Μαξ Οφίλς

Μαξ Οφίλς
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Max Ophüls (Γαλλικά)
Γέννηση	6  Μαΐου 1902[1][2][3] Σααρμπρύκεν
Θάνατος	26  Μαρτίου 1957[1] Αμβούργο[4]
Αιτία θανάτου	καρδιακή ανεπάρκεια
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	Κρεματόριο-κολουμβάριο του Περ-Λασαίζ[5][6] και Grave of Ophüls
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία Γερμανία[7]
Ιδιότητα	σκηνοθέτης κινηματογράφου[8], σεναριογράφος[9], ηθοποιός θεάτρου, θεατρικός σκηνοθέτης[8] και σκηνοθέτης[10]
Σύζυγος	Hilde Wall (από 1926)
Τέκνα	Μαρσέλ Οφίλς
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Μαξιμίλιαν Οπενχάιμερ (γερμανικά: Maximillian Oppenheimer, 6 Μαΐου 1902 – 26 Μαρτίου 1957),^[11] γνωστός ως Μαξ Οφίλς (Max Ophüls), ήταν σκηνοθέτης γερμανικής καταγωγής που εργάστηκε στη Γερμανία (1931–1933), στη Γαλλία (1933–1940 και 1950–1957) και στις Ηνωμένες Πολιτείες (1947–1950). Έκανε σχεδόν 30 ταινίες, με τις τελευταίες να είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτες: Το γαϊτανάκι του έρωτα (1950), Ηδονή (1952), Άγνωστη κυρία (1953) και Λόλα Μοντές (1955). Αναφέρεται ως Μαξ Οφίλς σε πολλές από τις αμερικανικές ταινίες του, όπως Μια λάθος στιγμή, Παγιδευμένη, Το γράμμα μιας άγνωστης και Ο εξόριστος. Το ετήσιο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Max Ophüls Preis στο Σααρμπρίκεν φέρει το όνομά του.

Ζωή

Τα πρώτα χρόνια

Ο Μαξ Οφίλς γεννήθηκε στο Σααρμπρίκεν της Γερμανίας. Ήταν γιος του Λάοπολντ Οπενχάιμερ, Εβραίου κατασκευαστή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ιδιοκτήτη πολλών καταστημάτων κλωστοϋφαντουργίας στη Γερμανία, και της συζύγου του Χελένε Οπενχάιμερ (το γένος Μπάμπεργκερ). Πήρε το ψευδώνυμο Οφίλς στα πρώτα χρόνια της θεατρικής του καριέρας, έτσι ώστε, αν αποτύχαινε, να μη φέρει σε δύσκολη θέση τον πατέρα του.^[12]

Αρχικά οραματιζόταν να κάνει καριέρα ηθοποιού. Ξεκίνησε ως θεατρικός ηθοποιός το 1919 και έπαιξε στο θέατρο του Άαχεν από το 1921 έως το 1923. Στη συνέχεια εργάστηκε ως θεατρικός σκηνοθέτης και έγινε ο πρώτος σκηνοθέτης στο θέατρο της πόλης του Ντόρτμουντ. Ο Οφίλς πέρασε στην παραγωγή θεάτρου το 1924. Έγινε καλλιτεχνικός διευθυντής του Μπούργκτεατερ στη Βιέννη το 1926. Μετά το ανέβασμα 200 παραστάσεων, στράφηκε στην παραγωγή ταινιών το 1929, όταν έγινε σκηνοθέτης διαλόγων υπό τον Ανατόλ Λίτβακ στο UFA στο Βερολίνο. Εργάστηκε σε όλη τη Γερμανία και σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία το 1931, την κωμωδία μικρού μήκους Dann schon lieber Lebertran.

Από τις πρώτες ταινίες του, η πιο αναγνωρισμένη είναι το Αγαπημένη (1933), που περιελάμβανε μια σειρά από τα χαρακτηριστικά στοιχεία για τα οποία επρόκειτο να γίνει γνωστός: πολυτελή σκηνικά, φεμινιστική στάση και μια μονομαχία μεταξύ ενός νεότερου και ενός μεγαλύτερου άνδρα.

Στο Μπούργκτεατερ ο Οφίλς γνώρισε την ηθοποιό Χίλντε Γουόλ.^[13] Παντρεύτηκαν το 1926.^[14]

Εξορία και μεταπολεμική καριέρα

Προβλέποντας την επικράτηση των ναζί, ο Εβραίος Οφίλς κατέφυγε στη Γαλλία το 1933 μετά την πυρκαγιά του Ράιχσταγκ και έγινε Γάλλος πολίτης το 1938. Μετά την κατάκτηση της Γαλλίας από τη Γερμανία, ταξίδεψε στην Ελβετία και την Ιταλία, όπου σκηνοθέτησε το La signora di tutti (1934). Τον Ιούλιο του 1941, πριν φύγει για τις Ηνωμένες Πολιτείες, έμεινε στην Πορτογαλία, στο Εστορίλ, στο Casa Mar e Sol.^[15] Φτάνοντας στο Χόλιγουντ, με την υποστήριξη του σκηνοθέτη Πρέστον Στέρτζες, μακροχρόνιου θαυμαστή του, σκηνοθέτησε μια σειρά από διακεκριμένες ταινίες.

Στην πρώτη του χολιγουντιανή ταινία έπαιζε ο Ντάγκλας Φέρμπανκς Τζούνιορ. Η ταινία είχε τίτλο Ο εξόριστος (1947). Το γράμμα μιας άγνωστης (1948), βασισμένο σε μια νουβέλα του Στέφαν Τσβάιχ, είναι η πιο δημοφιλής από τις αμερικανικές ταινίες του.^[11] Ακολούθησαν τα Παγιδευμένη (1949) και Μια λάθος στιγμή (1949) και στη συνέχεια επέστρεψε στην Ευρώπη το 1950.

Πίσω στη Γαλλία, σκηνοθέτησε και συνεργάστηκε στη μεταφορά της ταινίας Το γαϊτανάκι του έρωτα (1950) του Άρτουρ Σνίτσλερ, η οποία κέρδισε το Βραβείο BAFTA Καλύτερης Ταινίας το 1951 και του Λόλα Μοντές (1955) με πρωταγωνιστές τους Μαρτίν Κάρολ και Πίτερ Ουστίνοφ, καθώς και τα Ηδονή και Άγνωστη κυρία (1953), με τους Ντανιέλ Νταριέ και Σαρλ Μπουαγιέ, που έκλεισε την καριέρα του. Ο Οφίλς πέθανε από ρευματικό πυρετό στις 26 Μαρτίου 1957 στο Αμβούργο, κατά τα γυρίσματα της ταινίας Οι εραστές του Μοντπαρνάς και ετάφη στο κοιμητήριο του Περ-Λασέζ στο Παρίσι. Αυτή η τελευταία ταινία ολοκληρώθηκε από τον φίλο του Ζακ Μπεκέρ.

Ο γιος του Οφίλς, Μαρσέλ Οφίλς, έγινε δημιουργός ντοκιμαντέρ, σκηνοθέτης του Ο οίκτος και η θλίψη και άλλων ταινιών με θέμα τη φύση της πολιτικής εξουσίας.^[16]

Ύφος

Όλα του τα έργα χαρακτηρίζονται από χαρακτηριστικές ομαλές κινήσεις της κάμερας.

Πολλές ταινίες του ενέπνευσαν σκηνοθέτες όπως Πολ Τόμας Άντερσον, ο οποίος έκανε μια εισαγωγή στο αναπαλαιωμένο DVD του Άγνωστη κυρία (1953).

Μερικές ταινίες του είναι γυρισμένες από τη σκοπιά της πρωταγωνίστριας. Οι μελετητές του κινηματογράφου έχουν αναλύσει ταινίες όπως Αγαπημένη (1933), Το γράμμα μιας άγνωστης (1948) και Άγνωστη κυρία (1953) ως παραδείγματα του γυναικείου κινηματογραφικού είδους.^[17] Σχεδόν όλες οι πρωταγωνίστριές του είχαν ονόματα που ξεκινούσαν από "Λ" (Λεονόρα, Λίζα, Λουτσία, Λουίζ, Λόλα κ.λπ.)

Ο ηθοποιός Τζέιμς Μέισον, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Οφίλς σε δύο ταινίες, έγραψε ένα σύντομο ποίημα για την αγάπη του σκηνοθέτη για τις περίτεχνες κινήσεις της κάμερας.

Κληρονομιά

Το 13ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας "Νύχτες Πρεμιέρας" που διεξήχθη το 2007 τίμησε τον Μαξ Οφίλς με ένα αφιέρωμα στο έργο του.^[18]

Φιλμογραφία

Έτος	Πρωτότυπος τίτλος	Τίτλος στα ελληνικά	Χώρα
1931	Dann schon lieber Lebertran		Γερμανία ! Γερμανία
	Die verliebte Firma
1932	Die verkaufte Braut
1933	Liebelei	Αγαπημένη[19]
	Lachende Erben
1934	La signora di tutti		Ιταλία ! Ιταλία
	On a volé un homme	Μια γυναίκα απήγαγε έναν άνδρα	Γαλλία ! Γαλλία
1935	Divine		Γαλλία ! Γαλλία
1936	Komedie om geld	Η κωμωδία του χρήματος	Ολλανδία ! Ολλανδία
	Ave Maria		Γαλλία ! Γαλλία
	La Tendre Ennemie
	Valse brillante de Chopin
1937	Yoshiwara
1938	Le roman de Werther	Ο Βέρθερος
1939	Sans Lendemain	Χωρίς επαύριον
1940	L'École des femmes
	De Mayerling à Sarajevo	Σεράγεβο
1947	The Exile	Ο εξόριστος	ΗΠΑ ! ΗΠΑ
1948	Letter from an Unknown Woman	Το γράμμα μιας άγνωστης[20]
1949	Caught	Παγιδευμένη[21]
	The Reckless Moment	Μια λάθος στιγμή[22]
1950	La Ronde	Το γαϊτανάκι του έρωτα[23]	Γαλλία ! Γαλλία
1952	Le Plaisir	Ηδονή[24]
1953	Madame de...	Άγνωστη κυρία[25]
1955	Lola Montès	Λόλα Μοντές[26]	Γαλλία ! Γαλλία Δυτική Γερμανία ! Δυτική Γερμανία

Εργάστηκε επίσης στο Οι εραστές του Μοντπαρνάς (1958), κατά τα γυρίσματα του οποίου πέθανε.

Βιβλιογραφία

• Max Ophüls (1959), Spiel im Dasein. Eine Rückblende. Mit einem Nachwort von Hilde Ophüls und einer Einführung von Friedrich Luft, sowie achtzehn Abbildungen (αυτοβιογραφία), Στουτγάρδη: Henry Goverts Verlag (μεταθανάτια έκδοση).

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 13561594g. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
3. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Max-Ophuls. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
5. Charlette Beauvis, Vincent de Langlade: «Le columbarium du Père-Lachaise» 1992. σελ. 57. ISBN-13 978-2-86514-022-0. ISBN-10 2-86514-022-9.
6. Paul Bauer: «Deux siècles d'histoire au Père Lachaise» (Γαλλικά) Βερσαλλίες. 2006. σελ. 610. ISBN-13 978-2-914611-48-0. ISBN-10 2-914611-48-X.
7. (Αγγλικά) Museum of Modern Art online collection. 32335. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
8. The Fine Art Archive. 37856. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
9. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25  Ιουνίου 2015.
10. (Αγγλικά) www.acmi.net.au. creators/23050.
11. Bock & Bergfelder 2009, σελ. 574.
12. Hollinger 1986, σελ. 271.
13. Seibel 2009, σελ. 122.
14. «Max Ophüls» (στα αγγλικά). The Daily Star. 2016-12-17. http://www.thedailystar.net/showbiz/int%E2%80%99l-film/max-ophuls-1330891. Ανακτήθηκε στις 2017-10-13. 
15. Exiles Memorial Center.
16. Staff, Hollywood.com (2014-11-21). «Marcel Ophuls | Biography and Filmography | 1927» (στα αγγλικά). Hollywood.com. http://www.hollywood.com/celebrities/marcel-ophuls-58834936/. Ανακτήθηκε στις 2017-10-13. 
17. Mulvey, Laura (Spring 2013). «Love, History, and Max Ophuls: Repetition and Difference in Three Films of Doomed Romance». Film & History: An Interdisciplinary Journal of Film and Television Studies 43 (1): 7–29. doi:10.1353/flm.2013.a506155. https://muse.jhu.edu/article/506155/2. 
18. «13o aiff 2007, αφιέρωμα μαξ οφίλς». Νύχτες Πρεμιέρας. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2024. 
19. «Αγαπημένη - Liebelei (1933)». AIFF • Νύχτες Πρεμιέρας. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2024. 
20. «Το Γράμμα μιας Άγνωστης - Letter from an Unknown Woman (1948)». AIFF • Νύχτες Πρεμιέρας. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2024. 
21. «Παγιδευμένη - Caught (1949)». AIFF • Νύχτες Πρεμιέρας. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2024. 
22. «Μια Λάθος Στιγμή - The Reckless Moment (1949)». AIFF • Νύχτες Πρεμιέρας. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2024. 
23. «Το Γαϊτανάκι του Έρωτα - La Ronde (1950)». AIFF • Νύχτες Πρεμιέρας. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2024. 
24. «Ηδονή - Le plaisir (1952)». AIFF • Νύχτες Πρεμιέρας. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2024. 
25. «Άγνωστη Κυρία - Madame De (1953)». AIFF • Νύχτες Πρεμιέρας. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2024. 
26. «Λόλα Μοντές - Lola Montes (1955)». AIFF • Νύχτες Πρεμιέρας. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2024. 

Περαιτέρω ανάγνωση

• Alan Larson Williams (1977, reprinted 1980, 1992), Max Ophüls and the Cinema of Desire: Style and Spectacle in Four Films, 1948–1955, Dissertations on Film series, New York: Arno Press (reprint). | (ISBN 0-405-12924-6)
• Susan M. White (1995), The Cinema of Max Ophüls: Magisterial Vision and the Figure of Woman, New York: Columbia University Press. | (ISBN 0-231-10113-9)
• Lutz Bacher (1996), Max Ophüls in the Hollywood Studios, Rutgers, New Jersey: Rutgers University Press. | (ISBN 0-8135-2291-9)
• Melinda Camber Porter (1993), "Through Parisian Eyes: Reflections on Contemporary French Arts and Culture", Da Capo Press. | (ISBN 978-0-306-80540-0)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Μαξ Οφίλς στην IMDb
• Βιβλιογραφία Max Ophuls (UC Berkeley Media Resources Center)
• Δοκίμιο Senses of Cinema του Tag Gallagher
• Βραβείο Max Ophüls