Μαδρεπορίτης

Κοντινή φωτογραφία ενός μαδρεπορίτη

Ο μαδρεπορίτης είναι ένα ανοικτόχρωμο άνοιγμα με ασβεστώδη τοιχώματα στο σώμα των εχινόδερμων (αχινοί, θαλάσσιοι αστερίες και οφίουροι), που χρησιμεύει για την παροχή νερού στο υδραγγειακό τους σύστημα. Δρα ως μια βαλβίδα εξισορροπήσεως πιέσεως. Είναι ορατή ως μια μικρή κόκκινη ή κίτρινη δομή που μοιάζει με κουμπί, στην επάνω πλευρά του κεντρικού δίσκου (του κυρίως κορμού) των αχινών και των αστεριών, και στην κάτω πλευρά του δίσκου των οφιούρων.^[1] Παρατηρούμενος από κοντά, ο μαδρεπορίτης εμφανίζει ορατή δομή, που θυμίζει τα «μαδρέπορα» (παλαιά ονομασία για τα κοράλλια της τάξεως σκληρακτίνια, σήμερα όμως μόνο ενός γένους), από όπου και πήρε την ονομασία του.

Ανατομία ενός αστερία: 1 Πυλωρικός στόμαχος 2 Έντερο 3 Πρωκτικός αδένας 4 Λιθώδης αυλός 5 Μαδρεπορίτης 6 Πυλωρικός πόρος 7 Πυλωρικό τυφλό 8 Καρδιακός στόμαχος 9 Γονάδα 10 Πλάκες 11 Λάγηνοι

Το υδραγγειακό σύστημα του αστερία αποτελείται από μία σειρά αγωγών γεμάτων με θαλάσσιο νερό, που χρησιμεύουν τόσο στη μετακίνηση όσο και στην αναπνοή και τη διατροφή του ζώου. Τα βασικά μέρη του είναι ο μαδρεπορίτης, ο λιθώδης αυλός, ο δακτυλιοειδής αυλός, οι ακτινικοί αυλοί, οι πλευρικοί αυλοί και οι ποδίσκοι. Ο μαδρεπορίτης λειτουργεί ως διηθητήρας, επιτρέποντας την είσοδο θαλάσσιου νερού μέσα στον λιθώδη αυλό, ο οποίος συνδέεται με τον δακτυλιοειδή αυλό γύρω από το στόμα. Πέντε ή περισσότεροι ακτινικοί αυλοί εκτείνονται από τον δακτυλιοειδή αυλό, ένας σε κάθε βραχίονα. Από τους ακτινικούς αυλούς διακλαδίζονται πολλοί πλευρικοί αυλοί, ο καθένας από τους οποίους οδηγεί σε έναν ποδίσκο. Ο κάθε ποδίσκος είναι ένας κλειστός κύλινδρος με μυϊκά τοιχώματα και διαθέτει μια μικρή βεντούζα στο εξωτερικό (κάτω) άκρο του και μια λάγηνο σαν βαλβίδα στο άνω άκρο του, στο εσωτερικό του σώματος. Η λειτουργία του μαδρεπορίτη στη διατήρηση των υγρών του σώματος ελέγχθηκε πειραματικώς στο είδος Pisaster ochraceus, όπου αστερίες με φραγμένο τον μαδρεπορίτη δεν μπορούσαν να επαναρυθμίσουν τον όγκο του σώματός τους μετά από έκθεση σε υπερωσμωτικές συνθήκες.^[2]

Στους αχινούς, πειραματική απόφραξη του μαδρεπορίτη του είδους Strongylocentrotus droebachiensis προκάλεσε παρόμοιο αποτέλεσμα, με απώλεια βάρους, αν και στους αχινούς ο μαδρεπορίτης έχει σημαντικά μικρότερο ρόλο στη ρύθμιση των υγρών από όσο έχει στους αστερίες.^[3]

Παραπομπές

1. Ezhova, Olga V.; Malakhov, Vladimir V.; Martynov, Alexander V. (2016-05-14). «Madreporites of Ophiuroidea: are they phylogenetically informative?». Zoomorphology (Springer Science and Business Media LLC) 135 (3): 333-350. doi:10.1007/s00435-016-0315-x. ISSN 0720-213X. 
2. Ferguson, John C. (1992). «The Function of the Madreporite in Body Fluid Volume Maintenance by an Intertidal Starfish, Pisaster ochraceus». Biological Bulletin 183 (3): 482-489. doi:10.2307/1542025. ISSN 0006-3185. PMID 29300500. https://www.jstor.org/stable/1542025. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2022. 
3. Ferguson, John C. (1996). «Madreporite Function and Fluid Volume Relationships in Sea Urchins». Biological Bulletin 191 (3): 431-440. doi:10.2307/1543016. ISSN 0006-3185. PMID 29215926. https://www.jstor.org/stable/1543016. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2022.