Μεθανολικό λίθιο

Μεθανολικό λίθιο
Γενικά
Όνομα IUPAC	Μεθανολικό λίθιο
Άλλες ονομασίες	Μεθοξυ(λο)λίθιο Μεθ(υλ)οξείδιο του λιθίου
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος	LiCH3O
Μοριακή μάζα	37,975 amu
Σύντομος συντακτικός τύπος	CH3OLi
Συντομογραφίες	MeOLi
Αριθμός CAS	865-34-9
SMILES	[Li+].[O-]C
InChI	1/CH3O.Li/c1-2;/h1H3;/q-1;+1 vue 3D
PubChem CID	164741
Ισομέρεια
Φυσικές ιδιότητες
Διαλυτότητα στο νερό	Υδρολύεται
Χημικές ιδιότητες
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).

Το μεθανολικό λίθιο^[1] (αγγλικά lithium methoxide) είναι οργανική χημική ένωση, που περιέχει άνθρακα, υδρογόνο, οξυγόνο και λίθιο, με μοριακό τύπο LiCH₃O, αν και εκφράζεται συχνότερα με τον ημισυντακτικό τύπο CH₃OLi. Συμβολίζεται, επίσης, συχνά με τη συντομογραφία MeOLi. Είναι το άλας της μεθανόλης με λίθιο. Ανήκει στα αλκοξείδια.

Παραγωγή

Επίδραση μεθανόλης σε μεταλλικό λίθιο ή στο υδρίδιο αυτού

Μπορεί να παραχθεί με επίδραση μεθανόλης σε μεταλλικό λίθιο (Li) ή σε υδρίδιο του λιθίου (LiOH), με ταυτόχρονη έκλυση υδρογόνου (H₂)^[2]:

${\displaystyle \mathrm {2Li+2CH_{3}OH{\xrightarrow {}}2CH_{3}OLi+H_{2}} \uparrow }$
ή
${\displaystyle \mathrm {LiH+CH_{3}OH{\xrightarrow {}}CH_{3}OLi+H_{2}\uparrow } }$

Επίδραση μεθανόλης σε άλατα ασθενέστερων από αυτήν οξέων

1. Μπορεί να παραχθεί με επίδραση μεθανόλης σε λιθιαμίδιο (LiNH₂)^[3]:

${\displaystyle \mathrm {LiNH_{2}+CH_{3}OH{\xrightarrow {}}CH_{3}OLi+NH_{3}} }$

2. Μπορεί να παραχθεί με επίδραση μεθανόλης σε αιθινικό λίθιο ή σε καρβίδιο του λιθίου (Li₂C₂)^[4]

${\displaystyle \mathrm {HC\equiv CLi+CH_{3}OH{\xrightarrow {}}2CH_{3}OLi+HC\equiv CH} }$
ή
${\displaystyle \mathrm {Li_{2}C_{2}+2CH_{3}OH{\xrightarrow {}}2CH_{3}OLi+HC\equiv CH} }$

3. Μπορεί να παραχθεί με επίδραση μεθανόλης σε οποιοδήποτε αλκυλολίθιο (RLi)^[5]

${\displaystyle \mathrm {RLi+CH_{3}OH{\xrightarrow {}}CH_{3}OLi+RH} }$

Χημική συμπεριφορά

Το μεθανολικό λίθιο έχει συμπεριφορά βάσης. Πιο συγκεκριμένα, το μεθοξυ ανιόν (CH₃O^-) είναι η συζυγής βάση της μεθανόλης ως οξύ. Μερικές εφαρμογές αυτού του φαινομένου είναι οι ακόλουθες

Υδρόλυση

Το μεθανολικό λίθιο υδρολύεται σχηματίζοντας μεθανόλη (CH₃OLi) και οξείδιο του λιθίου (Li₂O)^[6]:

${\displaystyle \mathrm {2CH_{3}OLi+H_{2}O{\xrightarrow {}}2CH_{3}OH+Li_{2}O} }$

Παραγωγή μεθυλαιθέρων

Το μεθανολικό λίθιο αντιδρά με αλκυλαλογονίδια (RX), παράγοντας τους αντίστοιχους μεθυλαιθέρες (ROCH₃, μέθοδος Γουΐλλιαμσον, Williamson ether synthesis)^[7][8]:

${\displaystyle \mathrm {CH_{3}OLi+RX{\xrightarrow {}}ROCH_{3}+LiX} }$

Παραγωγή μεθυλεστέρων

Ομοίως, το μεθανολικό λίθιο αντιδρά με ακυλαλογονίδια (RCOX), παράγοντας τους αντίστοιχους μεθυλεστέρες (RCO₂CH₃)^[9]:

${\displaystyle \mathrm {CH_{3}OLi+RCOX{\xrightarrow {}}RCO_{2}CH_{3}+LiX} }$

Σε αντιδράσεις απόσπασης

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση, σε αντιδράσεις απόσπασης. Για παράδειγμα^[10]:

${\displaystyle \mathrm {CH_{3}OLi+RCH_{2}CH_{2}X{\xrightarrow[{CH_{3}OH}]{\triangle }}RCH=CH_{2}+LiX+CH_{3}OH} }$

Πηγές πληροφόρησης

1. SCHAUM'S OUTLINE SERIES, «ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ», Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999
2. «Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας» Ν. Α. Πετάση 1982
3. Αναστάσιου Βάρβογλη, «Χημεία Οργανικών Ενώσεων», Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1991
4. Καραγκιοζίδη Σ. Πολυχρόνη, «Ονοματολογία Οργανικών Ενώσεων στα Ελληνικά & Αγγλικά» Β΄ Έκδοση, Θεσσαλονίκη 1991
5. Νικολάου Ε. Αλεξάνδρου, «Γενική Οργανική Χημεία», Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 1985
6. Δημητρίου Ν. Νικολαΐδη, «Ειδικά Μαθήματα Οργανικής Χημείας», ΑΠΘ, θεσσαλονίκη 1983
7. Νικολάου Ε. Αλεξάνδρου, Αναστάσιου Βάρβογλη, Φαίδωνα Χατζημηχαλάκη, «Εργαστηριακός Οδηγός», Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 1986

Παραπομπές

1. Για εναλλακτικές ονομασίες δείτε τον πίνακα πληροφοριών.
2. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.199, §8.2.4α.
3. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.199, §8.2.4β.
4. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.199, §8.2.4γ.
5. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.199, §8.2.4δ.
6. Single and mixed phase TiO2 powders by excess hydrolysis of titanium isopropoxide". Advances in Applied Ceramics 111 (3). 2012.
7. Boyd, Robert W.; Morrison, Robert (1992). Organic chemistry. Englewood Cliffs, N.J: Prentice Hall. pp. 241–242. ISBN 0-13-643669-2.
8. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.198, §8.3.2.
9. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.298, §13.3Δ.
10. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.187, §7.3.4.