Μαργαρίτι Θεσπρωτίας

Συντεταγμένες: 39°21′30″N 20°26′20″E / 39.35833°N 20.43889°E / 39.35833; 20.43889

Μαργαρίτι Θεσπρωτίας
Μαργαρίτι Θεσπρωτίας is located in Greece
Μαργαρίτι Θεσπρωτίας
Μαργαρίτι Θεσπρωτίας
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα[1]
ΠεριφέρειαΗπείρου
Περιφερειακή ΕνότηταΘεσπρωτίας
Δημοτική ΕνότηταΜαργαριτίου
Δημοτική ΚοινότηταΜαργαριτίου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΉπειρος
ΝομόςΘεσπρωτίας
Υψόμετρο171 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος508
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας460 30
Τηλ. κωδικός2665
δεδομένα

Το Μαργαρίτι είναι χωριό της Περιφερειακής Ενότητας Θεσπρωτίας και ανήκει στην Περιφέρεια Ηπείρου. Διοικητικά ως Κοινότητα Μαργαριτίου, υπάγεται διοικητικά στη Δημοτική Ενότητα Μαργαριτίου,[2] του Δήμου Ηγουμενίτσας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 171 μέτρων[3] και ο πληθυσμός του είναι 679 κάτοικοι, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011.[4]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Μαργαρίτι απέχει 25 χλμ. από την Ηγουμενίτσα, είναι χτισμένο κοντά στην περιοχή της Αρχαίας Ελεάτιδας[5] και βρίσκεται ανάμεσα στην Παραμυθιά, την Πάργα και τον ποταμό Αχέροντα. Το χωριό αυτό πέραν της φυσικής του ομορφιάς,[6] έχει αξιόλογο ιστορικό παρελθόν, που μαρτυρούν το κάστρο, ο μιναρές στην Καταβόθρα, τα παλιά αρχοντικά[7] και τα εξωκλήσσια.[8]

Πολλές αρχαίες πόλεις βρέθηκαν στην ευρύτερη περιοχή, το Μαργαρίτι ιδρύθηκε πριν τον 16ο αιώνα.[9] Το Οθωμανικό κάστρο του Μαργαριτίου ιδρύθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα.[9] Το Μαργαρίτι ήταν η διοικητική έδρα του Ναχιγές του Μαζαρακίου ο οποίος μετονόμασε την πόλη στο σημερινό της όνομα (1551).[10] Σε απογραφές καταγράφηκαν 38 χωριά (1551) και 35 (1613), το Μαργαρίτι περιείχε 17 νοικοκυριά (1551) και 20 (1613).[11] Η Παραμυθιά Θεσπρωτίας, το Μαργαρίτι και ο Παρακάλαμος δέχτηκαν επιθέσεις από την Δημοκρατία της Βενετίας και τους κατοίκους της Ενετοκρατούμενης Κέρκυρας κατά παράβαση της Βενετο-Οθωμανικής συνθήκης (1540).[12] Ο Βενετός στρατάρχης Τζιρόλαμο Ζανέ προσπάθησε να καταλάβει το κάστρο του Μαργαριτίου χωρίς επιτυχία (1570).[13] Μια ομάδα Αλβανών του Μαργαριτίου ταξίδευσε στην Κέρκυρα για να ζητήσει βοήθεια από τους Βενετούς να καταλάβουν το κάστρο του Μαργαριτίου από τους Οθωμανούς. Ο Βενετός κυβερνήτης της Κέρκυρας αρνήθηκε επειδή οι δυνάμεις του ήταν πολύ λίγες, μόλις 250 άνδρες και δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει τους πολυπληθέστερους Οθωμανούς.[14] Μετά την Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571) ο τοπικός οπλαρχηγός Πέτρος Λάντζας έγινε κυρίαρχη φυσιογνωμία παρέχοντας σοβαρή υποστήριξη τους Βενετούς στην πολιορκία.[15] Μια μεγάλη στρατιωτική δύναμη με οπλαρχηγούς από την Πάργα και την Παραμυθιά υπό την διοίκηση του Βενετού στρατάρχη και μετέπειτα δόγη Σεμπαστιάνο Βενιέρ κατέλαβε και έκαψε το κάστρο του Μαργαριτίου μετά από τετραήμερη πολιορκία.[14][16] Η πτώση του Μαργαριτίου είχε μεγάλο αντίκτυπο τόσο στην Ευρώπη όσο και στους Ελληνικούς πληθυσμούς της Ηπείρου που βρίσκονταν υπό Οθωμανική κυριαρχία.[17] Η Δημοκρατία της Βενετίας απομνημόνευσε το μεγαλοπρεπές γεγονός της άλωσης του Μαργαριτίου με ανάγλυφο στο Παλάτι των Δόγηδων. Η άλωση του Μαργαριτίου ήταν η τελευταία επιδρομή των Βενετών σε Οθωμανικές περιοχές, τις επόμενες δεκαετίες η περιοχή δεν έγινε ποτέ πεδίο μάχης.[18]

Τον 16ο αιώνα η φρουρά του Μαργαριτίου προσυλητίστηκε στο Ισλάμ από Τουρκοαλβανικές οικογένειες όπως των Μαζαράκηδων, η διαδικασία είχε ολοκληρωθεί το 1571.[19] Σε έναν αιώνα (1670) ο Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή πέρασε από το Μαργαρίτι, κατέγραψε 200 οικίες στο κάστρο του οικισμού και 1200 γύρω από αυτό.[18] Η πόλη είχε Αλβανοκρατούμενο πληθυσμό και μουσουλμάνους, υπήρχαν δύο τζαμιά αλλά καμιά χριστιανική εκκλησία. Η τοποθεσία του Μαργαριτίου κοντά στα Βενετικά σύνορα έγινε επίκεντρο συγκρούσεων ανάμεσα στους Βενετούς και τους Αλβανούς μπέηδες για τον έλεγχο των αγροτικών εκτάσεων ανάμεσα στο Μαργαρίτι και την Πάργα.[20] Στην Οθωμανική αυτοκρατορία έγινε η έδρα του Καζά του Μαργαριτίου, ο πληθυσμός ήταν Αλβανόφωνος και Ελληνόφωνος.[18] Αργότερα αναδείχτηκε η Αλβανική οικογένεια Τσαπάρη, στα τέλη του 18ου αιώνα ο Χασάν Τσαπάρη κατείχε την πεδιάδα του Φαναρίου στα νότια.[21] Όταν ο Αλή Πασάς δημιούργησε το Πασαλίκι των Ιωαννίνων η οικογένεια Τσαπάρη συγκρούστηκε μαζί του.[22] Τον Φεβρουάριο του 1913 ο Ελληνικός στρατός απελευθέρωσε το Μαργαρίτι από τον Οθωμανικό ζυγό, με την Συνθήκη του Λοδίνου ενώθηκε με την Ελλάδα. Οι γέροντες των χωριών αρνήθηκαν την ένωση με την Ελλάδα αλλά πολλοί τοπικοί μπέηδες την δέχτηκαν.[23][24] Την ίδια εποχή η πόλη είχε μεικτό πληθυσμό Έλληνες και Αλβανούς Τσάμηδες.[25][26] Οι Τσάμηδες εκδιώχθηκαν από τον ΕΛΑΣ όταν έληξε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος επειδή συνεργάστηκαν με τους Ναζί, την δεκαετία του 1920 ξεκίνησε ο εξελληνισμός της πόλης, η Αλβανική αριστοκρατία έχασε τον έλεγχο.[26] Το Μαργαρίτι ωστόσο εξακολουθούσε να είναι μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα του Αλβανοκρατούμενου πληθυσμού και της Τσαμουριάς.[25][27] Τα Φασιστικά Ιταλικά στρατεύματα κατέλαβαν την πόλη (1941), οι Αλβανοί Τσάμηδες υπό την ηγεσία του Σαντίκ συνεργάστηκαν με τις δυνάμεις του Άξονα και προχώρησαν σε μια σειρά από φρικτούς θανάτους απέναντι στους Έλληνες.[28] Στην διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου όλα τα Αλβανικά μνημεία του Μαργαριτίου καταστράφηκαν.[29] Στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι Τσάμηδες μεταφέρθηκαν υπό τις οδηγίες των Γερμανών βόρεια από τα Ιωάννινα.[30]

Κάστρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη νότια πλευρά του Μαργαριτίου, υπάρχει κάστρο[31] σε λόφο που δεσπόζει στην περιοχή. Πρόκειται για οθωμανικό κάστρο, σε θέση όπου προϋπήρχε Βυζαντινό φρούριο, που κατελήφθη για λίγο από τους Ενετούς, μετά από μια μάχη που άφησε εποχή. Το κάστρο άρχισε να κατασκευάζεται από τους Τούρκους το 1549, επάνω στα ερείπια προϋπάρχοντος αρχαίου οχυρού και καταστράφηκε από τους Ενετούς το 1571.

Το κάστρο πρέπει να ανακατασκευάστηκε ριζικά, περίπου έναν αιώνα μετά την κατασκευή του, στο δεύτερο μισό του 17ου, ή στις αρχές του 18ου αιώνα. Σε αυτή τη φάση, πρέπει να επιχωματώθηκαν εσωτερικά, οι αυλές και οι προμαχώνες και να μετακινήθηκε η πύλη.

Το κάστρο του Μαργαριτίου, στην περίοδο του Αλή πασά, το 1818, επισκευάστηκε από τους Τούρκους και χρησιμοποιήθηκε σαν ορμητήριο κατά της Πάργας. Αργότερα χρησίμευσε και σαν φυλακή. Οι φυλακές του κάστρου Μαργαριτίου, ήταν γνωστές για τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων και αναφέρονταν ως «Φυλακές Κούτσουρο».

Έως το 1911 το φρούριο του Μαργαριτίου, χρησίμευε ως στρατώνας του τούρκικου στρατού, έδρα του στρατιωτικού διοικητή της περιοχής και ως φυλακές για τους βαρυποινίτες και τους επαναστάτες Έλληνες.

Διοικητικές μεταβολές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο οικισμός Μαργαρίτι[32] στις 14-08-1919,[33] ορίζεται έδρα της Κοινότητας Μαργαριτίου[34] Πρεβέζης. Στις 01-04-1937,[35] αποσπάται από το Νομό Πρεβέζης και υπάγεται στο Νομό Θεσπρωτίας. Στις 04-12-1997,[36] το Μαργαρίτι ορίζεται έδρα του Δήμου Μαργαριτίου[37] και στις 07-06-2010[38] προσαρτάται στο Δήμο Ηγουμενίτσας.[39]

Το Μαργαρίτι είναι έδρα της Κοινότητας Μαργαριτίου και της Δημοτικής Ενότητας Μαργαριτίου. Ενοριακό Ναό έχει τον Άγιο Βασίλειο[40] και εκκλησιαστικά ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ GEOnet Names Server. 11  Ιουνίου 2018. -823126.
  2. ↑ «ΔΗΜΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ - ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΙΟΥ». 
  3. ↑ «BUK.GR - ΜΑΡΓΑΡΙΤΙ». 
  4. ↑ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ 2011 (ΦΕΚ 630Β-20/03/2013)» (PDF). 
  5. ↑ «ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΙ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  6. ↑ «ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ.3D - ΜΑΡΓΑΡΙΤΙ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ». [νεκρός σύνδεσμος]
  7. ↑ «GREEK TRAVEL PAGES - ΜΑΡΓΑΡΙΤΙ». 
  8. ↑ «IN.GR - ΜΑΡΓΑΡΙΤΙ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ». 
  9. ↑ Σμύρης, Γεώργιος (2000). "Network of Fortifications in the Pashaliki of Ioannina"
  10. ↑ Psimuli, 2016 & ps: (translation) Mazërreku (Mazaraki) was the permanent settlement of the core group of the Mazërreku fis since its early days. The settlement appears in the early Ottoman era as the seat of a kaza. In the beginning of the 16th century, the core of Margariti (Margëlliç) was founded via the military services of this group of settlers, the guarding of the fortress and the final conversion to Islam of the Albanian-speaking guard before 1571., p. 68
  11. ↑ Balta, Oğuz & Yaşar 2011, σ. 362
  12. ↑ Balta, Oğuz & Yaşar 2011, σ. 365
  13. ↑ Malcolm 2015, σ. 135
  14. ↑ 14,0 14,1 Malcolm 2015, σ. 171
  15. ↑ Χασιωτης, Ιωαννης Κ (1970). Οι Έλληνες στις παραμονές της ναυμαχίας της Ναυπακτου: Εκκλησεις, επαναστατικες κινησεις και εξεγέρσεις στην Ελληνική χερσόνησο από τις παραμονές ως το τέλος του Κυπριακού πολέμου (1568-1571)
  16. ↑ Psimouli, σ. 59
  17. ↑ Vakalopoulos, Kōnstantinos Apostolou (2003). History of Epirus: From the beginning of Ottoman Rule to Present
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Balta, Oğuz & Yaşar 2011, σ. 363
  19. ↑ Psimuli, 2016 & ps: (translation) Mazërreku (Mazaraki) was the permanent settlement of the core group of the Mazërreku fis since its early days. The settlement appears in the early Ottoman era as the seat of a kaza. In the beginning of the 16th century, the core of Margariti (Margëlliç) was founded via the military services of this group of settlers, the guarding of the fortress and the final conversion to Islam of the Albanian-speaking guard before 1571., σ. 68
  20. ↑ Psimuli 2016, σσ. 76-77
  21. ↑ Balta, Oğuz & Yaşar 2011, σ. 364
  22. ↑ Malcolm 2020, σ. 163
  23. ↑ Leon, George B. (1990). Greece and the First World War: from neutrality to intervention, 1917-1918. East European Monographs. σ. 353
  24. ↑ Pitouli-Kitsou, Hristina (1997). Οι Ελληνοαλβανικές Σχέσεις και το βορειοηπειρωτικό ζήτημα κατά περίοδο 1907- 1914 (Thesis). National and Kapodistrian University of Athens. σ. 212
  25. ↑ 25,0 25,1 Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1967). Epirus: the Geography, the Ancient Remains, the History and Topography of Epirus and Adjacent Areas. Oxford: Clarendon Press. σ. 50
  26. ↑ 26,0 26,1 Tsoutsoumpis 2015, σσ. 124–125
  27. ↑ Kentrotis, Kyriakos D. (1993). Der Verlauf der griechisch-albanischen Beziehungen nach dem Zweiten Weltkrieg und die Frage der muslimishen Tschamen (Στα Γερμανικά). σσ. 271–299
  28. ↑ Sozos, Ioannis (editted by L. Baltsiotis) (2018). "Οι Τσάμηδες στην Ήπειρο (1940 - 1944)" (in Greek). Panteion University. σ. 15
  29. ↑ Kiel, Machiel (1990). Ottoman architecture in Albania, 1385-1912. Research Centre for Islamic History, Art and Culture. σ. 3
  30. ↑ Tsoutsoumpis 2015, σ. 136
  31. ↑ «ΚΑΣΤΡΟΛΟΓΟΣ - ΚΑΣΤΡΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΙΟΥ». 
  32. ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ = ΜΑΡΓΑΡΙΤΙ». 
  33. ↑ «ΦΕΚ 181Α - 14/08/1919» (PDF). 
  34. ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ = ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΙΟΥ». 
  35. ↑ «ΦΕΚ 119Α - 01/04/1937» (PDF). 
  36. ↑ «ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997» (PDF). 
  37. ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ = ΔΗΜΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΙΟΥ». 
  38. ↑ «ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010» (PDF). 
  39. ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ = ΔΗΜΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ». 
  40. ↑ «MAXMAG - ΜΑΡΓΑΡΙΤΙ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ». 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Balta, Evangelia; Oğuz, Mustafa; Yaşar, Filiz (2011). "Εthnic and Religious Composition of Ottoman Thesprotia in the 15th to 17th centuries". In Forsén, Björn; Tikkala, Esko (eds.). Thesprotia Expedition II. Environment and Settlement Patterns. Foundation of the Finnish Institute at Athens.
  • Malcolm, Noel (2020). Rebels, Believers, Survivors: Studies in the History of the Albanians. Oxford University Press.
  • Malcolm, Noel (2015). Agents of Empire: Knights, Corsairs, Jesuits and Spies in the Sixteenth-century Mediterranean World. Oxford University Press.
  • Tsoutsoumpis, Spyros (2015). "Violence, resistance and collaboration in a Greek borderland: the case of the Muslim Chams of Epirus". Qualestoria. 43 (2).
  • Ψιμούλη, Βάσω Δ. (2006). Σούλι και Σουλιώτες. Ιστορία και Πολιτική (4th ed.). Athens: Βιβλιοπωλείον της Εστίας