Μπορ Νίγδης

Πόρος Καππαδοκίας
Πόρος Καππαδοκίας 37°53′47″N 34°33′46″E
Χώρα	Τουρκία
Διοικητική υπαγωγή	Επαρχία Νίγδης
Πληθυσμός	60.335 (2018)
Ζώνη ώρας	UTC+03:00
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Μπορ ή ο Πόρος (τουρκικά: Bor) είναι κωμόπολη της κεντρικής Τουρκίας στην περιοχή της Καππαδοκίας. Διοικητικά αποτελεί έδρα ομώνυμης περιφέρειας που υπάγεται στην επαρχία Νίγδης της περιοχής Κεντρικής Ανατολίας. Σύμφωνα με υπολογισμό του 2022, ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 41999 κατοίκους^[1].

Γενικά και ιστορικά στοιχεία

Ο Πόρος βρίσκεται σε οροπέδιο νοτιοδυτικά της Νίγδης^[2][3], κτισμένος σε υψόμετρο 1115 μέτρων^[4]. Ανασκαφές που διενεργήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή από το 1964 μέχρι το 1966 έφεραν στο φως προϊστορικούς οικισμούς που ανάγονται στη Νεολιθική περίοδο^[5]. Επιπλέον έχει υποστηριχθεί πως ο Πόρος συνδέεται με τη βυζαντινή Βορησσό. Από τον 11ο αιώνα πέρασε διαδοχικά υπό τον έλεγχο των Σελτζούκων, των Καραμανιδών και εν τέλει των Οθωμανών^[2], οι οποίοι παγίωσαν την κυριαρχία τους στην ευρύτερη περιοχή κατά τα έτη 1470-1471^[5]. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, ο Πόρος παρουσίασε μεγάλη πληθυσμιακή ανάπτυξη τον 16ο αιώνα^[6], εποχή κατά την οποία ορίστηκε ως έδρα καζά^[5].

Αν και επρόκειτο για κατεξοχήν μουσουλμανική κωμόπολη ήδη από την οθωμανική περίοδο, διαχρονικά διέθετε μέχρι και τις αρχές του 20ού αιώνα μια υπολογίσιμη χριστιανική μειονότητα^[6], αποτελούμενη από Έλληνες και Αρμένιους. Το 1815 περιγράφεται από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κύριλλο ΣΤ΄ ως κωμόπολη με πλούσια βλάστηση και πολλά αμπέλια^[3]. Μερικές δεκαετίες αργότερα, στα μέσα του 19ου αιώνα, δημιουργήθηκε σχολείο^[7] για τις ανάγκες της τουρκόφωνης ελληνικής κοινότητας^[8]. Σύμφωνα με τον λόγιο Αναστάσιο Λεβίδη, ο πληθυσμός του Πόρου κατά το 1885 αποτελούνταν από 3000 μουσουλμανικές και 430 χριστιανικές οικογένειες (από τις οποίες οι 350 ήταν ορθόδοξες και οι υπόλοιπες αρμενικές). Μια δεκαετία αργότερα, το 1895, το Μπορ διέθετε 20000 κατοίκους, ανάμεσά τους 1500 Ορθόδοξους και 600 Αρμένιους^[3]. Επρόκειτο για σημαντικό εμπορικό και οικονομικό κέντρο^[9] της ευρύτερης περιοχής με αξιόλογο παζάρι^[10] και ανεπτυγμένη ταπητουργία^[11], ενώ η οικονομία του βρισκόταν κυρίως στον έλεγχο Ελλήνων και Αρμενίων^[10].

Το 1924, στο πλαίσιο της ελληνοτουρκικής ανταλλαγής πληθυσμών, αποχώρησαν από το Μπορ περίπου 1200 Έλληνες κάτοικοί του^[3][11]. Κατά τα χρόνια που ακολούθησαν τη δημιουργία του σύγχρονου τουρκικού κράτους, στην περιοχή πραγματοποιήθηκαν διάφορα έργα υποδομών^[5] και σύμφωνα με την τουρκική απογραφή του 1940, ο πληθυσμός της κωμόπολης ανερχόταν στους 10598 κατοίκους^[12]. Στη σύγχρονη εποχή, το Μπορ αναφέρεται ως μια από τις περιοχές της Τουρκίας με υψηλό ποσοστό γάμων ανηλίκων^[13].

Αξιοθέατα

Σημαντικά αξιοθέατα του Μπορ είναι - μεταξύ άλλων - το Σεΐχ Ιλιάζ Τζαμί, το κτιριακό συγκρότημα του Σοκολού Μεχμέτ Πασά που περιλαμβάνει τζαμί και μπεζεστένι^[14], τα λουτρά Εσκί και Ερκεκλέρ Χαμάμ και το τριώροφο κτίριο του 19ου αιώνα που στέγαζε τον ελληνορθόδοξο ναό του Αγίου Γεωργίου και το σχολείο της ελληνικής κοινότητας^[15][16].

Προσωπικότητες

• Πρόδρομος Μποδοσάκης Αθανασιάδης (1891-1979), μεγαλοεπιχειρηματίας.
• Φιουσούν Σαγιέκ^[17] (1947-2006), διακεκριμένη οφθαλμολόγος.

Εικόνες

• 
  Σπίτια σε παλιά συνοικία.
• 
  Εξωτερική όψη του Ερκεκλέρ Χαμάμ.
• 
  Ο Πύργος του Ρολογιού.
• 
  Το Τζαμί Σεΐχ Ιλιάζ.
• 
  Το πολιτιστικό κέντρο της πόλης.

Παραπομπές

1. «Niğde Bor Nüfusu». nufusune.com (στα Τουρκικά). Türkiye Nüfusu İl İlçe Mahalle Köy Nüfusu. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
2. Συλλογικό, Καππαδοκία & Κεντρική Ανατολία, Infoγνώμων Εκδόσεις, Αθήνα 2002, σελ. 250.
3. Συμεών Κοιμίσογλου, Καππαδοκία. Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ελλήνων Ιστορία, Πίστη, Πολιτισμός, ILP Productions, Θεσσαλονίκη 2005, σελ. 486.
4. «Bor, Turkey Page». fallingrain.com (στα Αγγλικά). Falling Rain. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
5. «Tarihçe». bor.bel.tr (στα Τουρκικά). Bor Belediyesi. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
6. Σία Αναγνωστοπούλου, Μικρά Ασία, 19ος αι. - 1919. Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες. Από το Μιλλέτ των Ρωμιών στο ελληνικό έθνος, Ελληνικά Γράμματα, γ΄ έκδοση, Αθήνα 1998, σελ. 229-230.
7. Κοιμίσογλου, 2005, σελ. 487.
8. Αναγνωστοπούλου, 1998, σελ. 414.
9. Κοιμίσογλου, 2005, σελ. 488.
10. Κοιμίσογλου, 2005, σελ. 489.
11. Μαρία Β. Ασβέστη, Επαγγελματικές ασχολίες των Ελλήνων της Καππαδοκίας, Επικαιρότητα, Αθήνα 1980, σελ. 125-126.
12. «Recensement Général de la Population au 20 Octobre 1940. Population et superficie pat provinces, districts, communes et villages» (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr (στα Γαλλικά). Türkiye İstatistik Kurumu Kütüphanesi. σελ. 508. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 20 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
13. Meltem Müftüler-Baç, Divergent Pathways: Turkey and the European Union. Re-Thinking the Dynamics of Turkish-European Union Relations, Barbara Budrich Publishers, Opladen/Berlin/Toronto, 2016, σελ. 123.
14. Özkarcı, Mehmet. «Niğde-Bor Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi». belleten.gov.tr (στα Τουρκικά). Türk Tarih Kurumu. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
15. Συλλογικό, 2002, σελ. 251.
16. «Χριστιανορθόδοξη εκκλησία και σχολείο Πόρου / Μπορ». archive.apan.gr. Πολιτιστική Εταιρεία Πανόραμα. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
17. «Dr. Füsun Sayek». fusunsayek.org (στα Αγγλικά). Füsun Sayek Association for the Development of Health and Education. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 

Βιβλιογραφία

• Σία Αναγνωστοπούλου, Μικρά Ασία, 19ος αι. - 1919. Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες. Από το Μιλλέτ των Ρωμιών στο ελληνικό έθνος, Ελληνικά Γράμματα, γ΄ έκδοση, Αθήνα 1998.
• Μαρία Β. Ασβέστη, Επαγγελματικές ασχολίες των Ελλήνων της Καππαδοκίας, Επικαιρότητα, Αθήνα 1980.
• Συμεών Κοιμίσογλου, Καππαδοκία. Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ελλήνων Ιστορία, Πίστη, Πολιτισμός, ILP Productions, Θεσσαλονίκη 2005.
• Συλλογικό, Καππαδοκία & Κεντρική Ανατολία, Infoγνώμων Εκδόσεις, Αθήνα 2002.
• Meltem Müftüler-Baç, Divergent Pathways: Turkey and the European Union. Re-Thinking the Dynamics of Turkish-European Union Relations, Barbara Budrich Publishers, Opladen/Berlin/Toronto 2016.