Μυθιστορία του Αλέξανδρου

Μυθιστορία του Αλέξανδρου
Ο Αλέξανδρος νικά τον Ινδό βασιλιά Πώρο. Μικρογραφία από χειρόγραφο της δεκαετίας του 1420
ΣυγγραφέαςΑλέξανδρος των Παρισίων
ΤίτλοςLi romans d'Alixandre
ΓλώσσαΠαλαιά Γαλλικά
Ημερομηνία δημιουργίαςΔεκαετία του 1130
Μορφήποίημα
Βασίζεται σεΦυλλάδα του Μεγαλέξανδρου
δεδομένα (π • σ • ε )

Η μυθιστορία του Αλέξανδρου είναι μια σειρά μυθοπλαστικών αρχαίων και μεσαιωνικών βιογραφιών και θρύλων που αναφέρονται στη ζωή και στα ανδραγαθήματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου (356-323 π.Χ.) από τη γέννησή του, την άνοδο στον θρόνο της Μακεδονίας, τις κατακτήσεις του, συμπεριλαμβανομένης της Περσικής Αυτοκρατορίας και τελικά τον θάνατό του. Αν και βασίζεται σε ιστορικό πυρήνα, το περιεχόμενο είναι ως επί το πλείστον θρυλικό και περιλαμβάνει πολλές φανταστικές ιστορίες και συναντήσεις με μυθικά πλάσματα όπως οι Ακέφαλοι, οι Σειρήνες ή οι Κένταυροι.[1]

Αντιγράφηκε και μεταφράστηκε ευρέως, συγκεντρώνοντας διάφορους θρύλους και φανταστικές διηγήσεις σε διαφορετικά στάδια. Οι πολλές και διαφορετικές παραλλαγές των μυθιστοριών που περιγράφουν τις ηρωικές πράξεις του κατακτητή βασίζονται σε λατινικά έργα, τα οποία προέρχονταν από την αρχική έκδοση που συντάχθηκε στα αρχαία ελληνικά, που και αυτό περιείχε όχι μόνο γεγονότα αλλά και πολλά μυθικά στοιχεία.[2]

Ήταν ένα από τα πιο διαδεδομένα βιβλία του Μεσαίωνα, αντικείμενο των πρώτων μεταφράσεων στις τοπικές γλώσσες της Ευρώπης και της Ασίας. Το 1680 διασκευάστηκε στη μεσαιωνική ελληνική γλώσσα ως η Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου. [3]

Παρουσίαση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Αλέξανδρος συναντά τους Ακέφαλους, μινιατούρα γύρω στο 1420

Οι πρώτες λογοτεχνικές αφηγήσεις της ζωής του Μεγάλου Αλέξανδρου γράφτηκαν λίγο μετά τον θάνατό του. Εκτός από τα έργα των ιστορικών του Αλεξάνδρου, [4]σύντομα άρχισαν να κυκλοφορούν μυθιστορηματικές αφηγήσεις, οι οποίες γρήγορα έγιναν πολύ δημοφιλείς. Το παλαιότερο έργο είναι το αρχαίο ελληνικό μυθιστόρημα Βίος Αλεξάνδρου του Μακεδόνος που απεικόνιζε τον Αλέξανδρο ως κατακτητή και κυβερνήτη του κόσμου και εσφαλμένα αποδίδονταν στον βιογράφο του Αλέξανδρου Καλλισθένη τον Ολύνθιο, γεγονός που εξηγεί γιατί ο άγνωστος συγγραφέας - ελληνικής καταγωγής ή εξελληνισμένος που ζούσε στην Αλεξάνδρεια - αναφέρεται με το όνομα Ψευδο-Καλισθένης. [5]Έχουν σωθεί τέσσερις αρχαίες διασκευές, όλες έκαναν ελάχιστη διάκριση μεταξύ ιστορικής πραγματικότητας και θρύλων και είχαν ήδη αντιμετωπιστεί επικριτικά από τον Λουκιανό στο έργο του Νεκρικοί διάλογοι, ειδικά όσον αφορά την υποτιθέμενη θεϊκή καταγωγή του Αλέξανδρου. Οι ιστορίες μεταβιβάστηκαν αρχικά προφορικά και αργότερα καταγράφηκαν.

Η παλαιότερη λατινική διασκευή, είναι το Alexander Vita του Ιουλίου Βαλέριου Πολέμιου από περίπου το 338 μ.Χ. Μια άλλη λατινική μετάφραση από ελληνικές πηγές, αργότερα πρότυπο για πολλές διασκευές, προέρχεται από το πιο χρονικό Nativitas et victoria Alexandri Magni regis του κληρικού και διπλωμάτη Λέοντα της Νάπολης τον 10ο αιώνα.

Ο Αλέξανδρος καταδύεται σε γυάλινη σφαίρα, μινιατούρα γύρω στο 1420

Οι πρώτες διασκευές εμφανίστηκαν στην Ευρώπη τον 12ο αιώνα με τον ήρωα να παρουσιάζεται υπόδειγμα ιπποτικής αρετής ώστε να ταιριάζει καλύτερα στα ιδεώδη και τις αξίες της εποχής. Εκτός από τη στρατιωτική επιδεξιότητα και την ικανότητα στις «επτά φιλελεύθερες τέχνες», ο ιππότης πλέον Αλέξανδρος μπορούσε να «μιλά ευγενικά με τις κυρίες για τον έρωτα» και συμμετείχε σε υπέροχες αυλικές γιορτές στις οποίες συμμετείχαν και ευγενείς κυρίες.

Οι ευρωπαϊκές διασκευές περιλαμβάνουν κυρίως τρεις γαλλικές εκδοχές, οι οποίες στη λογοτεχνική ιστορία φέρουν τον τίτλο Μυθιστορίες του Αλέξανδρου: Η πρώτη ήταν του Αλμπερίκ ντε Πιζανσόν στη γαλλοπροβηγκιανή διάλεκτο και στο ύφος του επικού άσματος, σώζεται μόνο απόσπασμα 105 οκτασύλλαβων στίχων και πιθανότατα γράφτηκε γύρω στο 1120. Μια άλλη γαλλική εκδοχή (785 στίχοι), που επίσης σώζεται μόνο αποσπασματικά, γράφτηκε από άγνωστο συγγραφέα γύρω στο 1150. Η τρίτη γράφτηκε γύρω στο 1180 από τον Αλέξανδρο των Παρισίων, καλύπτει ολόκληρη τη ζωή του ήρωα σε περίπου 16.000 δωδεκασύλλαβους στίχους (αλεξανδρινός στίχος) και ήταν μια από τις δημοφιλέστερες μυθιστορίες του Μεσαίωνα που βασίζονταν στο θέμα της Ρώμης, στα πλαίσια της ανάπτυξης του αυλικού μυθιστορήματος.[6]

Το 1130, ο ιερέας Λάμπρεχτ έγραψε το γερμανικό Αλεξάντερλιντ με πρότυπο το γαλλικό μοντέλο. Το 1240 ο Ρούντολφ φον Εμς έγραψε μια διασκευή 21.000 στίχων. Γύρω στο 1285, ο Ούλριχ φον Έτσενμπαχ έγραψε μια γερμανική μυθιστορία για τον Αλέξανδρο σε 30.000 στίχους στην αυλή της Πράγας του βασιλιά Βεγκέσλαου Β΄ της Βοημίας. Στη συνέχεια, το έργο επεκτάθηκε με επιπλέον επεισόδια από άγνωστους συγγραφείς και το δεύτερο μισό του 13ου αιώνα ξαναγράφτηκε σε πεζογραφία, έργα πολύ δημοφιλή που σώζονται σε πολυάριθμα εικονογραφημένα χειρόγραφα του 14ου και 15ου αιώνα καθώς και σε πρώιμες εκτυπώσεις, γεγονός που μαρτυρεί τη μακροχρόνια επιτυχία του έργου.

Σερβοκροατική έκδοση του 17ου αιώνα

Η μυθιστορία του Αλέξανδρου στις διάφορες παραλλαγές της ήταν, παράλληλα με τη Βίβλο, το πιο γνωστό και πιο διαδεδομένο βιβλίο στην Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα (επίσης στην αγγλική, σλαβική και παλαιοσκανδιναβική λογοτεχνία). Το υλικό του Αλεξάνδρου διαδόθηκε στην Ανατολή, ιδιαίτερα στη συριακή λογοτεχνία και βρήκε επίσης απήχηση στη λογοτεχνία του ισλαμικού κόσμου, όπως το Βιβλίο του Αλεξάνδρου του Πέρση ποιητή Νιζαμί του 12ου αιώνα. Σημειωτέον ότι θρυλικός Αλέξανδρος αφομοιώθηκε στη θρησκεία και τον πολιτισμό όσων έγραψαν για αυτόν: στους χριστιανικούς θρύλους έγινε Χριστιανός. Στους ισλαμικούς θρύλους μουσουλμάνος, έγινε Αιγύπτιος για τους Αιγύπτιους, Πέρσης για τους Πέρσες και ούτω καθεξής.

Τον 16ο αιώνα ήταν γνωστές 90 διασκευές σε 24 γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών γλωσσών καθώς και σε κάθε γλώσσα στις περιοχές της Ασίας και της Αφρικής, από το Μάλι έως τη Μαλαισία. Στις αρχές του 13ου αιώνα περίπου 1388, γράφτηκε το βυζαντινό πολύστιχο έπος Βίος Αλεξάνδρου, 6.133 στίχων. Γύρω στο 1680 κυκλοφόρησε στη μεσαιωνική ελληνική γλώσσα ως η Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου.[3]

Σχετικές εκδόσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Το μυθιστόρημα του Αλέξανδρου, συγγραφέας Κορίν Ζουανό, μετάφραση: Μαρίνα Λουκάκη, εκδόσεις ΜΙΕΤ, 2015 [7][2]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ . «academia.edu/η Μυθιστορία του Μ. Αλεξάνδρου». 
  2. ↑ 2,0 2,1 . «miet.gr/Όταν ο μύθος του Μεγαλέξανδρου έγινε... αρχαίο μπεστ σέλερ.pdf» (PDF). 
  3. ↑ 3,0 3,1 . «ebooks.edu.gr/ebooks/Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου». 
  4. ↑ . «greek-language.gr/Ιστορίες για τον Μεγάλο Αλέξανδρο». 
  5. ↑ . «pergamos.lib.uoa.gr/Μυθιστορία του Αλέξανδρου του ΨευδοΚαλλισθένους.pdf» (PDF). 
  6. ↑ . «miet.gr/userfiles/Το μπεστ σέλερ του Μεγαλέξανδρου.pdf» (PDF). 
  7. ↑ . «politeianet.gr/books/-jouanno-corinne-miet-morfotiko-idruma-ethnikis-trapezis-to-muthistorima-tou-alexandrou-sklirodeti-ekdosi».