Ο Δαίμονας της διαστροφής
 Εικονογράφηση του Άρθρουρ Ράκχαμ (1935) | |
| Συγγραφέας | Έντγκαρ Άλλαν Πόε |
|---|---|
| Τίτλος | The imp of the perverse |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1845 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1845 |
| Μορφή | διήγημα |
| LC Class | OL33023086M |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Δαίμονας της διαστροφής (πρωτότυπος τίτλος: The Imp of the Perverse) είναι διήγημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό Graham's Lady's and Gentleman's Magazine το 1845. [1]
Αναφέρεται στην ψυχαναγκαστική και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, ένα ψυχολογικό φαινόμενο που ο αφηγητής απεικόνισε μεταφορικά ως Δαίμονα της διαστροφής, μια παρόρμηση που επηρεάζει ένα άτομο να κάνει πράξεις απλώς και μόνο επειδή «δεν πρέπει».[2]
Ο αφηγητής έχει διαπράξει έναν τέλειο φόνο και δεν απειλείται από τίποτε, αλλά ξαφνικά, καταλαμβάνεται από αυτήν την παρόρμηση και ομολογεί τα πάντα.
Υπόθεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο αφηγητής, που δεν κατονομάζεται, γράφει την παραμονή της εκτέλεσής του και αρχικά εξηγεί λεπτομερώς τη θεωρία του για τον Δαίμονα της διαστροφής, όπως αναφέρει την ψυχαναγκαστική, αυτοκαταστροφική παρόρμηση, που πιστεύει ότι ωθεί τους ανθρώπους να διαπράττουν πράξεις ενάντια στο προσωπικό τους συμφέρον. Αυτή η αφήγηση, που μοιάζει με δοκίμιο, παρουσιάζεται θεωρητικά, αν και ο αφηγητής παραδέχεται ότι είναι «ένα από τα πολλά, αμέτρητα θύματα» και απευθύνεται στους αναγνώστες «για να μην τον παρεξηγήσουν ή να τον περάσουν για τρελό». Στη συνέχεια εξηγεί πώς η καταδίκη του για φόνο ήταν αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς:
Ο αφηγητής εξηγεί ότι δολοφόνησε έναν άνδρα για να τον κληρονομήσει, χρησιμοποιώντας ένα κερί που εξέπεμπε δηλητηριώδεις αναθυμιάσεις: το θύμα συνήθιζε να διαβάζει στο κρεβάτι το βράδυ και το δηλητηριασμένο κερί προκάλεσε τον θάνατό του, καθώς το δωμάτιο δεν αεριζόταν καλά. Αμέσως φρόντισε να εξαφανίσει όλα τα στοιχεία του εγκλήματός του, κάνοντας τον ιατροδικαστή να πιστέψει ότι ο άτυχος άνδρας πέθανε από φυσικά αίτια. Ο αφηγητής κληρονομεί την περιουσία του άνδρα και, βέβαιος ότι δεν θα συλληφθεί ποτέ, απολαμβάνει τα οφέλη της δολοφονικής του πράξης για πολλά χρόνια.[3]
Διηγείται ότι για χρόνια έζησε ανέμελα, αν και κατά καιρούς καθησύχαζε τον εαυτό του επαναλαμβάνοντας χαμηλόφωνα: «Είμαι ασφαλής». Μια μέρα, συνειδητοποίησε ότι θα παραμείνει ασφαλής μόνο αν έχει τη λογική να μην ομολογήσει το έγκλημα. Ωστόσο, μετά από αυτή την σκέψη, άρχισε να αναρωτιέται αν είναι ικανός να ομολογήσει και σταδιακά κυριεύτηκε από μια ξαφνική παρόρμηση να ομολογήσει τη δολοφονία. Τρέχει έντρομος στους δρόμους σαν τρελός για να ξεφύγει από αυτή τη σκέψη, τραβώντας την προσοχή πάνω του και κινώντας υποψίες. Όταν τελικά σταμάτησε, ένοιωσε έναν «αόρατο δαίμονα» να τον χτυπάει και αποκάλυψε το μυστικό του δημόσια, πολύ καθαρά και τόσο βιαστικά σαν να φοβόταν ότι θα τον διακόψουν. Η ομολογία του οδήγησε στη δίκη του για φόνο και καταδικάστηκε σε θάνατο με απαγχονισμό.[4]
Σχόλια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο Δαίμονας της διαστροφής αρχίζει σαν δοκίμιο, μια λογοτεχνική φόρμα που χρησιμοποίησε ο Πόε στο παρελθόν, όπως στο διήγημα Η Πρόωρη Ταφή (1844). [5] Περιγράφει τη «διαστροφή» ως ένα είδος πρωτόγονης παρόρμησης που η φρενολογία έχει παραβλέψει επειδή φαινόταν παράλογη και οι ηθικολόγοι έχουν αγνοήσει. Είναι μια κίνηση χωρίς κίνητρα που ωθεί το άτομο να επιμένει να διαπράττει λάθη, ακόμη και ενάντια στα δικά του συμφέροντα και αναφέρει παραδείγματα:[6]
...Στεκόμαστε στο χείλος ενός γκρεμού. Κοιτάζουμε κάτω στην άβυσσο —αρρωσταίνουμε και ζαλιζόμαστε. Η πρώτη μας παρόρμηση είναι να απομακρυνθούμε από τον κίνδυνο. Ανεξήγητα παραμένουμε... δεν είναι παρά μια σκέψη, αν και τρομακτική, μια σκέψη που παγώνει τα κόκαλα ως το μεδούλι με την αγριότητα της απόλαυσης της φρίκης. Είναι απλώς η ιδέα του τι θα νοιώθαμε κατά τη διάρκεια της πτώσης μας από τέτοιο ύψος... γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο την επιθυμούμε τόσο πολύ....
- Ο αφηγητής θεωρεί ότι όπως και ο ίδιος, όλοι οι άνθρωποι έχουν αυτοκαταστροφικές τάσεις και παρορμήσεις. Η τελική ομολογία του για τη δολοφονία δεν εμπνέεται από τύψεις ή κάποιο αίσθημα ενοχής αλλά, αντίθετα, από μια καταναγκαστική ανεξέλεγκτη επιθυμία να δημοσιοποιήσει τις πράξεις του, παρόλο που γνωρίζει ότι δεν πρέπει.[7]Ο Πόε ήταν από τους πρώτους που επέστησαν την προσοχή σε μια τέτοια απόκλιση της ανθρώπινης ψυχής. Τα συμπτώματά του είναι παρόμοια με αυτά που οι σύγχρονοι ψυχολόγοι αποδίδουν στις ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές.
- Είναι ένα από τα πιο σκοτεινά διηγήματα του Πόε και στην εποχή του έλαβε μικτές κριτικές από κριτικούς λόγω των πολύπλοκων ψυχολογικών και μεταφυσικών του στοιχείων. Θεωρείται πρώιμο παράδειγμα υπερβατικής γραφής και πολλά από τα στοιχεία που αφορούν το υποσυνείδητο θεωρούνται πρόδρομοι του έργου του Σίγκμουντ Φρόιντ.[8]
- Μια αξιοσημείωτη πτυχή αυτού του διηγήματος είναι η έλλειψη ταυτότητας ή ονομάτων. Ο αφηγητής ομολογεί έναν διαβολικό φόνο και παραμένει ανώνυμος σε όλη την ιστορία, όπως συμβαίνει σε πολλά έργα του Πόε. Η ανωνυμία του αφηγητή και οι αοριστίες είναι μια σκόπιμη τεχνική του συγγραφέα για να προσελκύσει τον αναγνώστη και να αυξήσει την ένταση του διηγήματος.
- Μελετητές και κριτικοί θεωρούν ότι ο Πόε υπέφερε ο ίδιος από τον δικό του Δαίμονα της διαστροφής. Ο βιογράφος του Πόε, Τζέφρι Μάγιερς, θεωρεί ότι ο συγγραφέας έγραψε το διήγημα για να δικαιολογήσει τις δικές του αυτοκαταστροφές ενέργειες (συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων με το αλκοόλ). Ο James M. Hutchisson έγραψε ότι αυτό το διήγημα αντανακλά την πικρία και το αίσθημα της προδοσίας που βασάνιζαν τον συγγραφέα κατά τη διάρκεια μιας περιόδου οξείας δημόσιας αντιπαράθεσης με τον Χένρι Λονγκφέλοου και τη λογοτεχνική κοινότητα της Νέας Αγγλίας, που συνέβη την ίδια εποχή που ο Πόε έγραφε το διήγημα. Τρεις μήνες μετά τη δημοσίευση του διηγήματος, ο Πόε παρουσίασε ως νέο το παλαιότερο σκοτεινό ποίημά του «Αλ Ααραάφ» σε μια διάλεξη. Η λογοτεχνική κοινότητα της Βοστώνης εξοργίστηκε από τη φάρσα. Ο βιογράφος Daniel Stashower γράφει ότι η σκόπιμη προσπάθεια του Πόε να προκαλέσει το κοινό του με μια τόσο παράξενη πράξη και να αποξενωθεί περαιτέρω ήταν εμπνευσμένη από τον κακό του Δαίμονα. [9]
Μεταφράσεις στα ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο Δαίμονας της διαστροφής σε συλλογή διηγημάτων του Πόε, μετάφραση: Γιάννης Ευαγγελίδης, εκδόσεις Γράμματα, 1982
- Ο Δαίμονας της διαστροφής σε συλλογή διηγημάτων του Πόε, μετάφραση Κώστας Μηλτιάδης, εκδόσεις Κοροντζής, 2005 [10]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ . «litcharts.com/lit/the-imp-of-the-perverse/summary-and-analysis».
- ↑ . «study.com/academy/lesson/poes-the-imp-of-the-perverse-summary-analysis».
- ↑ . «gradesaver.com/the-imp-of-the-perverse/study-guide/summary».
- ↑ . «interestingliterature.com/2020/06/edgar-allan-poe-imp-perverse-summary-analysis/».
- ↑ . «study.com/learn/lesson/the-premature-burial-edgar-allen-poe-summary-analysis».
- ↑ . «terrapapers.com/o-agnostos-edgar-allan-poe/».
- ↑ . «coursehero.com/lit/The-Imp-of-the-Perverse/plot-summary/».
- ↑ . «supersummary.com/the-imp-of-the-perverse/summary/».
- ↑ Stashower, Daniel. The Beautiful Cigar Girl: Mary Rogers, Edgar Allan Poe, and the Invention of Murder. New York: Dutton, 2006: 274.
- ↑ . «politeianet.gr/books/-poe-edgar-allan-korontzis-koubentiazontas-me-mia-moumia».