Μακεδονική επανάσταση του 1867

Μακεδονική επανάσταση του 1867
Χρονολογία1866–1867
Τόπος Μακεδονία,
Πελαγονία,
Μορίχοβο
Αντιμαχόμενοι
Μακεδόνες επαναστάτες
Ηγετικά πρόσωπα

Η Επανάσταση των Μακεδόνων το 1867, είχε ως σκοπό την αντίσταση στην αυθαιρεσία των τοπικών Οθωμανών δυναστών, την διεκδίκηση των δικαιωμάτων του Μακεδονικού Ελληνισμού στην περιοχή, καθώς επίσης και την έμμεση παροχή βοήθειας προς την ήδη επαναστατημένη Κρήτη.

Η επανάσταση έλαβε χώρα κυρίως στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας και κορυφώθηκε με την απελευθέρωση του Μοριχόβου και την ανακήρυξή του σε «Ελεύθερη Ελλάδα».

Υπόβαθρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1866 ξέσπασε η μεγάλη Κρητική Επανάσταση. Ταυτόχρονα εμφανίστηκαν επαναστατικές εστίες και σε άλλα υπόδουλα μέρη του Ελληνισμού, όπως η Θεσσαλία,[1] η Ήπειρος[2] και η Μακεδονία. Στα τέλη Απριλίου του 1866 ο Λεωνίδας Βούλγαρης αποβιβάστηκε στην Ορμύλια Χαλκιδικής, επικεφαλής ένοπλου σώματος κι εκεί ενώθηκε με ντόπιους μαχητές υπό τον καπετάν Γιώργη το Μαδεμοχωριανό. Η δράση των εξεγερμένων τερματίστηκε τον Ιούνιο του ίδιου έτους εξαιτίας ισχυρών Οθωμανικών δυνάμεων στην περιοχή που έσπευσαν έγκαιρα, μετά από ειδοποίηση της ίδιας της Ελληνικής κυβέρνησης Μπενιζέλου Ρούφου που φοβήθηκε την εμπλοκή της σε διπλωματικό επεισόδιο.[3][4][5] Στη Δυτική Μακεδονία και ειδικότερα στο Μοναστήρι που αποτελούσε το κέντρο του Ελληνισμού στην περιοχή, λειτουργούσε το πατριωτικό σωματείο «Καζίνο» από το 1852. Επαναστατικές ζυμώσεις ξεκίνησαν από το 1866 με αφορμή την Κρητική επανάσταση και αρκετές ένοπλες ομάδες, υπό Μακεδόνες αρχηγούς εισήλθαν στη Μακεδονία την περίοδο εκείνη.[6]

Στο Μοναστήρι, το 1867 ιδρύθηκε η «νέα Φιλική Εταιρεία» από Μακεδόνες, όπως ο εκπαιδευτικός Αναστάσιος Πηχεών από την Αχρίδα, ο γυμνασιάρχης Νικόλαος Φιλιππίδης από το Μοναστήρι, ο γιατρός Ιωάννης Αργυρόπουλος από την Κλεισούρα Καστοριάς, και πλαισιώθηκε από πολλούς άλλους μεταξύ αυτών κι από τους Νυμφαιώτες Μιχαήλ και Αναστάσιο Τσίρλη, καθώς και τον Ιωάννη Μπουτάρη (προ-προπάππου του δημάρχου Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη).[7][8] Η οργάνωση είχε σκοπό την ανύψωση του ηθικού του Μακεδονικού Ελληνισμού και τη διενέργεια επαναστατικών επιχειρήσεων.

Χρονικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την περίοδο της Κρητικής Επανάστασης 1866-69, βρέθηκε η κατάλληλη ευκαιρία αντιπερισπασμού και εξεγέρθηκαν συντονισμένα, ένοπλες ομάδες Μακεδόνων κλεφτών που ασκούνταν στην αντάρτικη δράση από καιρό, στα Μακεδονικά βουνά. Σημαντικότεροι, οι Ναούμ Κύρου από το Ανταρτικό, ο Α. Κορδίστας από το Νυμφαίο, ο Νικόλαος Πίνης από το Φλάμπουρο, οι αδερφοί Νικόλαος και Στέφανος Νταλίπης από τη Σφήκα, ο Ναούμ Κωνσταντινίδης (Ορλίνης) από την Ιεροπηγή Καστοριάς και ο υπαρχηγός του Νάιδος, ο Αρκούδας, ο Γιαρέσης και άλλοι.

Μετά από αλλεπάλληλες μάχες με τα Οθωμανικά στρατεύματα της περιοχής, κατάφεραν να επικρατήσουν στην περιοχή του Μοριχόβου, την οποία και ανακήρυξαν σε «Ελεύθερη Ελλάδα». Η γενικευμένη εξέγερση κράτησε έως το φθινόπωρο του 1867, οπότε και οι επαναστάτες αποσύρθηκαν λόγω του χειμώνα, αλλά και των πιέσεων του Οθωμανικού στρατού. Για τα επόμενα δύο χρόνια, η κατάσταση ήταν έκρυθμη, καθώς οι ένοπλοι Μακεδόνες συμπλέκονταν συχνά με τις Οθωμανικές δυνάμεις. Οι ενέργειες αυτές όμως ήταν χωρίς συντονισμό και σύντομα η επανάσταση τερματίστηκε ολοσχερώς.

Συνέπειες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η έκβαση της επανάστασης ήταν καταδικασμένη, αφού οι επαναστάτες ήταν απομονωμένοι στη Δυτική Μακεδονία, έχοντας γύρω τους ισχυρά Οθωμανικά στρατεύματα. Ήδη από το καλοκαίρι του 1867 είχαν κατασταλεί οι επαναστατικές εστίες σε Θεσσαλία[9] και Ήπειρο[2] και δεν υπήρχε προοπτική βοήθειας από το Ελληνικό κράτος. Το Ελληνικό κράτος δεν παρείχε καμία υποστήριξη, και σύντομα η επανάσταση πατάχθηκε. Αυτό που πέτυχε όμως ήταν να ανυψωθεί το ηθικό του Μακεδονικού Ελληνισμού και να δημιουργηθεί ένα πλήθος ανταρτών, οι οποίοι αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν τον κλέφτικο βίο στα βουνά, προκειμένου να επιβιώσουν. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα σημαντικό ένοπλο δυναμικό με συνεχή δράση που έμελλε να αποτελέσει μια ισχυρή επαναστατική παρακαταθήκη για το μέλλον.[εκκρεμεί παραπομπή]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Μακρυρράχη - 1854 έως 1897». www.makryrrachi.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2022. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «Το ιστορικό πλαίσιο του ΙΜΑΡΕΤ». Blog Εκδόσεις Ψυχογιός. 10 Δεκεμβρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2022. 
  3. ↑ Ανεμούριον, Η Μακεδονία κατά την περίοδο 1821-1880, Στέφανος Παπαδόπουλος, Μακεδονία - Ιστορία, Αθήνα 1995
  4. ↑ Παλαιοχώρι Χαλκιδικής, Επανάσταση 1801 έως 1900, απόσπασμα από το έργο του Γεώργιου Μίντση, Η επανάσταση του 1821 ως αφετηρία της εθνικής αποκατάστασης του Μακεδονικού Ελληνισμού. Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1993
  5. ↑ Ε. Κωφός, Δημ. Τσαφαράς, Ιστορία της Μακεδονίας από τα προϊστορικά χρόνια ως το 1912, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Μακεδονική Βιβλιοθήκη, αρ. 63, Θεσσαλονίκη 1983
  6. ↑ Παπαδόπουλος, Στέφανος (1995). «Η Μακεδονία κατά την περίοδο 1821 - 1880». Αθήνα: Ελληνική Εθνική Γραμμή. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2022. 
  7. ↑ «Προς τιμήν του Μακεδονομάχου Ιωάννη Μιχαήλ Μπουτάρη». agro24.gr. 10 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2022. 
  8. ↑ «Βραδυνή, Γιάννης Μπουτάρης – Έτσι κι αλλιώς… διαφορετικός! 2 Μαρτίου 2018». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2018. 
  9. ↑ «Μακρυρράχη - 1854 έως 1897». www.makryrrachi.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ιωάννης Χολέβας, Οι Ελληνες σλαβόφωνοι της Μακεδονίας, Αθήνα, Εκδόσεις Ρήσος, 1991, επανέκδοση: Πελασγός, ISBN 9789605220204, 1999