Μέλμοθ ο Περιπλανώμενος
 Το εσωτερικό ενός Δομινικανού μοναστηριού στη Μαδρίτη, πίνακας του 1831 του Ντελακρουά. | |
| Συγγραφέας | Τσάρλς Ματούριν |
|---|---|
| Τίτλος | Melmoth the Wanderer |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1813 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1820 |
| δεδομένα () | |
Μέλμοθ ο περιπλανώμενος (αγγλικός τίτλος: Melmoth the Wanderer) είναι γοτθικό μυθιστόρημα του Ιρλανδού θεατρικού συγγραφέα, μυθιστοριογράφου και κληρικού Τσάρλς Ματούριν που δημοσιεύτηκε το 1820. Το έργο αφηγείται την ιστορία του Μέλμοθ που πούλησε την ψυχή του στον διάβολο και περιφέρεται στον κόσμο αναζητώντας κάποιον που θα δεχτεί να πάρει τη θέση του, ώστε ο ίδιος να ελευθερωθεί από τη δική του συμφωνία και να πεθάνει ήσυχα.[1]
Το μυθιστόρημα έχει πολυεπίπεδη σύνθεση και αποτελείται από μια σειρά εγκιβωτισμένων ιστοριών σε ατμόσφαιρα μυστηρίου, φρίκης και τρόμου. Αντλώντας από τα κλασικά μοτίβα του γοτθικού μυθιστορήματος αναφέρεται σε υπερφυσικά γεγονότα, καταιγίδες, διεφθαρμένους και σαδιστές μοναχούς, φόνους και αιμοσταγή εγκλήματα στα σκοτεινά μπουντρούμια της Ιεράς Εξέτασης, αποκαλύπτοντας σταδιακά τις περιπέτειες του Μέλμοθ.[2]
Υπόθεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ιστορία ξεκινά το φθινόπωρο του 1816 στην Ιρλανδία και τελειώνει εκεί, καθώς ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την αφηγηματική τεχνική των ιστοριών μέσα σε ιστορίες, πέντε συνολικά ένθετες αφηγήσεις.
Ο Τζον Μέλμοθ, ένας νεαρός φοιτητής από το Δουβλίνο, επισκέπτεται τον ετοιμοθάνατο θείο του για να αναλάβει το κτήμα μετά τον θάνατό του. Ο θείος πεθαίνει και στη διαθήκη, εκτός από τα καθαρά πρακτικά σημεία, υπάρχουν δύο σημειώσεις: η πρώτη είναι να καταστρέψει ένα πορτρέτο που κρέμεται στο γραφείο με την υπογραφή Τζ. Μέλμοθ, 1646 και η δεύτερη να βρει και να κάψει ένα χειρόγραφο που βρίσκεται σε ένα από τα συρτάρια του γραφείου του.[3]
Ο νεαρός Μέλμοθ βρίσκει και διαβάζει το χειρόγραφο και σκίζει το πορτρέτο του προγόνου του και το ρίχνει στη φωτιά. Τη νύχτα, ένα ισπανικό πλοίο ναυάγησε στα βράχια κοντά στο σπίτι και ο μόνος επιζών βρίσκει καταφύγιο στο σπίτι. Είναι ο Ισπανός Μονσάντα, που αρχίζει στη συνέχεια να διηγείται ιστορίες για έναν μυστηριώδη άγνωστο, ο οποίος αποδεικνύεται ότι είναι ο πρόγονος του φοιτητή, ο Μέλμοθ ο περιπλανώμενος. Στη δίψα του για γνώση, αυτός ο πρόγονος είχε μελετήσει τις απόκρυφες επιστήμες για να μάθει περισσότερα για τη μετά θάνατον ζωή. Έκανε μια συμφωνία με τον Διάβολο και αντάλλαξε την ψυχή του για επιπλέον 150 χρόνια ζωής και τη δύναμη να πραγματοποιήσει όλες τις επιθυμίες του. Πέτυχε τον στόχο του, έχασε όμως την ελπίδα του για σωτηρία. Ο μόνος τρόπος για να σπάσει τη συμφωνία είναι να βρει κάποιον που να δεχτεί να πάρει τη θέση του. Έτσι, ο Μέλμοθ περιπλανιέται για χρόνια και εμφανίζεται σε διαφορετικούς χρόνους και μέρη αναζητώντας ανθρώπους με αγνές ψυχές για να τους δελεάσει να ενωθούν μαζί του σε αιώνια καταδίκη με αντάλλαγμα την ελευθερία και το τέλος στα βάσανα που τους προκαλεί η κοινωνία και ο ίδιος να πεθάνει ήσυχα. Ωστόσο, κάθε φορά η πρότασή του απορρίπτεται.[4]
Η αφήγηση επιστρέφει στην Ιρλανδία, όπου ο Μέλμοθ εμφανίζεται στον φοιτητή και στον Ισπανό και τους ενημερώνει ότι οι περιπλανήσεις του τελείωσαν χωρίς κανείς να δεχθεί να χάσει τη σωτηρία του και έχει επιστρέψει στο σπίτι για να τον διεκδικήσουν οι δυνάμεις της Κόλασης. Στη συνέχεια, ζητά να μείνει μόνος και βλέπει ένα όνειρο όπου, καταδικασμένος αιωνίως, τον καταδιώκουν τα φαντάσματα όλων εκείνων που προσπάθησε να δελεάσει με την κολακεία του. Αποσύρεται στο παλιό του δωμάτιο και τους λέει ότι δεν πρέπει να μπουν μέσα για κανένα λόγο. Κατά τη διάρκεια της νύχτας ακούγονται τρομεροί υπερφυσικοί θόρυβοι και το επόμενο πρωί μπαίνουν, αλλά βρίσκουν το δωμάτιο άδειο. Ακολουθώντας τα ίχνη του Μέλμοθ, ανακαλύπτουν ότι καταλήγουν στον γκρεμό, όπου το μόνο που έχει απομείνει από τον Μέλμοθ τον Περιπλανώμενο είναι ένα κομμάτι του μανδύα του, προφανώς ο Μέλμοθ παρασύρθηκε από κάποια άγνωστη δύναμη.[5]
Θέματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ανανεώνοντας το θέμα της δαιμονικής συμφωνίας του Φάουστ, το μυθιστόρημα του Ματούριν, που γενικά θεωρείται το απόγειο του γοτθικού μυθιστορήματος, είναι κάτι περισσότερο από μια φανταστική ιστορία. Είναι μια κοινωνική κριτική της Αγγλίας του 19ου αιώνα, ένα κατηγορητήριο της μοναστικής ζωής και της Καθολικής Εκκλησίας (κυρίως μέσω μιας κριτικής στην Ιερά Εξέταση), σε σύγκριση με τον Προτεσταντισμό, του οποίου ο συγγραφέας επαινεί τις αρετές. Είναι επίσης ένας μεταφυσικός μύθος για την πνευματική αναζήτηση του ανθρώπου και τις άλυτες αντιφάσεις του.[4]
Επιρροές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στους θαυμαστές του περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων ο Έντγκαρ Άλαν Πόε, ο Λωτρεαμόν, ο Σαρλ Μπωντλαίρ και ο Αντρέ Μπρετόν. Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ έγραψε μια συνέχεια, Η συμφιλίωση του Μέλμοθ (1835). Ο Όσκαρ Ουάιλντ, που ήταν ανεψιός του Ματούριν, κατά τη διάρκεια της αυτοεξορίας του μετά την αποφυλάκισή του το 1897, επέλεξε ως ψευδώνυμο το Σεμπάστιαν Μέλμοθ, από τον χαρακτήρα του τίτλου στο μυθιστόρημα του θείου του και από τον Άγιο Σεβαστιανό.[6]
Μετάφραση στα ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μέλμοθ ο Περιπλανώμενος, μετάφραση: Χαρά Σύρου, εκδόσεις Gutemberg, 2011 [7]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ . «britannica.com/topic/Melmoth-the-Wanderer».
- ↑ . «kathimerini.gr/culture/melmoth-ena-yperocho-kolasmeno-paramythi/».
- ↑ . «recap.study/summary/Melmoth the Wanderer Charles Robert Maturin».
- ↑ 4,0 4,1 . «warwick.ac.uk/fac/arts/english/currentstudents/undergraduate/modules/fulllist/special/interdisciplinaryandcreativecollaboration/faustbooks/melmouth/».
- ↑ . «thegothicwanderer.wordpress.com/2019/03/01/melmoth-the-wanderer-grandfather-to-gothic-and-irish-literature/».
- ↑ . «bl.uk/collection-items/melmoth-the-wanderer». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2023.
- ↑ . «politeianet.gr/books/maturin-charles-gutenberg-melmoth».