Ο ξίφος ήταν αρχαίο ελληνικό όπλο. Ήταν το κύριο πολεμικό όπλο σε συνδυασμό με το δόρυ και το ξυστόν. Τον χρησιμοποιούσαν τόσο σε κάθετο όσο και σε οριζόντιο χτύπημα. Από τον ξίφο εξελίχτηκε το Gladius των Ρωμαίων.
Λίγα αρχαιολογικά ευρήματα υπάρχουν μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με την περιγραφή του λεξικού του George Cameron Stone, ο κλασσικός ξίφος ήταν δίκοπο σπαθί με λάμα μήκους 50-60 εκατοστών,[1] ενώ οι Σπαρτιάτες χρησιμοποιούσαν και μικρότερα, μήκους 30 εκατοστών κατά την διάρκεια των Περσικών πολέμων.[2] Η διατομή του έχει σχήμα ελλείψεως ή ρόμβου. Το πλάτος της λάμας κυμαινόταν με το μέγιστο πλάτος στα δύο τρίτα του μήκους της λάμας, ενώ η μύτη του ήταν πολύ αιχμηρή.[3].
Οι πρώτοι ξίφοι ήταν κατασκευασμένοι από μπρούντζο, ενώ αργότερα χρησιμοποιήθηκε σίδηρος.
Ο ξίφος κρεμόταν κάτω από τον αριστερό ώμο.[1] Έμπαινε σε χρήση στην μάχη από κοντά, αφού πρώτα αχρηστευόταν το δόρυ.