Μαζικά ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα

Αφίσα με τίτλο "MOOC, every letter is negotiable" (ΜΑΔΜ, κάθε γράμμα είναι διαπραγματεύσιμο)

Τα Μαζικά Ανοικτά Διαδικτυακά Μαθήματα (ΜΑΔΜ, αγγλικά: Massive Open Online Course MOOC) είναι διαδικτυακά μαθήματα τα οποία σκοπεύουν στην απεριόριστη συμμετοχή και την ανοικτή πρόσβαση μέσω διαδικτύου.[1] Εκτός από το παραδοσιακό υλικό εκμάθησης, όπως βιντεοσκοπημένες ομιλίες, υλικό μελέτης και προβλήματα, πολλά ΜΑΔΜ παρέχουν διαδραστικά φόρουμ χρηστών για την υποστήριξη αλληλεπιδράσεων μεταξύ των σπουδαστών, καθηγητών και βοηθών διδασκαλίας. Τα ΜΑΔΜ είναι μια πρόσφατη και ευρέως μελετημένη εξέλιξη της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης τα οποία εισάχθηκαν αρχικά το 2008[2] και έχουν εξελιχθεί σε δημοφιλές μέσο μάθησης το 2012.[3][4] Τα πρώιμα ΜΑΔΜ συνήθως τόνιζαν τα χαρακτηριστικά ανοικτής πρόσβασής τους, όπως ανοικτές άδειες περιεχομένου, δομή και σκοπούς μάθησης, για να προωθήσουν την επαναχρησιμοποίηση των πόρων τους. Αργότερα, κάποια ΜΑΔΜ χρησιμοποιούν κλειστές άδειες για το υλικό των μαθημάτων τους, ενώ κρατούν ελεύθερη την πρόσβαση για τους σπουδαστές.[5][6][7][8] Ενώ τα προσφερόμενα μαθήματα είναι δωρεάν κάποιες φορές απαιτείται πληρωμή για τη λήψη πιστωτικών μονάδων, πιστοποιητικών ή για την πρόσβαση σε υπηρεσίες ταυτοποίησης και αξιολόγησης.[9]  

Κάποιες από τις πιο δημοφιλείς διεθνείς πλατφόρμες ΜΑΔΜ είναι οι: Coursera και edX. Αντίστοιχα, από ελληνικά πανεπιστήμια και ιδρύματα υπάρχουν οι πλατφόρμες: Ανοικτά μαθήματα και Mathesis. Στην ουσία τα ΜΑΔΜ είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για τη δημιουργία μιας ικανής σε μέγεθος κοινότητας με άξονα ένα μάθημα. Σύμφωνα με τον Στιούαρτ Κάουφμαν, όταν μια δομή δικτύου γίνει επαρκώς πολύπλοκη, δηλαδή όταν ένας μεγάλος αριθμός κόμβων μπορεί να αλληλεπιδρά με τους υπόλοιπους και να τους επηρεάζει, τότε δημιουργούνται οι συνθήκες για την αυτοοργάνωση και την ανάδυση πολύπλοκων συμπεριφορών. Στην περίπτωση της δυνητικής μαθησιακής κοινότητας ενός οργανισμού μάθησης που συγκροτείται με την αξιοποίηση μιας υπάρχουσας δυνητικής κοινότητας, τα μέλη της εξωτερικής κοινότητας έχουν ήδη διαμορφώσει μια πολύπλοκη δικτυακή δομή και αρκεί να ενταχθούν στο δίκτυο και τα μέλη της εκπαιδευτικής ομάδας (φοιτητές-καθηγητές) για να σχηματίσουν ένα νέο πολύπλοκο δίκτυο.[9]

Ιστορική αναδρομή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, τα πανεπιστήμια παρείχαν πρόσβαση σε σημειώσεις διαλέξεων, υλικό αξιολόγησης και ηχογραφήσεις διαλέξεων. Πρωτοπόρο σε αυτές τις ενέργειες ήταν το Open Course Ware του MIT, το 2002. Ακολούθησε το Open Yale Courses, το 2007. Πολλές άλλες σχολές ξεκίνησαν παρόμοιες πρωτοβουλίες στη συνέχεια. Δημιουργήθηκε λοιπόν, η ανάγκη για τη δημιουργία μιας πλατφόρμας που θα μπορούσε να φιλοξενήσει αυτούς τους εκπαιδευτικούς πόρους. Έτσι, το 2007, μια δωρεάν διαδικτυακή υπηρεσία, το iTunes U ξεκίνησε τη λειτουργία της. Από όλα τα παραπάνω έλειπε όμως το στοιχείο της διδασκαλίας, δηλαδή η αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητή-εκπαιδευτικού σε μια διαδικασία οργανωμένης μετάδοσης της γνώσης, σε μια δομή που να έχει νόημα και συνέχεια. Αυτή η έλλειψη καλύφθηκε από το πρώτο MOOC.[10]

Θεμελιώδεις αρχές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι 10 θεμελιώδεις αρχές από τις βασικές θεωρίες και τα μοντέλα εκπαιδευτικού σχεδιασμού που πρέπει να ακολουθεί ένα ΜΑΔΜ είναι:

  1. Βασισμένο στο πρόβλημα: η μάθηση προωθείται όταν οι μαθητές αποκτούν δεξιότητες στο πλαίσιο προβλήματος του πραγματικού κόσμου.
  2. Ενεργοποίηση: η μάθηση προωθείται, όταν οι μαθητές ενεργοποιούν την υπάρχουσα γνώση ως θεμέλιο για νεοαποκτηθείσες δεξιότητες. Οι δραστηριότητες βοηθούν τους εκπαιδευόμενους να ενσωματώσουν τις νέες γνώσεις ή δεξιότητες στις υπάρχουσες γνώσεις τους.
  3. Παρουσίαση-Επίδειξη: η μάθηση προωθείται όταν οι εκπαιδευόμενοι παρατηρούν μια επίδειξη της ικανότητας του μανθάνειν. Αυτό υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι να δείξουμε στους μαθητές πώς να εφαρμόσουν τις νέες πληροφορίες ή δεξιότητες σε νέες καταστάσεις.
  4. Εφαρμογή: η μάθηση προωθείται, όταν οι μαθητές εφαρμόζουν τις νέες ικανότητές τους για επίλυση προβλημάτων. Η κατάλληλη καθοδήγηση των εκπαιδευομένων, μέσω coaching ή scaffolding και η ανατροφοδότηση για την καθοδήγηση των εκπαιδευομένων είναι βασικές πτυχές.
  5. Ένταξη: η μάθηση προωθείται, όταν οι μαθητές ενεργοποιούνται, συζητούν και υπερασπίζονται τις νεοαποκτηθείσες ικανότητες. Οι μαθητές έχουν ευκαιρίες να προβληματιστούν για το τι έχουν μάθει, να αναθεωρήσουν, να συνθέσουν ή να τροποποιήσουν τις νέες δεξιότητές τους και να επιδείξουν και να υπερασπιστούν τις νέες τους γνώσεις ή δεξιότητες σε συναδέλφους και άλλους.
  6. Συλλογική γνώση: η μάθηση προωθείται, όταν οι μαθητές συμβάλλουν στη συλλογική γνώση.
  7. Συνεργασία: η μάθηση προωθείται, όταν οι μαθητές συνεργάζονται με άλλους.
  8. Διαφοροποίηση: η μάθηση προωθείται, όταν οι διαφορετικοί εκπαιδευόμενοι υποστηρίζονται με διαφορετικούς τρόπους μάθησης, ανάλογα με τις ανάγκες τους.
  9. Αυθεντικοί πόροι: η μάθηση προωθείται όταν οι πόροι μάθησης αντλούνται από τον πραγματικό κόσμο.
  10. Ανατροφοδότηση: η μάθηση προωθείται, όταν οι μαθητές λαμβάνουν σχόλια από ειδικούς για την απόδοσή τους.[11]

Τρέχουσες τάσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η σημερινή κατάσταση όσον αφορά την έρευνα σχετικά με τα MOOC αφορά τον παιδαγωγικό τους ρόλο. Ακόμα τα MOOC προτάθηκε να χωριστούν σε xMOOC και cMOOC κάτι που θεωρήθηκε ότι ήταν ιδιαίτερα απλοϊκό και για αυτό οδήγησε σε προβλήματα με νέες προτάσεις που προσπαθούν να ανταποκριθούν στην ετερογένεια των συμμετεχόντων σε ένα MOOC χρησιμοποιώντας ένα μάθημα τύπου x, των πλεονεκτημάτων των μαθήσεων connectivist ή των MOOC διπλής στρώσης που δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές να επιλέξουν το ένα ή το άλλο (xMOOC ή cMOOC) όποτε το επιθυμούν. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι πρόσφατα εμφανίστηκαν νέοι τύποι MOOC (sMOOC). Επίσης έχουμε συνδυασμούς μεταξύ των παραπάνω. Ελάχιστες μελέτες έχουν ασχοληθεί με την επίδραση ορισμένων τύπων σχεδιασμού MOOC στα μαθησιακά αποτελέσματα. Τεράστιος όγκος των δεδομένων που παράγονται από την έρευνα για τα παραδοσιακά MOOC μας λέει περισσότερα για το τι κάνουν οι σπουδαστές από ό,τι μαθαίνουν. Οι μικτές προτάσεις που ενδιαφέρονται για τη μελέτη των επιδόσεων των μαθητών, ενδιαφέρονται για την αναζήτηση προτάσεων που διευκολύνουν την εισαγωγή των MOOC στην επίσημη και ρυθμιζόμενη διδασκαλία, τόσο σε πανεπιστημιακό επίπεδο όσο και σε επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τα υβριδικά MOOC τράβηξαν την προσοχή όταν επεσήμαναν τη σύγκριση μεταξύ των υβριδικών MOOC και άλλων παραδοσιακών μαθημάτων ως μία από τις πιο προηγμένες γραμμές έρευνας και στην οποία οι διευθυντές των ιδρυμάτων εξέφρασε ενδιαφέρον.[12]

MOOC και τεχνολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα MOOC προσφέρουν στους μαθητές συνεργατικούς χώρους στους οποίους αλληλεπιδρούν και ενισχύουν την εργασία τους με την υποστήριξη ενός ευρέος φάσματος εργαλείων, από τα παραδοσιακά φόρουμ έως τη χρήση των δικών τους μέσων κοινωνικής δικτύωσης Web 2.0 και των ομάδων του facebook. Τα υβριδικά, συνεταιριστικά, προσαρμοστικά και άλλα παρόμοια MOOCs ενισχύουν τη χρήση κοινωνικών δικτύων, τα οποία δημιουργούν τουλάχιστον δύο είδη προβλημάτων:

  1. τεράστιο όγκο δεδομένων και πληροφοριών που δεν μπορούν να μελετηθούν σε βάθος
  2. δυσκολία απάντησης σε ένα τεράστιο αριθμό φοιτητών.[12]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Kaplan, Andreas M.; Haenlein, Michael (2016-07-01). «Higher education and the digital revolution: About MOOCs, SPOCs, social media, and the Cookie Monster» (στα αγγλικά). Business Horizons 59 (4): 441–450. doi:10.1016/j.bushor.2016.03.008. ISSN 0007-6813. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S000768131630009X. 
  2. ↑ Siemens, George (2013). McGreal, Rory· Kinuthia, Wanjira, επιμ. «Massive Open Online Courses: Innovation In Education?». The OER Knowledge Cloud. Athabasca, Canada: Athabasca University Press. Open Educational Resources: Innovation, Research and Practice. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2023. 
  3. ↑ Pappano, Laura (2012). «The Year of the MOOC». The New York Times. http://www.nytimes.com/2012/11/04/education/edlife/massive-open-online-courses-are-multiplying-at-a-rapid-pace.html?pagewanted=all&_r=0. Ανακτήθηκε στις 18 April 2014. 
  4. ↑ Lewin, Tamar (20 February 2013). «Universities Abroad Join Partnerships on the Web». New York Times. http://www.nytimes.com/2013/02/21/education/universities-abroad-join-mooc-course-projects.html. Ανακτήθηκε στις 6 March 2013. 
  5. ↑ Wiley, David.
  6. ↑ Cheverie, Joan. «MOOCs an Intellectual Property: Ownership and Use Rights». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2013. 
  7. ↑ David F Carr (20 August 2013). «Udacity hedges on open licensing for MOOCs». Information Week. http://www.informationweek.com/education/online-learning/udacity-hedges-on-open-licensing-for-moo/240160183. Ανακτήθηκε στις 21 August 2013. 
  8. ↑ P. Adamopoulos, "What Makes a Great MOOC?
  9. ↑ 9,0 9,1 Μπραϊλας, Α. Β. (2018). Η μάθηση στο χρονοτόπο του διαδικτύου: κοινότητες, ψηφιακή κουλτούρα, wilipedia & MOOCs. Αθήνα: Γρηγόρης.
  10. ↑ «Σύντομη ιστορική αναδρομή». Mooc. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2023. 
  11. ↑ MOOCs and Quality: A Review of the Recent Literature Dr Sarah Hayes, July 2015 QAA MOOCs Network. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2018.
  12. ↑ 12,0 12,1 Research on MOOCs: Trends and Methodologies Inmaculada Maiz Olazabalaga, Carlos Castaño Garrido, Urtza Garay Ruiz University of the Basque Country.Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2018.