Μνηστήρες της Πηνελόπης

Η Πηνελόπη και οι μνηστήρες από τον John William Waterhouse το 1912

Οι μνηστήρες της Πηνελόπης αποτελούν ένα από τα κύρια θέματα της Οδύσσειας του Ομήρου.

Ρόλος στην Οδύσσεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην Οδύσσεια, ο Όμηρος περιγράφει το ταξίδι του Οδυσσέα από τον Τρωικό πόλεμο. Πριν από τον Τρωικό πόλεμο, ο Οδυσσέας ήταν βασιλιάς της Ιθάκης, ένα ελληνικό νησί γνωστό για την απομόνωσή του και το τραχύ του έδαφος.[1] Όταν ο Οδυσσέας αναχωρεί από την Ιθάκη για να πολεμήσει τους Τρώες στον πόλεμο, αφήνει πίσω του ένα νεογέννητο παιδί, τον Τηλέμαχο, και τη σύζυγό του, Πηνελόπη. Αν και οι περισσότεροι επιζώντες Έλληνες Βασιλείς και στρατιώτες επιστρέφουν λίγο μετά το τέλος των αγώνων, ο Οδυσσέας δεν θα επιστρέψει στην Ιθάκη για 10 χρόνια μετά το τέλος του Τρωικού Πολέμου.

Κατά τη διάρκεια της μακράς απουσίας του Οδυσσέα, κάποιοι άγαμοι άνδρες άρχισαν να υποψιάζονται ότι ο Οδυσσέας πέθανε στην Τροία ή στο ταξίδι κατά την επιστροφή. Κάτω από το πρόσχημα του γάμου της Πηνελόπης, αυτοί οι άγαμοι άνδρες, "οι μνηστήρες", κατοίκησαν στο σπίτι του Οδυσσέα, τρώνε την περιουσία του και αγωνίζονται για το χέρι της Πηνελόπης. Αντί να απορρίπτει τους μνηστήρες, η Πηνελόπη επινοεί ένα σχέδιο για να καθυστερήσει το γάμο με έναν από αυτούς. Ισχυρίζεται ότι θα επιλέξει έναν σύζυγο αφού τελειώσει το σάβανο του πεθερού της, Λαέρτη. Για τρία χρόνια, η Πηνελόπη υφαίνει κατά τη διάρκεια της ημέρας και ξηλώνει το βράδυ, περιμένοντας την επιστροφή του συζύγου της. Οι μνηστήρες μαθαίνουν την τακτική της Πηνελόπης όταν μια από τις υπηρέτριές της, η Μελανθώ, ερωμένη του Ευρύμαχου[2], το αποκαλύπτει στον τελευταίο. Αφού ανακάλυψαν, οι μόνιμοι κάτοικοι απαιτούν να επιλέξει έναν σύζυγο μεταξύ τους.

Οι μνηστήρες συμπεριφέρονται άσχημα στο σπίτι του Οδυσσέα, σπαταλώντας την περιουσία του. Ο γιος του Οδυσσέα, ο Τηλέμαχος, τώρα νέος άνδρας, απογοητεύεται από τους μνηστήρες. Ο Τηλέμαχος θρηνεί στην Αθηνά (μεταμφιεσμένη ως Μέντης) για τη συμπεριφορά των μνηστήρων. Σε αντάλλαγμα, η Αθηνά παροτρύνει τον Τηλέμαχο να αντέξει τους μνηστήρες και να ξεκινήσει την αναζήτηση του πατέρα του[3].

Μόλις ο Οδυσσέας επιστρέψει στην πατρίδα του (ο οποίος αρχικά μεταμφιέζεται από την Αθηνά ως ζητιάνος, ώστε να μπορεί να σχεδιάσει μυστικά την εκδίκησή του), ο γιος του, Τηλέμαχος, του λέει ότι υπάρχουν 108 μνηστήρες: 52 από Δουλίχιο, 24 από Σάμη, 20 από Ζάκυνθο και 12 από Ιθάκη.[4] Μαζί, ο Οδυσσέας, ο Τηλέμαχος, ο Εύμαιος και ο Φιλοίτιος σκοτώνουν τους μνηστήρες και τις άπιστες υπηρέτριες.

Σημαντικοί μνηστήρες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αντίνοος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αντίνοος, γιος του Ευπείθη, είναι ο πρώτος από τους μνηστήρες που μιλάει στην Οδύσσεια και ο πρώτος νεκρός κατά τη Μνηστηροφονία.[5][6] Ο Αντίνοος είναι ο πιο ασεβής από τους μνηστήρες και είναι αυτός που σχεδιάζει ένα σχέδιο για να δολοφονήσει τον Τηλέμαχο κατά την επιστροφή του στην Ιθάκη.[7] Αν και το σχέδιό του για τη δολοφονία του Τηλέμαχου απορρίπτεται από τον Αμφίνομο, ο Αντίνοος εξακολουθεί να συμπεριφέρεται αλαζονικά. Όταν ο Οδυσσέας επιστρέφει τελικά στο σπίτι, μεταμφιεσμένος ως ζητιάνος, ο Αντίνοος δεν του προσφέρει φιλοξενία και του ρίχνει ένα σκαμνί.[8]

Ευρύμαχος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ευρύμαχος, γιος του Πολύβου, είναι ο δεύτερος από τους οπαδούς που εμφανίζονται. Ο Ευρυμάχος ενεργεί ως ηγέτης μεταξύ των μνηστήρων. Θεωρείται ότι είναι πιθανό να κέρδιζε το χέρι της Πηνελόπης επειδή ο πατέρας και οι αδελφοί της υποστηρίζουν την ένωση και επειδή ξεπερνά τους άλλους μνηστήρες σε δώρα. Αν και είναι χαρισματικός, ο Ευρύμαχος είναι διπρόσωπος. Ο Ευρύμαχος ανακαλύπτει το σχέδιο της Πηνελόπης επειδή έχει σχέση με μία από τις υπηρέτριες της Πηνελόπης, τη Μελανθώ.[9] Όταν ο Οδυσσέας αποκαλύπτεται στους μνηστήρες, ο Ευρύμαχος προσπαθεί να αποφύγει την τιμωρία για τις ατιμίες των μνηστήρων, κατηγορώντας τον Αντίνοο.[6]

Αμφίνομος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αμφίνομος, γιος του βασιλιά Νίσου, είναι ο πιο συμπονετικός από τους μνηστήρες. Ο Αμφινόμος προσπαθεί δύο φορές να αποθαρρύνει τους μνηστήρες απ' το να δολοφονήσουν τον Τηλέμαχο. Ο Οδυσσέας προσπαθεί να προειδοποιήσει τον Αμφίνομο να εγκαταλείψει το σπίτι πριν από την τελική μάχη. Παρ' όλα αυτά, ο Αμφίνομος μένει και πεθαίνει μαζί με τους άλλους μνηστήρες.

Ονόματα μνηστήρων που αναφέρονται στην Οδύσσεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μνηστηροφονία, περίπου το 330 μ.Χ., Λούβρο

Ενώ οι περισσότεροι από τους μνηστήρες δεν αναφέρονται μεμονωμένα από τον Όμηρο, μερικοί αναφέρονται ονομαστικά και παίζουν περισσότερο ή λιγότερο σημαντικούς ρόλους στο έπος. Μεταξύ αυτών είναι:

  • Αγέλαος, γιος του Δαμάστορα. Σκοτώθηκε από τον Οδυσσέα.[10]
  • Αμφιμέδων, γιος του Μελανέα. Σκοτώθηκε από τον Τηλέμαχο.[11]
  • Αμφίνομος. Δείχνει ευγένεια προς τον μεταμφιεσμένο Οδυσσέα, ο οποίος τον προειδοποιεί να φύγει,[12] ωστόσο, παραμένει και σκοτώνεται μαζί με τους άλλους μνηστήρες, από τον Τηλέμαχο και όχι από τον Οδυσσέα.
  • Αντίνοος, γιος του Ευπείθη. Ένας από τους ηγέτες των μνηστήρων και ο πρώτος που θα σκοτωθεί από τον Οδυσσέα, βοηθά στην υποκίνηση της πλοκής για να σκοτώσει τον Τηλέμαχο και βοηθά στην προώθηση της πάλης μεταξύ του Οδυσσέα (ως ζητιάνος) και του Ίρου.[12]
  • Κτήσιππος, γιος των Πολυθέρση. Ένας «αδυσώπητος μνηστήρας» μεγάλου πλούτου που δίνει στον Οδυσσέα, μεταμφιεσμένο ως ζητιάνο, ένα «δώρο» ρίχνοντας σε αυτόν ένα πόδι από τασιέρες. Ο Τηλέμαχος εις απάντηση, τον απειλεί[13]. Μετά τον θάνατο του, ο Όμηρος λέει ότι ο θάνατός του είναι ανταπόδοση του "δώρου" που έδωσε στον Οδυσσέα[14].
  • Δημοπτόλεμος, σκοτώθηκε από τον Οδυσσέα[15].
  • Έλατος, σκοτώθηκε από τον Εύμαιο.[16]
  • Ευρυάδης, σκοτώθηκε από τον Τηλέμαχο[16].
  • Ευρυδάμας. Πρόσφερε ένα ζευγάρι σκουλαρίκια ως δώρο στην Πηνελόπη.[17] Σκοτώθηκε από τον Οδυσσέα[18].
  • Ευρύμαχος, γιος του Πολύβου. Ένας από τους ηγέτες των μνηστήρων, που ήταν διπρόσωπος και απατηλός. Κατηγορεί για όλα τον Αντίνοο και μετά τη δολοφονία του τελευταίου από τον Οδυσσέα, λέει ότι οι μνηστήρες λυπούνται για όσα έχουν κάνει και θα αποζημιώσουν στον Οδυσσέα αλλά οι ισχυρισμοί του δεν πείθουν τον Οδυσσέα. Φονεύεται από ένα βέλος του Οδυσσέα ενώ του επιτίθεται [19].
  • Ευρύνομος, γιος του Αιγύπτου. Ο αδελφός του, Αντίφος, συνόδευσε τον Οδυσσέα στον Τρωικό πόλεμο και καταβροχθίστηκε από τον Πολύφημο κατά την επιστροφή του.[20]
  • Λεώκρητος, γιος του Ευήνορα. Σκοτώθηκε από τον Τηλέμαχο.[21]
  • Λειώδης, γιος του Οίνοπα. Είναι μάντης, μισεί τις κακές πράξεις των μνηστήρων και αγανακτεί μαζί τους.[22] Ενώ ο Οδυσσέας σκοτώνει τους μνηστήρες, ικετεύει για έλεος, λέγοντας ότι προσπάθησε να σταματήσει τους άλλους μνηστήρες και ότι πλήρωσαν πουυ δεν τον άκουγαν. Ο Οδυσσέας τον ακούει, αλλά λέει ότι, ως ιερέας, είχε προσευχηθεί για τον Οδυσσέα να μη γυρίσει σπίτι, κι έτσι τον σκοτώνει ούτως ή άλλως.[23]
  • Πείσανδρος, γιος του Πολύκτορα. Δίνει ένα μενταγιόν ως δώρο στην Πηνελόπη.[24] Σκοτώθηκε από τον βουκόλο Φιλοίτιο.[16]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Homer. Homer's The Odyssey. Translated by Richard Lattimore. New York, New York: Harper & Row, Publishers, Inc. pp. Book IX, 30–34.
  2. ↑ Od. 18. 325
  3. ↑ Homer (1967). Homer's The Odyssey. Translated by Richard Lattimore. New York, New York: Harper & Row Publishing Inc. Book I, 269-305.
  4. ↑ Homer (1967). Homer's The Odyssey. Translated by Richard Lattimore. New York, New York: Harper & Row Publishing, Inc. pp. Book XVI, 245–254.
  5. ↑ Homer's The Odyssey. Translated by Richard Lattimore. New York, New York: Harper & Row Publishing, Inc. 1967. pp. Book I, 383–387.
  6. ↑ 6,0 6,1 Homer's The Odyssey. New York, New York: Harper & Row Publishing, Inc. 1967. pp. Book XXII, 48–49.
  7. ↑ Homer's The Odyssey. Translated by Richard Lattimore. New York, New York: Harper & Row Publishing, Inc. 1967. pp. Book XVI, 372.
  8. ↑ Homer's The Odyssey. Translated by Richard Lattimore. New York, New York: Harper & Row Publishing, Inc. 1967. pp. Book XVII, 375–415.
  9. ↑ Homer's The Odyssey. Translated by Richard Lattimore. New York, New York: Harper & Row Publishing, Inc. 1967. pp. Book XVIII, 323–326.
  10. ↑ The Odyssey, 22. 241, 293
  11. ↑ The Odyssey, 22. 284; 24. 103
  12. ↑ 12,0 12,1 The Odyssey, Book XVIII
  13. ↑ The Odyssey, 20. 288 ff
  14. ↑ The Odyssey, 22. 286 ff
  15. ↑ The Odyssey, 22. 226
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 The Odyssey, 22. 267
  17. ↑ The Odyssey, 18. 296
  18. ↑ The Odyssey, 22. 283
  19. ↑ The Odyssey, 22. 79
  20. ↑ The Odyssey, 2. 15 - 22
  21. ↑ The Odyssey, 2.242; 22.294
  22. ↑ The Odyssey, 21. 144
  23. ↑ The Odyssey, 22. 310
  24. ↑ The Odyssey, 18. 299