Ναρτσίζα Ζμιχόφσκα

Ναρτσίζα Ζμίχοφσκα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Narcyza Żmichowska (Πολωνικά)
Προφορά
Γέννηση4  Μαρτίου 1819[1][2][3]
Βαρσοβία
Θάνατος24  Δεκεμβρίου 1876[1][4][5]
Βαρσοβία
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο Ποβόνσκι
ΨευδώνυμοGabryella[6] και Gabriella[6]
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία
Ρωσική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΠολωνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[1]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιήτρια
συγγραφέας
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Ναρτσίζα Ζμιχόφσκα (πολωνικά: Narcyza Żmichowska) (4 Μαρτίου 1819, Βαρσοβία – 24 Δεκεμβρίου 1876, Βαρσοβία) ήταν Πολωνή μυθιστοριογράφος και ποιήτρια. Είναι γνωστή και από το ψευδώνυμο Γκαμπριέλα. Η Ζμιχόφσκα θεωρείται πρόδρομος του φεμινισμού στη Πολωνία.

Το πρώτο μυθιστόρημα της Ζμιχόφσκα, το Poganka (Παγανιστής), δημοσιεύτηκε το 1846. Είναι γνωστό ότι στο πρώτο μυθιστόρημα της εκφράζει το ενδιαφέρον της στην Παουλίνα Ζμπίσεφσκα, μια φίλη της. Η αγγλική μετάφραση του βιβλίου εκδόθηκε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις του Πανεπιστημίου του Βορείου Ιλινόι το 2012 σε μετάφραση της δρ. Ούρσουλα Φίλιπς.[7] Το 1960 το πανεπιστήμιο του Βρότσουαφ εξέδωσε τις επιστολές που είχε γράψει η Ζμιχόφσκα με παραλήπτες την οικογένεια της και τους φίλους της, σε πέντε τόμους. Στις επιστολές της εξέφρασε το ενδιαφέρον της για τον παντρεμένο άνδρα Έντβαρντ Ντέμποφσκι. Αυτό προκάλεσε ένα γνωστό σκάνδαλο. Η φιλία της με τη συγγραφέα και ακτιβίστρια Μπιμπιάνα Μορατσέφσκα (η οποία ήταν ανύπαντρη από δική της επιλογή, όπως η Ναρτσίζα) διήρκεσε 32 χρόνια.[8]

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ζμιχόφσκα έπιασε δουλειά ως παιδαγωγός για τον οίκο ευγενών Ζαμόισκι το 1838. Σε ταξίδι με τον εργοδότη της στο Παρίσι, επανενώθηκε με τον αδερφό της, τον Έραζμ, ο οποίος ήταν Πολωνός επαναστατικός που εξορίστηκε από τη ρωσική Πολωνία (ο όρος ρωσική Πολωνία αναφέρεται στις περιοχές της πρώην Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας που προσαρτήθηκαν από τη Ρωσική Αυτοκρατορία κατά τον τρίτο διαμελισμό της Πολωνίας στα τέλη του 18ου αιώνα) μετά την αποτυχημένη Νοεμβριανή Εξέγερση, την οποία κατέστειλε ο Αυτοκρατορικός Στρατός. Οι πολιτικές και κοινωνικές απόψεις του αδερφού της επηρέασαν σημαντικά τη Ναρτσίζα. Ακολουθώντας τη συμβουλή του, η Ναρτσίζα σπούδασε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας και έγινε μια από τις πρώτες γυναίκες που εντάχθηκαν στη Γαλλική Ακαδημία.[9][10][11]

Η προτομή της Ναρτσίζα Ζμιχόφσκα από τον Βουαντίσουαφ Ραντζικόφσκι στο Ιστορικό Μουσείο της Κρακοβίας.

Η παραμονή στη Γαλλία άλλαξε ολοκληρωτικά τον χαρακτήρα της Ζμιχόφσκα. Άρχισε να εκφράζει δημόσια τις ριζοσπαστικές της απόψεις για τις γυναίκες. Ο μεγαλοαστικός περίγυρος της την αποκαλούσε «εκκεντρική». Χάρη στην τέλεια γνώση γαλλικών που απέκτησε, η Ναρτσίζα κατάφερε να βρει εύκολα δουλειά στην κατεχόμενη Πολωνία. Η Ναρτσίζα έγινε παιδαγωγός των τεσσάρων παιδιών του Στανίσουαφ Κισιελέτσκι, σε ένα κτήμα κοντά στη Γουόμζα. Η Ναρτσίζα έκανε συχνά ταξίδια στη Βαρσοβία, όπου συναντιόταν με άλλους διανοούμενους. Άρχισε να γράφει στο περιοδικό Pierwiosnek (Πρίμουλα), καθώς και σε διάφορα άλλα περιοδικά, όπως τα Pielgrzym (η αρχισυντάκτρια του περιοδικού ήταν η Ελεονώρα Ζιεμιέτσκα) και Przegląd Naukowy, στο οποίο αρθρογραφούσαν και άλλες γυναίκες. Εκείνη την εποχή στη Ρωσική Πολωνία επικρατούσε καθεστώς λογοκρισίας. Η Ζμιχόφσκα ίδρυσε μια ομάδα σουφραζετών, η οποία δραστηριοποιήθηκε στη Βαρσοβία το 1842-1849. Η ομάδα αυτή συμμετείχε και σε αντιτσαρικές δραστηριότητες. Συνελήφθη από τους Ρώσους στο Λούμπλιν και καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκιση για τη συμμετοχή της στην Ένωση του Πολωνικού Λαού, το 1849.[12]

Εργογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Poganka (Ο Παγανιστής) OCLC 10016526
  • Książka pamiątek (Το Βιβλίο των Αναμνηστικών)
  • Dwoiste życie (Διπλή Ζωή)
  • Czy to powieść; (Είναι αυτό ένα Μυθιστόρημα;) OCLC 26836636
  • Ścieżki przez życie (Μονοπάτια μέσα στη Ζωή) OCLC 4232707
  • Biała róża (Λευκό Ρόδο) OCLC 28856696
  • Wolne chwile Gabryelli (Οι ελεύθερες στιγμές της Γκαμπριέλας)
  • Wykład nauk przeznaczonych do pomocy w domowym wychowaniu panien (Διαλέξεις για την ανατροφή των κοριτσιών)
  • Wybór powieści (Συλλογή μυθιστορημάτων) OCLC 3277138

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12075366v. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 International Music Score Library Project. Category:Żmichowska,_Narcyza. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Γερμανικά, Αγγλικά) FemBio database. 29539. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. zmichowska-narcyza.
  5. ↑ (Πολωνικά) Internetowy Polski Słownik Biograficzny. narcyza-zmichowska.
  6. ↑ 6,0 6,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ola2003198117. Ανακτήθηκε στις 30  Αυγούστου 2020.
  7. ↑ Maria Woźniakiewicz-Dziadosz, Dzieje przyjaźni entuzjastek w świetle listów Narcyzy Żmichowskiej do Bibianny Moraczewskiej (PDF file, direct download 81.7 KB) Πανεπιστήμιο του Λούμπλιν.
  8. ↑ Maria Woźniakiewicz-Dziadosz, Dzieje przyjaźni entuzjastek w świetle listów Narcyzy Żmichowskiej do Bibianny Moraczewskiej (PDF file, direct download 81.7 KB) Πανεπιστήμιο του Λούμπλιν.
  9. ↑ Maria Woźniakiewicz-Dziadosz, Dzieje przyjaźni entuzjastek w świetle listów Narcyzy Żmichowskiej do Bibianny Moraczewskiej (PDF file, direct download 81.7 KB) Πανεπιστήμιο του Λούμπλιν.
  10. ↑ Marta Mizuro, Barbara Winklowa: Narcyza Żmichowska i Wanda Żeleńska, (ISBN 978-83-08-03496-5) Onet.pl book review.
  11. ↑ A. Gruszczyńska, Ślady ruchu lesbijskiego. Πανεπιστήμιο του Βρότσουαφ.
  12. ↑ «Żmichowska Narcyza». Διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια PWN. http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;4003004. Ανακτήθηκε στις 25 October 2014.