Μάκρωνες

Τοποθεσία της Μακρωνίας στην ευρύτερη περιοχή της Τραπεζούντας

Οι Μάκρωνες ήταν αρχαίος λαός της Μικράς Ασίας, η χώρα που ζούσαν, η Μακρωνία, βρισκόταν στα ορεινά του Πόντου νότια της Τραπεζούντας. Συνόρευαν με τους Κόλχους με φυσικό σύνορο τον Παρθένιο ποταμό[1] και τους Σκυθήνες. Το όνομα τους προέρχεται πιθανότητα από την κοιλάδα της Κορούμ στην οποία ζούσαν, 13 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από το Γκιουμούσχανε.[2] Ο Ησίοδος τους αποκαλεί Μακροκέφαλους, Πυγμαίους και Ημίκυνας,[3] ενώ από τη χώρα τους πέρασαν και οι Αργοναύτες.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τους Μάκρωνες καταγράφει για πρώτη φορά ο Ηρόδοτος (περί το 450 π.Χ.), τους σχετίζει με άλλες φυλές που κατοικούσαν στις Ποντιακές ακτές όπως οι Μούσκι, οι Τιβαρηνοί, οι Μοσσύνοικοι και οι Μάρρες. Οι φυλές αυτές δημιούργησαν την 19η Σατραπεία στην Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία, πολέμησαν υπό τις διαταγές του Μεγάλου Βασιλέως Ξέρξη Α΄. Ακολουθούν πολλές αναφορές που σχετίζονται με τους Μάκρωνες από Έλληνες συγγραφείς στην Κλασική αρχαιότητα. Ο επόμενος ήταν ο Ξενοφών που πέρασε από την χώρα τους με τους Μυρίους στον δρόμο του για την χώρα των Κόλχων, τους τοποθετεί ανατολικά από την Τραπεζούντα. Φτάνοντας στη χώρα τους ο στρατός του Ξενοφώντα συνάντησε δάσος με πυκνή βλάστηση που έκανε αδύνατη τη διάβασή του. Στην άλλη άκρη του δάσους βρίσκονταν οι Μάκρωνες που πέρασαν τους Μύριους για εισβολείς και παρατάχθηκαν για μάχη. Ο Ξενοφών με την βοήθεια ενός στρατιώτη που ήξερε τη γλώσσα τους τους εξήγησε ότι δεν είχαν σκοπό να εισβάλουν αλλά να περάσουν από την χώρα τους. Οι Μάκρωνες πείσθηκαν και βοήθησαν στον καθαρισμό του δάσους για να περάσουν τα υποζύγια ενώ προσέφεραν και τρόφιμα για την ομαλή διάβαση των Μυρίων από τη χώρα τους. [4]. Ο Στράβων αναφέρει ότι πέρασε από την χώρα στην οποία κατοικούσε ένας λαός που παλιότερα ονομαζόταν "Μάκρωνες" και στις μέρες του "Σαννοί", το ίδιο επιβεβαιώνει και ο Στέφανος ο Βυζάντιος, ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος τους καταγράφει αντίθετα σαν ξεχωριστούς λαούς. Τον 6ο αιώνα μ.Χ. οι "Σαννοί" ήταν πλέον γνωστοί με διαφορετικό όνομα, ως "Τζάνοι". Σύμφωνα με τον κορυφαίο Βυζαντινό ιστορικό Προκόπιο οι Τζάνοι που παλιότερα ονομάζονταν Σαννοί ήταν από παλιά ένα βάρβαρο ληστρικό έθνος που για αιώνες ζούσαν αυτόνομοι, χωρίς να έχουν γίνει υποτελείς κάποιου άλλου λαού :[5]

"Ταύτῃ τὸ ἐξ ἀρχῆς βάρβαροι, τὸ Τζανικὸν ἔθνος, οὐδενὸς κατήκοοι ᾤκηντο, Σάνοι ἐν τοῖς ἄνω χρόνοις καλούμενοι"

Ο στρατηγός Σίττας για λογαριασμό του αυτοκράτορα Ιουστινιανού του Μεγάλου τους υπέταξε την δεκαετία του 520, τους εκχριστιάνισε και έγιναν ισότιμοι Ρωμαίοι πολίτες, συμμετείχαν με τον στρατό των Βυζαντινών στους Λαζικούς πολέμους.[6] Οι Μάκρωνες αναγνωρίζονται από τους σύγχρονους ιστορικούς σαν πρώτο-Γεωργική φυλή που ήρθε στην Μικρά Ασία πριν εμφανιστούν οι Χετταίοι, ήταν τόσο σκληροί που επιβίωσαν ακόμα και μετά την κατάρρευση της Ουραρτού.[7][8] Οι Μάκρωνες σχετίζονται με μια άλλη γειτονική τους πρωτο-Γεωργική φυλή τους Μαχελώνες, είχαν καλές σχέσεις μεταξύ τους.[9]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ [...] (170) Σύριοι δὲ οἱ περὶ Θερμώδοντα καὶ Παρθένιον ποταμὸν καὶ Μάκρωνες οἱ [...] Φλάιος Ιώσηπος
  2. ↑ https://web.archive.org/web/20211113083134/http://www.geocities.ws/komblege/pontus.htm
  3. ↑ Marcel Hofinger, Λεξικό Ησιόδου, από τα google books
  4. ↑ [...] [4.8.1 ] ἐντεῦθεν δ᾽ ἐπορεύθησαν οἱ Ἕλληνες διὰ Μακρώνων σταθμοὺς τρεῖς παρασάγγας δέκα. τῇ πρώτῃ δὲ ἡμέρᾳ ἀφίκοντο ἐπὶ τὸν ποταμὸν ὃς ὥριζε τὴν τῶν Μακρώνων καὶ τὴν τῶν Σκυθηνῶν. [4.8.2 ] εἶχον δ᾽ ὑπὲρ δεξιῶν χωρίον οἷον χαλεπώτατον καὶ ἐξ ἀριστερᾶς ἄλλον ποταμόν, εἰς ὃν ἐνέβαλλεν ὁ ὁρίζων, δι᾽ οὗ ἔδει διαβῆναι. ἦν δὲ οὗτος δασὺς δένδρεσι παχέσι μὲν οὔ, πυκνοῖς δέ. ταῦτ᾽ ἐπεὶ προσῆλθον οἱ Ἕλληνες ἔκοπτον, σπεύδοντες ἐκ τοῦ χωρίου ὡς τάχιστα ἐξελθεῖν. [4.8.3 ] οἱ δὲ Μάκρωνες ἔχοντες γέῤῥα καὶ λόγχας καὶ τριχίνους χιτῶνας κατ᾽ ἀντιπέραν τῆς διαβάσεως παρατεταγμένοι ἦσαν καὶ ἀλλήλοις διεκελεύοντο καὶ λίθους εἰς τὸν ποταμὸν ἔῤῥιπτον· ἐξικνοῦντο γὰρ οὒ οὐδ᾽ ἔβλαπτον οὐδέν. [4.8.4 ] ἔνθα δὴ προσέρχεται Ξενοφῶντι τῶν πελταστῶν ἀνὴρ Ἀθήνησι φάσκων δεδουλευκέναι, λέγων ὅτι γιγνώσκοι τὴν φωνὴν τῶν ἀνθρώπων. καὶ οἶμαι, ἔφη, ἐμὴν ταύτην πατρίδα εἶναι· καὶ εἰ μή τι κωλύει, ἐθέλω αὐτοῖς διαλεχθῆναι. [4.8.5 ] --ἀλλ᾽ οὐδὲν κωλύει, ἔφη, ἀλλὰ διαλέγου καὶ μάθε πρῶτον τίνες εἰσίν. οἱ δ᾽ εἶπον ἐρωτήσαντος ὅτι Μάκρωνες. --ἐρώτα τοίνυν, ἔφη, αὐτοὺς τί ἀντιτετάχαται καὶ χρῄζουσιν ἡμῖν πολέμιοι εἶναι. [4.8.6 ] οἱ δ᾽ ἀπεκρίναντο --ὅτι καὶ ὑμεῖς ἐπὶ τὴν ἡμετέραν χώραν ἔρχεσθε. λέγειν ἐκέλευον οἱ στρατηγοὶ ὅτι οὐ κακῶς γε ποιήσοντες, ἀλλὰ βασιλεῖ πολεμήσαντες ἀπερχόμεθα εἰς τὴν Ἑλλάδα, καὶ ἐπὶ θάλατταν βουλόμεθα ἀφικέσθαι. [4.8.7 ] ἠρώτων ἐκεῖνοι εἰ δοῖεν ἂν τούτων τὰ πιστά. οἱ δ᾽ ἔφασαν καὶ δοῦναι καὶ λαβεῖν ἐθέλειν. ἐντεῦθεν διδόασιν οἱ Μάκρωνες βαρβαρικὴν λόγχην τοῖς Ἕλλησιν, οἱ δὲ Ἕλληνες ἐκείνοις Ἑλληνικήν· ταῦτα γὰρ ἔφασαν πιστὰ εἶναι· θεοὺς δ᾽ ἐπεμαρτύραντο ἀμφότεροι. [4.8.8 ] μετὰ δὲ τὰ πιστὰ εὐθὺς οἱ Μάκρωνες τὰ δένδρα συνεξέκοπτον τήν τε ὁδὸν ὡδοποίουν ὡς διαβιβάσοντες ἐν μέσοις ἀναμεμιγμένοι τοῖς Ἕλλησι, καὶ ἀγορὰν οἵαν ἐδύναντο παρεῖχον, καὶ παρήγαγον ἐν τρισὶν ἡμέραις ἕως ἐπὶ τὰ Κόλχων ὅρια κατέστησαν τοὺς Ἕλληνας. [...] Κύρου Ανάβασις Δ
  5. ↑ Προκόπιος, "Υπέρ των πολέμων", 1.15.21
  6. ↑ Προκόπιο, Bell. Pers. i. 15, Bell. Goth. iv. 2, de Aed. iii. 6
  7. ↑ Suny, Ronald Grigor (1994), The Making of the Georgian Nation: 2nd edition, σ. 8
  8. ↑ Bryer, A. & Winfield, D. (1985). The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos, σ. 300. DOS 20 (Washington, DC), I. Cited in: Kavtaradze (2002), σσ. 63-83
  9. ↑ Edwards, Robert W. (1988), "The Vale of Kola: A Final Preliminary Report on the Marchlands of Northeast Turkey", σ. 130. Dumbarton Oaks Papers, Τομ. 42

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Suny, Ronald Grigor (1994), The Making of the Georgian Nation: 2nd edition.
  • Bryer, A. & Winfield, D. (1985). The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos, σ. 300. DOS 20 (Washington, DC), I. Cited in: Kavtaradze (2002).
  • Edwards, Robert W. (1988), "The Vale of Kola: A Final Preliminary Report on the Marchlands of Northeast Turkey".