Μιντάκα

Συντεταγμένες: Sky map 05h 32m 00.4s, −00° 17′ 57″

Μιντάκα (δ Ωρίωνος)
Αστερισμός: Ωρίων
Συντεταγμένες (εποχή 2000.0): α = 5h:32m:00,4s,
δ = −01°.56′.34″
Φαινόμενο μέγεθος: 2,23 (2,50 & 3,90)
Φασματικός τύπος: O9.5 II + B1 V + B0 IV
Απόσταση από τη Γη: περ. 1.200 έτη φωτός

Ο Μιντάκα (Mintaka), γνωστός και ως δ Ωρίωνος (δ Ori), είναι αστέρας στον αστερισμό Ωρίωνα. Αποτελεί τον δυτικότερο από τους τρεις αστέρες της Ζώνης του Ωρίωνα και είναι εύκολα ορατός με γυμνό μάτι, παρότι απέχει περίπου 1.200 έτη φωτός από τη Γη. Όταν ο Ωρίωνας βρίσκεται κοντά στον ουράνιο μεσημβρινό, ο Μιντάκα αποτελεί τον δεξιό αστέρα της Ζώνης, παρατηρούμενος από το Βόρειο ημισφαίριο κοιτώντας προς τα νότια.

Ονομασίες και ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Oι αστέρες της Ζώνης του Ωρίωνα με τον Μιντάκα άνω δεξιά

Το παραδοσιακό όνομα Μιντάκα προέρχεται από την αραβική λέξη منطقة (manṭaqa), που σημαίνει ακριβώς «ζωστήρας». Είναι γνωστός και ως 34 Ωρίωνος (34 Ori, αριθμός Φλάμστηντ). Ο ουράνιος άτλαντας του Burritt το 1856 δίνει την παραλλαγή Mintika.

Ο Μιντάκα είναι γνωστός από την αρχαιότητα και σημαντικός στις παραδόσεις πολλών λαών εξαιτίας της θέσεώς του στη Ζώνη του Ωρίωνα. Μετρήσεις της ακτινικής του ταχύτητας από τον Ντελάντρ στο Αστεροσκοπείο των Παρισίων έδειξαν ότι ο Μιντάκα είχε μεταβαλλόμενη περιοδικά ακτινική ταχύτητα και συνεπώς ήταν φασματοσκοπικώς διπλός αστέρας[1]. Η περίοδός του διορθώθηκε το 1904 από τον Γιοχάνες Φραντς Χάρτμαν σε 5,7 ημέρες[2]. Ο Χάρτμαν επίσης πρόσεξε ότι η φασματική γραμμή K του ασβεστίου σε μήκος κύματος 393,4 nm στο φάσμα του αστέρα δεν μετείχε στις περιοδικές μετατοπίσεις των γραμμών από τις μεταβολές της ακτινικής ταχύτητας και υπέθεσε ότι υπήρχε ένα νέφος μεταξύ του Μιντάκα και της Γης που περιείχε ασβέστιο. Αυτή υπήρξε η πρώτη ανίχνευση του διαστρικού ή μεσοαστρικού μέσου[2] στην ιστορία της αστρονομίας.

Ο αστέρας και το σύστημα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μιντάκα είναι στην πραγματικότητα ένας πενταπλός αστέρας, δηλαδή το φως του όπως φαίνεται με γυμνό μάτι προέρχεται από 5 διαφορετικούς αστέρες. Καταρχήν με τηλεσκόπιο διακρίνεται ένας αστέρας 7ου μεγέθους, περίπου 52 δευτερόλεπτα της μοίρας από τον κύριο αστέρα. Ο κύριος αστέρας, ο δ Ori A, με τη σειρά του είναι τριπλός: Αποτελείται από έναν λαμπρό γίγαντα αστέρα φασματικού τύπου O9.5 (τον δ ORi Aa1) και έναν αστέρα της Κύριας ακολουθίας τύπου B (τον δ ORi Aa2), οι οποίοι περιφέρονται μία φορά κάθε 5,73 ημέρες γύρω από το κοινό τους κέντρο μάζας και εμφανίζουν μικρές εκλείψεις, με το φως τους να μειώνεται περί το 20%[3], καθώς και από έναν υπογίγαντα τύπου B, τον δ Ori Ab, που απέχει 0,26 δευτερόλεπτο της μοίρας από τους δύο προηγούμενους[4].

Ο μεγέθους 6,85 συνοδός, αναφερόμενος ως HD 36485 ή και δ Ori C, είναι ένας ασυνήθιστος αστέρας της Κύριας ακολουθίας τύπου B, και είναι ο ίδιος φασματοσκοπικώς διπλός, με συνοδό τύπου A σε τροχιά με περίοδο περιφοράς 30 ημέρες[5].

Υπάρχει και ένας ακόμα αμυδρότερος αστέρας ανάμεσά τους, ο 14ου μεγέθους δ Ori B, που πιστεύεται ότι βρίσκεται στην ίδια απόσταση από τη Γη, αλλά δεν είναι βέβαιο εάν είναι βαρυτικά δέσμιος του κύριου αστέρα, ούτε είναι γνωστά πολλά πράγματα για αυτόν.

Ο Μιντάκα περιβάλλεται από ένα σμήνος αμυδρών αστέρων, πιθανώς μέρος του σμήνους που περιβάλλει τον σ Ωρίωνος[6].

Απόσταση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η απόσταση που δίνει η μέτρηση της παραλλάξεως από τον δορυφόρο HIPPARCOS είναι 212 ± 30 pc[7] (692 ± 98 έτη φωτός), ενώ φασματοσκοπικές αποστάσεις, συγκρίσεις με παρόμοιους αστέρες και η ιδιότητα του μέλους στο αστρικό σμήνος κατατείνουν σε διπλάσια περίπου απόσταση[8]. Αυτό το είδος ασυμφωνίας παρουσιάζεται και σε αρκετές άλλες περιπτώσεις και οι αιτίες του δεν έχουν ακόμα διαλευκανθεί.

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Deslandres, H. (1900). «Variable velocity in line of sight of delta Orionis. (Notes)». The Observatory 23: 148. Bibcode: 1900Obs....23..148D. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Hartmann, J. (1904). «Investigations on the spectrum and orbit of delta Orionis». Astrophysical Journal 19: 268–286. doi:10.1086/141112. Bibcode: 1904ApJ....19..268H. https://archive.org/details/sim_astrophysical-journal_1904-05_19_4/page/268. 
  3. ↑ Samus, N. N.; Durlevich, O. V. (2009). «VizieR Online Data Catalog: General Catalogue of Variable Stars (Samus+ 2007–2013)». VizieR On-line Data Catalog: B/gcvs. Originally published in: 2009yCat....102025S 1: 02025. Bibcode: 2009yCat....102025S. 
  4. ↑ Tokovinin, A. A. (1997). «MSC - a catalogue of physical multiple stars». A & A Supplement series 124: 75. doi:10.1051/aas:1997181. Bibcode: 1997A&AS..124...75T. 
  5. ↑ Leone, F.; Bohlender, D.A.; Bolton, C.T.; Buemi, C.; Catanzaro, G.; Hill, G. M.; Stift, M.J. (2010). «The magnetic field and circumstellar environment of the helium-strong star HD36485 = δOriC». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 401 (4): 2739. doi:10.1111/j.1365-2966.2009.15858.x. Bibcode: 2010MNRAS.401.2739L. 
  6. ↑ Caballero, J. A.; Solano, E. (2008). «Young stars and brown dwarfs surrounding Alnilam (ɛ Orionis) and Mintaka (δ Orionis)». Astronomy and Astrophysics 485 (3): 931. doi:10.1051/0004-6361:200809595. Bibcode: 2008A&A...485..931C. 
  7. ↑ van Leeuwen, F. (2007). «Validation of the new Hipparcos reduction». Astronomy and Astrophysics 474 (2): 653–664. doi:10.1051/0004-6361:20078357. Bibcode: 2007A&A...474..653V.  Vizier catalog entry
  8. ↑ Corcoran, M.F.; Nichols, J.S.; Pablo, H.; Shenar, T.; Pollock, A.M.T.; Waldron, W.L.; Moffat, A.F.J.; Richardson, N.D. και άλλοι. (2015). «A COORDINATED X-RAY AND OPTICAL CAMPAIGN OF THE NEAREST MASSIVE ECLIPSING BINARY,δORIONIS Aa. I. OVERVIEW OF THE X-RAY SPECTRUM». The Astrophysical Journal 809 (2): 132. doi:10.1088/0004-637X/809/2/132. ISSN 1538-4357. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]