. ↑ «Εταιρία Μελετών Λαυρεωτικής, Ορυκτολογικό μουσείο Λαυρίου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2010. 
  27. ↑ «Ορυκτολογικό-Μεταλλευτικό Μουσείο Καμάριζας Λαυρίου». 
  28. ↑ «Γεωπάρκο και Γεωδιαδρομές της Λαυρεωτικής». 
  29. ↑ «Πρόταση για θεματικό μεταλλευτικό πάρκο στο Λαύριο!». 
  30. ↑ «Υπουργείο Πολιτισμού, Σούνιο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2011. 
  31. ↑ «Υπουργείο Πολιτισμού, Θορικός». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2011. 
  32. ↑ «Εθνικός Δρυμός Σουνίου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2011. 
  33. ↑ «Αυτός ο στίχος κάτι έχει να σας πει!». www.musiccorner.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2023. 
  34. ↑ https://www.meteo.gr/Monthly_Bulletins.cfm
  35. ↑ https://penteli.meteo.gr/stations/lavrio/

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]