Μόριμος ο πένθιμος
| Μόριμος ο πένθιμος Morimus funereus | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Μόριμος ο πένθιμος
Morimus funereus | ||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||||
| Morimus funereus (Μόριμος ο πένθιμος) Mullsant, 1862 |
Ο Μόριμος ο πένθιμος (Morimus funereus) είναι κολεόπτερο από την οικογένεια Cerambycidae και την υποοικογένεια Lamiinae. Παραδοσιακά το έντομο αυτό θεωρείται είδος Morimus funereus, σε μια νέα άποψη κατατάσσεται ως Morimus asper funereus υποείδος του είδους Morimus asper. Το γένος Μόριμος (Morimus) συναντάμε μόνο στην Ευρώπη. Με την παραδοσιακή ταξινόμηση από τα τέσσερα είδη του Morimus τα δύο Morimus asper και Morimus funereus συναντάμε και στην Ελλάδα, σύμφωνα με την άλλη άποψη στην Ελλάδα συναντάμε τα δύο υποείδη Morimus asper asper[2] και Morimus asper funereus.[3] Άλλο ένα υποείδος του Morimus asper ο Morimus asper verecundus συναντάμε μόνο στην Ουκρανία[4] Το άλλο είδος του γένους Morimus, ο Morimus orientalis, περιορίζεται στην ευρωπαϊκή Τουρκία[5]
Χαρακτηριστικά του ακμαίου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το μεγάλο κολεόπτερα αποκτά μήκος από 20 έως 38 χιλιοστόμετρα. Το σώμα είναι μαύρο, αλλά σκεπασμένο από πολύ κοντό τρίχωμα χρώματος ανοικτού γκρι . Για αυτό το λόγο φαίνεται ασημένιο εκτός από τέσσερις μαύρες βούλες στα έλυτρα. Όλος ο εξωσκελετός είναι ισχυρά σκληρός και ανθεκτικός.
Τα στοματικά μόρια δείχνουν όρθια προς τα κάτω. Το τελευταίο άρθρο των γναθικών προσακτρίδων έχει την μορφή αδραχτιού . Οι παχιές κεραίες είναι νηματοειδείς και συνίστανται από ένδεκα άρθρα. Το γερό πρώτο άρθρο έχει μια ημισελινοειδή ουλή κοντά στην άρθρωση με το δεύτερο άρθρο της κεραίας (Εικ. 6 και Εικ. 5). Όπως κατά κανόνα στα Cerambycidae το δεύτερο άρθρο είναι πολύ μικρό. Το τρίτο άρθρο της κεραίας είναι πολύ μεγαλύτερο από το πρώτο (Εικ. 5). Αυτή είναι η πιο σαφής διαφορά μεταξύ του Μόριμος ο πένθιμος και του όμοιου του Ηρόφιλα τρίστις, στην οποία το πρώτο άρθρο είναι μεγαλύτερο. Τα ακόλουθα άρθρα των κεραιών γίνονται όλο και πιο στενά. Ιδιαίτερα στα αρσενικά οι κεραίες είναι επιβλητικές (Εικ. 3). Οι οφθαλμοί είναι νεφροειδείς και περιλαμβάνουν τη βάση των κεραιών από πίσω. Στην κορυφή του κεφαλιού οι άκρες των οφθαλμών είναι πιο κοντά η μία από την άλλη παρά οι βάσεις των κεραιών (Μπορεί να γίνει αντιληπτό σε μεγέθυνση της εικόνας του ταξινομοπλαισίου).
Το πρόνωτο έχει από ένα γερό αγκάθι στη μέση της κάθε πλευράς του. Μετρημένο χωρίς τα αγκάθια το πρόνωτο είναι περίπου τόσο φαρδύ όσο και μακρύ, λίγο στενότερο από το κεφάλι και στενότερο από τα έλυτρα.
Τα έλυτρα είναι πολύ ανθεκτικά και συμφύονται μεταξύ τους. Σε κάθε έλυτρο είναι μπροστά στη μέση και στο τελευταίο τρίτο από μια μαύρη βούλα. Εκτός από την περιοχή των βουλών τα έλυτρα είναι γερά κοκκώδη. Με το γυμνό μάτι οι κόκκοι φαίνονται σαν πολύ μικρά μαύρα σημεία, σε μεγέθυνση διακρίνεται σαφώς η στρογγυλή μορφή τους (Εικ. 7).
Τα πόδια είναι πολύ γερά. Η μπροστινή κνήμη στην κάτω πλευρά έχει μια εμβάθυνση σε μορφή αυλακιού, που αρχίζει στο τελευταίο τρίτο της κνήμης κει τρέχει προς την οπίσθια άκρη, στρεφόμενη εκεί προς τα έξω (Εικ. 8). Οι ταρσοί είναι ψευδοτετραμερείς, καθώς το ένα από τα πέντε ταρσομερή είναι τόσο μικρό, που διακρίνεται δύσκολα. Το τρίτο ταρσομερές είναι σχισμένο, και το τέταρτο ταρσομερές είναι κρυμμένο σε αυτό το σχίσιμο.
 Εικ. 1: Από την πλευρά  Εικ. 2: Από μπροστά  Εικ. 3: Αρσενικό από μπροστά  Εικ. 4: Από κάτω |
 Eik. 5: Τα πρώτα τρία άρθρα της κεραίας μαύρο: μήκη τους  Εικ. 6: ημισελινοειδής ουλή στο πρώτο άρθρο της κεραίας  Eik. 7: Λεπτομέρεια ελύτρου Μέγεθος κόκκου  Εικ. 8: Κνήμη του μπροστινού ποδιού από κάτω κίτρινο: πρώτο ταρσομερές σκούρο: εμβάθυνση κατά μήκος |
Βιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η προνύμφη αναπτύσσεται σε διάφορα παλαιά δέντρα, ιδιαίτερα στην οξιά και τη βελανιδιά. Το ξύλο πρέπει να διατηρεί μια σχετική υγρασία. Ο βιολογικός κύκλος διαρκεί μερικά χρόνια. Για αυτό το λόγο το έντομο καμιά φορά μετακινείται σε περιοχές οι οποίες δεν ανήκουν στον χώρο διαμονής του. Τα ακμαία γίνονται ορατά κατά το τέλος της άνοιξης και την αρχή του καλοκαιριού. Το έντομο ενεργεί κατά τη νύκτα, αλλά μπορούμε να το βρούμε και το δειλινό.
Γεωγραφική εξάπλωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο χώρος διαμονής του Μόριμος ο πένθιμος εξαπλώνεται στη Νότια Ευρώπη από την Ιταλία μέχρι την Ελλάδα. Τα βόρεια σύνορα του χώρου αυτού διατρέχουν την Αυστρία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία και Ρουμανία.[3]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «μόριμος». Greek Word Study Tool (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2012.
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Morimus asper asper». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2010.
- ↑ 3,0 3,1 «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Morimus asper funereus». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2010.
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Morimus orientalis». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2010.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- H. Freude, K. W. Harde, G. A. Lohse: Die Käfer Mitteleuropas, Bd. 9. Spektrum Akademischer Verlag in Elsevier, München 1966, ISBN 3-827-40683-8
- Adolf Horion: Faunistik der mitteleuropäischen Käfer, Bd. XII. Überlingen-Bodensee 1974
