Μυκαλησσός
Η Μυκαλησσός υπήρξε αρχαία ελληνική πόλη στην ανατολική Βοιωτία, σε μικρή απόσταση από τον πορθμό του Ευρίπου και την πόλη της Χαλκίδας. Βρισκόταν στη θέση της σημερινής Ριτσώνας, νοτιοανατολικά από το Μεσσάπιο όρος (σημερινός Κτυπάς) και συγκεκριμένα στη διασταύρωση της παλαιάς εθνικής οδού Χαλκίδος-Θηβών με τον επαρχιακό δρόμο Ριτσώνας-Βαθύ Αυλίδας, στη θέση Χάνι.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρώτη αναφορά στην Μυκαλησσό γίνεται από τον Όμηρο στη ραψωδία Β' της Ιλιάδος (Κατάλογος Νεῶν)[1], όπου απαριθμούνται οι πόλεις των Αχαιών που έστειλαν στρατό και πλοία για την εκστρατεία της Τροίας, μάλιστα της δίνεται το προσωνύμιο "εὐρύχορος". Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι η πόλη ιδρύθηκε σε προ-ομηρική εποχή, διότι πήρε την ονομασία της, σύμφωνα με τα Βοιωτικά του Παυσανία, από τον μυκηθμό (μούγκρισμα) που έκανε η αγελάδα που οδηγούσε τον Κάδμο και την ακολουθία του στη Θήβα[2]. Υπήρχε ναός της Δήμητρας και άγαλμά της, μπροστά στο οποίο προσφέρονταν ως αφιερώματα προϊόντα της γης.
Η Μυκαλησσός φαίνεται ότι έφτασε στην ακμή της στην αρχαϊκή εποχή, από τα μέσα του 6ου π.Χ. αι. ως τα Μηδικά. Αρκετά αρχαιολογικά ευρήματα έχουν βρεθεί, τα οποία εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο της Θήβας[3]. Η πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, αν και υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα ως τον 3ο π.Χ. αιώνα. Συγκεκριμένα το 413 π.Χ., όπως διηγείται διεξοδικά ο Θουκυδίδης[4]και ο Παυσανίας [5] ο Αθηναίος αξιωματικός Διειτρέφης επικεφαλής 1300 Θρακών μαχαιροφόρων πελταστών αποβιβάστηκε στις ακτές της Ταναγρικής κι επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στη Μυκαλησσό. Η βοιωτική πόλη βρέθηκε απροετοίμαστη για άμυνα και πολιορκία και γρήγορα κυριεύθηκε, οι Θράκες λεηλάτησαν τα σπίτια και τα ιερά και σκότωσαν όσους βρήκαν: άντρες, γέρους, γυναίκες, παιδιά ακόμα και τα ζώα.
Το νέο μαθεύτηκε μέχρι τη Θήβα, με αποτέλεσμα οι Θηβαίοι να στείλουν στρατιωτικό απόσπασμα εναντίον τους. Στη μάχη που ακολούθησε, οι Θηβαίοι νίκησαν τους Θράκες πελταστές τους οποίους κι εξεδίωξαν. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη και τον Παυσανία σκοτώθηκαν περί τους 250 Θράκες και περί τους 20 Θηβαίους πεζούς και ιππείς. Παρόλη τη νίκη των Θηβαίων, η Μυκαλησσός από τότε δεν κατάφερε ξανά να βρει την παλαιά της αίγλη και ακμή.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ [...]Θέσπειαν Γραῖάν τε καὶ εὐρύχορον Μυκαλησσόν[...] Ομήρου Ιλιάδα, ραψωδία Β', στ. 498.
- ↑ Μυκαλησσὸν δὲ ὁμολογοῦσιν ὀνομασθῆναι, διότι ἡ βοῦς ἐνταῦθα ἐμυκήσατο ἡ Κάδμον καὶ τὸν σὺν αὐτῷ στρατὸν ἄγουσα ἐς Θήβας. ὅντινα δὲ τρόπον ἐγένετο ἡ Μυκαλησσὸς ἀνάστατος, τὰ ἐς Ἀθηναίους ἔχοντα ἐδήλωσέ μοι τοῦ λόγου. [5] πρὸς θάλασσαν δὲ τῆς Μυκαλησσοῦ Δήμητρος Μυκαλησσίας ἐστὶν ἱερόν: κλείεσθαι δὲ αὐτὸ ἐπὶ νυκτὶ ἑκάστῃ καὶ αὖθις ἀνοίγεσθαί φασιν ὑπὸ Ἡρακλέους, τὸν δὲ Ἡρακλέα εἶναι τῶν Ἰδαίων καλουμένων Δακτύλων. Παυσανία Ελλάδος περιήγησις, Βιβλίο Ζ', κεφ. 19,4.
- ↑ Αρχαιολογικός Άτλας του Αιγαίου[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Θουκυδίδη Ιστορίαι, Βιβλίο Ζ', 29-30.
- ↑ [...]ἔνθα Βοιωτῶν ἐν μεσογαίᾳ πόλις Μυκαλησσὸς ἦν· ταύτην ἐπαναβὰς ἐκ θαλάσσης ὁ Διειτρέφης εἷλε. Μυκαλησσίων δὲ οὐ μόνον τὸ μάχιμον οἱ Θρᾷκες ἀλλὰ καὶ γυναῖκας ἐφόνευσαν καὶ παῖδας. μαρτυρεῖ δέ μοι· Βοιωτῶν γὰρ ὅσους ἀνέστησαν Θηβαῖοι, ᾠκοῦντο αἱ πόλεις ἐπ᾽ ἐμοῦ, διαφυγόντων ὑπὸ τὴν ἅλωσιν τῶν ἀνθρώπων· εἰ δὲ καὶ Μυκαλησσίοις οἱ βάρβαροι μὴ πᾶσιν ἀποκτείναντες ἐπεξῆλθον, ὕστερον ἂν τὴν πόλιν ἀπέλαβον οἱ λειφθέντες. Παυσανία Ελλάδος περιήγησις, Βιβλίο Α', 23,3.