Ναταβάν Χουρσιντμπανού

Ναταβάν Χουρσιντμπανού
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Xurşidbanu Natəvan (Αζερμπαϊτζανικά)
Γέννηση6  Αυγούστου 1832
Σουσά
Θάνατος2  Οκτωβρίου 1897
Σουσά
Τόπος ταφήςImarat cemetery
ΨευδώνυμοNatavan
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςαζέρικα[1]
Ρωσικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιήτρια
Οικογένεια
ΤέκναMehdigulu Khan Vafa
Mir Hasan Ağa Mir
Khanbika Khanum
ΓονείςMehdi Qoli Khan Javanshir
ΣυγγενείςUghurlu Khan (παππούς)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Ναταβάν Χουρσιντμπανού (αζέρικα: Xurşidbanu Natəvan, Σούσα,15 Αυγούστου 1832, - Σούσα, 1 Οκτωβρίου 1897) θεωρείται μια από τις καλύτερες λυρικές ποιήτριες του Αζερμπαϊτζάν [2], η οποία έγραψε στην περσική αλλά και στην αζερική γλώσσα. Κόρη του Μεχντί Γκούλου-χαν , του τελευταίου ηγεμόνα του χανάτου Καραμπάχ (1748-1822), η Ναταβάν ήταν γνωστή για τα λυρικά της γαζάλ.

Η Ζωή και το Έργο της

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Ναταβάν Χουρσιντμπανού με τα παιδιά της.

Η Ναταβάν γεννήθηκε στις  15 Αυγούστου 1832 στη Σούσα, στο σημερινό Ναγκόρνο Καραμπάχ. Επειδή ήταν το μοναδικό παιδί στην οικογένεια  ήταν λογικά και η μοναδική κληρονόμος του χανάτου Καραμπάχ κι έμεινε γνωστή ως η κόρη του Χαν.  Το πραγματικό της όνομα ήταν Κουρσίντ-Μπανού, αλλά επέλεξε το ψευδώνυμο ‘Ναταβάν’ που σημαίνει δυστυχισμένος και καταπιεσμένος.[3]

Μετά τον θάνατο του πατέρα της, η Ναταβάν ασχολήθηκε επισταμένως και συστηματικά με τη φιλανθρωπία και την προώθηση της κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης του Καραμπάχ. Ανάμεσα στις διάσημες πράξεις της ήταν η επίλυση του προβλήματος του νερού και της ύδρευσης γενικότερα στη Σούσα το 1883. Η τοπική ρωσική εφημερίδα "Καύκασα" έγραψε εκείνη την εποχή: "Η Χουρσίντ-Μπανού άφησε ένα αιώνιο σημάδι στις μνήμες των κατοίκων της Σούσα και η δόξα της θα μεταβεί από γενιά σε γενιά »..[4] Οι πηγές που χτίστηκαν με την προτροπή της Ναταβάν χρησιμοποιώντας τις γνωστές λευκές πέτρες της περιοχής, θεωρούνται ιστορικά μνημεία υπό προστασία.


Πολλά έκανε επίσης για την προώθηση της ανάπτυξης της διάσημης φυλής των αλόγων του Καραμπάχ. Ίδρυσε και χρηματοδότησε την πρώτη λογοτεχνική εταιρεία στη Σούσα και σε ολόκληρο το Αζερμπαϊτζάν.[2] Η <<Εταιρεία των Φίλων>>, έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής και συγκέντρωσε τις σημαντικότερες ποιητικές και πνευματικές δυνάμεις του Καραμπάχ εκείνης της εποχής.[5]

Ο ανθρωπισμός , η ευγένεια , η φιλία και η αγάπη ήταν τα κύρια θέματα των ποιημάτων ghazals της Ναταβάν. Αυτά τα άκρως συναισθηματικά και ρομαντικά ποιήματα εκφράζουν τα συναισθήματα και τις συμφορές μιας γυναίκας που δεν ήταν ευτυχισμένη στην οικογενειακή της ζωή και που έχασε πρόωρα τον γιο της.Πολλά από αυτά τα ποιήματα χρησιμοποιούνται σήμερα στα δημοτικά τραγούδια.

Η Ναταβάν πέθανε το 1897 στη Σούσα. Στην κηδεία της οι άνθρωποι, ως ένδειξη ελάχιστου σεβασμού, μετέφεραν το φέρετρο στους ώμους τους σε όλη τη διαδρομή από τη Σούσα στην  Άγνταμ, τριάντα χιλιόμετρα περίπου βορειοανατολικά, όπου και θάφτηκε σε οικογενειακό τάφο.  

Η μοίρα του μνημείου της Ναταβάν στη Σούσα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μοίρα, όμως, του μνημείου της [6] στη Σούσα, δεν ήταν ευοίωνη. Κατά τη διάρκεια του πολέμου του Ναγκόρνο Καραμπάχ το 1992, η κατοικία της, στη Σούσα, όπως και τα άλλα ιστορικά μνημεία στην εμπόλεμη ζώνη, καταστράφηκαν. Τα μνημεία επίσης της Ναταβάν και των άλλων διάσημων Αζέρων του Καραμπάχ, συμπεριλαμβανομένων των Ουζεγίρ Χατζιμπέγιοφ και Bulbul υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Ο υπουργός πολιτισμού του Αζερμπαϊτζάν, Polad Bulbuloghlu, μετέφερε τις χάλκινες προτομές από την Γεωργία  στο Μπακού. [7] (πωλήθηκαν από Αρμένιους αγωνιστές ως παλιοσίδερα στη Γεωργία).

Ο Thomas de Waal , Βρετανός δημοσιογράφος και συγγραφέας, ειδικός επί θεμάτων Καυκάσου και αυτόπτης μάρτυρας της καταστροφής των μνημείων έγραψε περίλυπος για τα τρία χάλκινα κεφάλια, γεμάτα με τρύπες από σφαίρες, που βρίσκονται στο προαύλιο της έδρας του Ερυθρού Σταυρού στο κέντρο του Μπακού: της ποιήτριας Ναταβάν, του συνθέτη Χατζιμπέγιοφ και του φημισμένου τραγουδιστή Bulbul. [8]


Σήμερα όλα αυτά τα μνημειακά προσωπεία, φυλάσσονται στην εσωτερική αυλή του Μουσείου των Τεχνών του Αζερμπαϊτζάν στο Μπακού.

[9][10]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo20191048021. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 Naroditskaya, Inna (2000). «Azerbaijanian Female Musicians: Women's Voices Defying and Defining the Culture». Ethnomusicology (Ethnomusicology, Vol. 44, No. 2) 44 (2): 234–256. doi:10.2307/852531. https://archive.org/details/sim_ethnomusicology_spring-summer-2000_44_2/page/234. 
  3. ↑ Nissman , David B. (1987) The Soviet Union and Iranian Azerbaijan:the use of nationalism for political penetration ,Westview Press ,(ISBN 0813373182), p.84
  4. ↑ «Khurshud Banu-Begum». "Kavkaz" newspaper. August 29, 1873, σελ. 100. 
  5. ↑ Abasova, L. V. et al. (eds.) (1992) Istoria azerbaijanskoi muziki Maarif, Baku, p. 116
  6. ↑ Natavan bust then and today Αρχειοθετήθηκε 2007-10-08 στο Wayback Machine.
  7. ↑ de Waal, Thomas (2003). Black Garden: Armenia and Azerbaijan through Peace and War. σελ. 190. 
  8. ↑ «Public Association for the "Protection of Right of Migrants and Internally Displaced Persons in Azerbaijan"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2020. 
  9. ↑ de Waal, Thomas (2003). Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. New York: New York University Press. ISBN 0-8147-1945-7. 
  10. ↑ «Глава 12. Шуша. Последняя цитадель». BBC News. 12 July 2005. http://news.bbc.co.uk/hi/russian/in_depth/newsid_4674000/4674027.stm.