Νέο Κύμα Τσεχοσλοβακίας

Το Νέο Κύμα Τσεχοσλοβακίας (γνωστό και ως Νέο Κύμα Τσεχίας) είναι όρος που αποδίδεται σε ταινίες της δεκαετίας του 1960, από Τσέχους σκηνοθέτες όπως ο Μίλος Φόρμαν, ο Φράντισεκ Βλάτσιλ, η Βέρα Χιτίλοβα, ο Ιβάν Πασέρ, ο Γίρι Μένζελ, ο Γιαρόμιλ Γιρίς, καθώς και από Σλοβάκους σκηνοθέτες όπως ο Ντούσαν Χανάκ, ο Γιουράι Γιαμπούμπισκο, ο Γιαν Καντάρ και άλλοι. Η σπουδαιότητα του είδους που αναπτύχθηκε μέσα από τις ταινίες αυτές οδήγησε στο να χαρακτηριστεί και ως «θαύμα» του τσεχοσλοβάκικου κινηματογράφου.

Επισκόπηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Νέο Κύμα Τσεχοσλοβακίας ήταν κινηματογραφικό καλλιτεχνικό κίνημα, του οποίου οι ρίζες βρίσκονται στο πρώιμο κίνημα του Devětsil. Αντίθετοι με την κομμουνιστική κυριαρχία στην Τσεχοσλοβακία, φοιτητές της Ακαδημίας Κινηματογράφου και Τηλεόρασης της Πράγας (FAMU), αντιτάχθηκαν στο καθεστώς της εποχής. Στόχος των ταινιών τους ήταν να αποκτήσει ο τσέχικος λαός συνείδηση του καταπιεστικού και ανεπαρκούς συστήματος.[1]

Χαρακτηριστικά αυτού του κινήματος είναι οι αυτοσχέδιοι διάλογοι, το μαύρο και παράλογο χιούμορ, καθώς και οι ηθοποιοί, οι οποίοι ως επί το πλείστον δεν ήταν επαγγελματίες. Οι ταινίες έθιξαν θέματα για τα οποία άλλοι κινηματογράφοι κομμουνιστικών χωρών δεν είχαν καταφέρει να αποφύγουν τη λογοκρισία. Ταινίες ταινίες θεωρούνται για παράδειγμα, του Μίλος Φόρμαν, το Černý Petr (1963) και το Lásky jedné plavovlásky (1965), της Βέρα Χιτίλοβα, το Μαργαρίτες και του Γιαρόμιλ Γιρίς το Valerie a týden divů (1970).

Το κίνημα αυτό διαφοροποιήθηκε από το γαλλικό Νέο Κύμα, του οποίου οι σκηνοθέτες προέρχονταν από μία εθνική κινηματογραφική βιομηχανία και κατ' επέκταση είχαν ευκολότερη πρόσβαση σε στούντιο και κρατικές επιχορηγήσεις. Επίσης, στο Νέο Κύμα της Τσεχοσλοβακίας, πολλές ταινίες βασίστηκαν στην τσεχική λογοτεχνία, όπως για παράδειγμα η διασκευή του Γιαρόμιλ Γιρίς στη νουβέλα του Μίλαν Κούντερα Το Αστείο (Žert). Στο Τέταρτο Συνέδριο της Ένωσης Τσεχοσλοβάκων Συγγραφέων, ο Κούντερα περιέγραψε το Νέο Κύμα ως τον εθνικό κινηματογράφο της χώρας και σημαντικό μέρος της ιστορίας της Τσεχοσλοβακικής λογοτεχνίας.[2] Το Φωτιά... Πυροσβέστες του Φόρμαν θεωρείται μέχρι σήμερα κλασικό, παρά τα 40 χρόνια που πέρασαν από την κυκλοφορία του.

Μετά την ανάληψη καθηκόντων πρώτου γραμματέα στο Κομμουνιστικό Κόμμα Τσεχοσλοβακίας από τον Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ και το σχέδιο του για «σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο», ακολούθησε μία περίοδος μεταρρύθμισης (Άνοιξη της Πράγας), η οποία διακόπηκε με την εισβολή στρατευμάτων του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Έτσι το κίνημα ήρθε στο τέλος του, με τον Μίλος Φόρμαν και τον Γιαν Νέμεκ να φεύγουν από τη χώρα, ενώ όσοι παρέμειναν πίσω, αντιμετώπισαν λογοκρισία.

Τσεχικές ταινίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πλειοψηφία των ταινιών του Νέου Κύματος προήλθε από την Τσεχία, με τα περισσότερα έργα να είναι τσεχόφωνα. Πολλοί σκηνοθέτες ήταν απόφοιτοι του γνωστού FAMU, ενώ στην πόλη της Πράγας βρισκόταν και η εταιρεία παραγωγής Barrandov Studios. Μερικά σπουδαία έργα που προήλθαν από εκεί ήταν το Μαργαρίτες της Βέρα Χιτίλοβα, το Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνούν του Γίρι Μένζελ αλλά και το Φωτιά... Πυροσβέστες του Μίλος Φόρμαν. Μάλιστα το δεύτερο κέρδισε και Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.

Σλοβακικές ταινίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τη Σλοβακία προήλθε μικρό μέρος των ταινιών. Σπουδαιότερο θεωρείται Το μαγαζάκι της Κεντρικής Οδού, των Έλμαρ Κλος και Γιαν Καντάρ, το οποίο, μάλιστα, κέρδισε και το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, το 1965.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Cook 1996: 705
  2. ↑ Cook 1996: 706

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Cook, David (1996). A History of Narrative Film. 
  • Hames, Peter. The Czechoslovak New Wave (Berkeley, Los Angeles, London 1985)
  • Škvorecký, Josef: All The Bright Young Man and Women: A Personal History of the Czech Cinema (Toronto 1971)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]