Ο Ενεχυροδανειστής (ταινία)

Ο Ενεχυροδανειστής
(The Pawnbroker)
ΣκηνοθεσίαΣίντνεϊ Λουμέτ
ΠαραγωγήΦίλιπ Λάνγκλερ
Ρότζερ Λιούις
Έλι Λαντάου
ΣενάριοΜόρτον Σ. Φάιν
Ντέιβιντ Φρίντκιν
Βασισμένο σεThe Pawnbroker από τον Έντουαρντ Λιούις Γουάλαντ
ΠρωταγωνιστέςΡοντ Στάιγκερ
Τζέραλντιν Φιτζέραλντ
Μπροκ Πίτερς
Χέιμι Σάντσεζ
Θέλμα Όλιβερ
ΜουσικήΚουίνσι Τζόουνς
ΤραγούδιΚουίνσι Τζόουνς
ΦωτογραφίαΜπόρις Κάουφμαν
ΜοντάζΡαλφ Ρόουζενμπλουμ
Εταιρεία παραγωγήςLandau Company
ΔιανομήAmerican International Pictures
Πρώτη προβολήΙούνιος 1964 (Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου)
Κυκλοφορία20 Απριλίου 1965 (ΗΠΑ)
Διάρκεια116 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλικά
Προϋπολογισμός$930,000
Ακαθάριστα έσοδα$2,5 εκατομμύρια (ενοικιάσεις στις ΗΠΑ) [1]
πάνω από $4 εκατομμύρια παγκοσμίως [2]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Ο Ενεχυροδανειστής (αγγλικά: The Pawnbroker) είναι μια αμερικανική δραματική ταινία του 1964 σε σκηνοθεσία του Σίντνεϊ Λούμετ, με πρωταγωνιστές τους Ροντ Στάιγκερ, Τζέραλντιν Φιτζέραλντ, Μπροκ Πίτερς, Χέιμι Σάντσεζ και τον Μόργκαν Φρίμαν στο ντεμπούτο του σε μεγάλου μήκους ταινία. Το σενάριο ήταν μια προσαρμογή των Μόρτον Σ. Φάιν και Ντέιβιντ Φρίντκιν από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Έντουαρντ Λιούις Γουάλαντ .

Η ταινία ήταν η πρώτη που παρήχθη εξ ολοκλήρου στις Ηνωμένες Πολιτείες και είχε ως βασικό της θέμα το Ολοκαύτωμα από τη οπτική πλευρά ενός επιζώντα. [3] Κέρδισε διεθνή αναγνώριση για τον Στάιγκερ, ξεκινώντας την καριέρα του ως ηθοποιός της πρώτης λίστας. [4] Ήταν από τις πρώτες αμερικανικές ταινίες που παρουσίαζαν έναν ομοφυλόφιλο χαρακτήρα και γυμνό κατά τη διάρκεια του Κώδικα Χέιζ και ήταν η πρώτη ταινία που περιελάμβανε γυμνό στήθος που έλαβε έγκριση του Κώδικα Παραγωγής. Αν και ανακοινώθηκε δημόσια ότι ήταν μια εξαίρεση, η διαμάχη αποδείχθηκε ότι ήταν η πρώτη από παρόμοιες σημαντικές προκλήσεις που θα αντιμετώπιζε ο Κώδικας. Αυτοί τελικά οδήγησαν στην κατάργησή του. [5]

Το 2008, το Ο Ενεχυροδανειστής επιλέχθηκε για να διατηρηθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου επειδή είναι «πολιτιστικά, ιστορικά ή αισθητικά σημαντικό». [6] [7]

Πλοκή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη ναζιστική Γερμανία, ο Σολ Νάζερμαν, ένας Γερμανοεβραίος καθηγητής πανεπιστημίου, στέλνεται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης μαζί με την οικογένειά του. Είναι αυτόπτης μάρτυρας του θανάτου των δύο παιδιών του και βλέπει, επίσης, τη γυναίκα του να βιάζεται από αξιωματικούς των Ναζί πριν και εκείνη σκοτωθεί.

Είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, ο Νάζερμαν είναι στοιχειωμένος από τις αναμνήσεις του. Είναι ιδιοκτήτης ενός ενεχυροδανειστηρίου σε μια φτωχή γειτονιά του Ανατολικού Χάρλεμ ενώ κατοικεί σε μια ανώνυμη οδό στο Λονγκ Άιλαντ με την κουνιάδα του, η οποία είναι επίσης επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, και τον σύζυγό της. Αναίσθητος και αποξενωμένος από τις εμπειρίες του, έχει εκπαιδεύσει τον εαυτό του να μην δείχνει συναισθήματα. Ο ίδιος περιγράφει τον εαυτό του ως υπερβολικά πικραμένο, θεωρώντας τους φτωχούς γύρω του ως «αποβράσματα» και «απορρίμματα». Συμπεριφέρεται με αδιαφορία και κυνικότητα απέναντι στους απελπισμένους πελάτες του και τους δίνει πολύ λιγότερα χρήματα από όσα αξίζουν τα αντικείμενά τους.

Ο Νάζερμαν γίνεται είδωλο στα μάτια του από τον Χεσούς Ορτίζ, ενός φιλόδοξου νεαρού Πορτορικανού που ζει με τη μητέρα του και εργάζεται για τον ως βοηθός του. Η κοπέλα του Ορτίζ είναι μια πόρνη που εργάζεται για τον Ροντρίγκεζ, έναν απατεώνα που χρησιμοποιεί το ενεχυροδανειστήριο ως βιτρίνα. Μετά τις εργάσιμες ώρες, ο Νάζερμαν διδάσκει στον Ορτίζ για την αξιολόγηση πολύτιμων μετάλλων και για τα χρήματα, το μόνο πράγμα που εξακολουθεί να εκτιμά. Ο Ορτίζ αναφέρεται στον Νάζερμαν ως «δάσκαλό» του, αλλά οι προσπάθειές του για φιλία απορρίπτονται. Η Νάζερμαν καταδιώκεται επίσης από τη Μέριλιν Μπέρτσφιλντ, μια κοινωνική λειτουργό της γειτονιάς που θέλει να τον γνωρίσει καλύτερα, αλλά την κρατά σε απόσταση.

Η φίλη του Ορτίζ προσπαθεί να ενεχυριάσει κοσμήματα για να βοηθήσει να μαζέψει χρήματα ώστε ο Ορτίζ να ανοίξει ένα κατάστημα. Προσφέρει το σώμα της στον Νάζερμαν για να βγάλει περισσότερα χρήματα, αλλά εκείνος αρνείται. Όταν εκείνη του λέει πως εργάζεται για τον Ροντρίγκεζ, ο Νάζερμαν συνειδητοποιεί ότι ο Ροντρίγκεζ οφείλει μεγάλο μέρος της περιουσίας του στους οίκους ανοχής που έχει και διευθύνει. Ο Νάζερμαν ανακαλεί την υποβάθμιση που δέχθηκε η γυναίκα του στο στρατόπεδο συγκέντρωσης και λέει στον Ροντρίγκεζ ότι δεν θέλει πλέον να δουλεύει μαζί του. Λέει επίσης στον Ορτίζ ότι εκείνος δεν σημαίνει τίποτα για αυτόν. Συντετριμμένος από αυτό το σχόλιο, ο Ορτίζ κανονίζει να ληστευτεί το ενεχυροδανειστήριο από μια συμμορία της γειτονιάς με επικεφαλής τον Τάντζι. Εν τω μεταξύ, ο Ροντρίγκεζ και ένα τσιράκι του Τάντζι επισκέπτονται το ενεχυροδανειστήριο, χτυπώντας και απειλώντας τον Ναζερμάν πως θα τον σκοτώσει όταν αρνείται να συνεργαστεί στο ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Μέσα στην αυτοκτονική του απόγνωση, ο Νάζερμαν τους λέει να τον σκοτώσουν. Ο Ροντρίγκεζ του υπόσχεται πως θα πεθάνει κάποια στιγμή αλλά όχι τότε, όπως θα προτιμούσε.

Κατά τη διάρκεια της απόπειρας ληστείας από τη συμμορία του Τάντζι, ο Νάζερμαν αρνείται να παραδώσει τα χρήματά του. Ένα μέλος της συμμορίας τραβάει ένα όπλο και, προσπαθώντας να σώσει τον Νάζερμαν, ο Ορτίζ πυροβολείται. Η συμμορία φεύγει και ο Ορτίζ σέρνεται έξω από το μαγαζί και στον δρόμο. Ο Νάζερμαν βγαίνει παραπατώντας από το μαγαζί του και κλαίει σιωπηλά ενώ ο Ορτίζ πεθαίνει. Το σώμα του Ορτίζ παραλαμβάνεται με ασθενοφόρο και ο Νάζερμαν επιστρέφει μέσα. Τρυπάει το χέρι του με μια άτρακτο πριν περιπλανηθεί μακριά από το κατάστημα, πιθανώς για τελευταία φορά.

Διανομή ρόλων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύρια θέματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός ανθρώπου του οποίου ο πνευματικός «θάνατος» στα στρατόπεδα συγκέντρωσης τον κάνει να θάψει τον εαυτό του στην πιο ζοφερή τοποθεσία που μπορεί να βρει: μια φτωχογειτονιά στο άνω Μανχάταν. Ο Λουμέτ είπε στους New York Times σε συνέντευξή που έδωσε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ότι, «Η ειρωνεία της ταινίας είναι ότι βρίσκει περισσότερη ζωή εδώ από οπουδήποτε. Είναι έξω από το Χάρλεμ, σε εργατικές εστίες, κτίρια γραφείων, ακόμη και στα προάστια του Λονγκ Άιλαντ, οπουδήποτε δείχνουμε στην οθόνη — ότι όλα είναι κομφορμιστικά, στείρα, νεκρά». [11]

Η ταινία χρησιμοποίησε αναδρομές για να αποκαλύψει την ιστορία του Νάζερμαν. Σύμφωνα με μια κριτική στον ιστότοπο Turner Classic Movies, έχει κάποιες ομοιότητες με δύο ταινίες του Αλέν Ρενέ, τα: Νύχτα και Κατάχνια (1955) και Χιροσίμα, Αγάπη μου (1959). Ένας πρόσφατος σχολιαστής παρατήρησε ότι η ταινία «είναι μοναδικά αμερικάνικη, με τη σκληρή, αδυσώπητη απεικόνιση της πόλης της Νέας Υόρκης, όλα αυτά ζωντανεύουν από την ασπρόμαυρη κινηματογράφηση του Μπόρις Κάουφμαν και ένα δυναμικό σύνολο ηθοποιών που τονίζεται από τη ζωηρή ερμηνεία του Ροντ Στάιγκερ παίζοντας τον ρόλο που αναφέρεται στον τίτλο». [4]

Ο κριτικός των New York Times, Μπόσλεϊ Κρόουθερ έγραψε ότι ο Σολ Νάζερμαν «είναι πολύ ένας άνθρωπος του σήμερα – ένας επιζών της ναζιστικής δίωξης που έχει αποστασιοποιηθεί και απομακρυνθεί από τον σύγχρονο κόσμο – βγάζει, σαν να λέγαμε, τη σκοτεινή σκιά του θρυλικού, αγέραστου περιπλανώμενου Εβραίου. Αυτό είναι ο μυθικός Ιουδαίος που χλεύασε τον Ιησού στο δρόμο για τον Γολγοθά και καταδικάστηκε να περιπλανηθεί στον κόσμο, ένας μοναχικός παρίας μέχρι ο Ιησούς να επιστρέψει». [12]

Σημειώσεις παραγωγής

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανάπτυξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μία πόλη που ήταν υποψήφια για την παραγωγή της ταινίας ήταν το Λονδίνο, προκειμένου να επωφεληθούν από τα οικονομικά κίνητρα που τότε ήταν διαθέσιμα για τους κινηματογραφιστές. [5]

Οι σκηνοθέτες Στάνλεϊ Κούμπρικ, Κάρελ Ρέις και Φράνκο Τζεφφιρέλλι απέρριψαν το έργο. Ο Κούμπρικ είπε πως πίστευε ότι ο Στάιγκερ δεν ήταν «τόσο ενθουσιώδης». Ο Ρέις, του οποίου οι γονείς δολοφονήθηκαν στο Ολοκαύτωμα, είπε ότι για «βαθιούς, προσωπικούς» λόγους «δεν μπορούσε αντικειμενικά να συσχετιστεί με οποιοδήποτε θέμα που έχει υπόβαθρο στρατοπέδων συγκέντρωσης». Ο Τζεφιρέλι, τότε σκηνοθέτης του θεάτρου, ανυπομονούσε να σκηνοθετήσει μια ταινία, αλλά είπε ότι το Ο Ενεχυροδανειστής «δεν ήταν το είδος του θέματος που [αυτός] θα ήθελε να σκηνοθετήσει, σίγουρα όχι ως το πρώτο του αγγλοαμερικανικό εγχείρημα». [5]

Επιλογή ρόλων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ροντ Στάιγκερ στο Ο Ενεχυροδανειστής

Ο Στάιγκερ ενεπλάκη στο έργο το 1962, ένα χρόνο μετά τη δημοσίευση του μυθιστορήματος του Γουάλαντ, και συμμετείχε σε μια πρώιμη επανεπεξεργασία του σεναρίου της ταινίας. [5] Έλαβε 50,000 $ για την ερμηνεία του, πολύ λιγότερα από ό,τι συνήθιζε, επειδή εμπιστευόταν τον Λουμέτ, με τον οποίο είχε δουλέψει στην τηλεόραση στη σειρά You Are There. [4]

Ο Λούμετ, που ανέλαβε την ταινία αφότου απολύθηκε ο Άρθουρ Χίλερ, αρχικά είχε επιφυλάξεις για τον Στάιγκερ ως πρωταγωνιστή. Ένιωθε πως ο Στάιγκερ «ήταν ένας μάλλον άγευστος ηθοποιός — τρομερά ταλαντούχος, αλλά εντελώς άγευστος στις επιλογές του». Ο Λούμετ προτίμησε τον Τζέιμς Μέισον για τον ρόλο και ο κωμικός Γκράουτσο Μαρξ ήταν μεταξύ των ερμηνευτών που δήώσαν ενδιαφέρον να υποδυθούν τον ρόλο του Νάζερμαν. [5] Ωστόσο, ο Στάιγκερ εξέπληξε ευχάριστα τον Λουμέτ όταν συμφώνησε μαζί του κατά τη διάρκεια των προβών για την απώθηση των συναισθημάτων του χαρακτήρα. Ο Λουμέτ ένιωσε ότι τελικά η επιλογή του Στάιγκερ «δούλεψε καλά». [13]

Σε μια τηλεοπτική συνέντευξη του 1999, ο Ροντ Στάιγκερ αποκάλυψε μια έμπνευση που πήρε από ένα έργο τέχνης. Πάνω από ένα τέταρτο του αιώνα μετά την Γκερνίκα του 1937 του Πάμπλο Πικάσο, ο πίνακας ενέπνευσε ξανά συναισθηματικό καλλιτεχνικό βάθος όταν, το 1964, ο Στάιγκερ δανείστηκε τη σιωπηλή αγωνία της κραυγής προς τον ουρανό του πονεμένου γυναικείου υποκειμένου, που φαίνεται στα δεξιά του καμβά. Η σκηνή της ταινίας ήταν στα τελευταία λεπτά του Ο Ενεχυροδανειστής.

Το Variety θεώρησε τον Μπροκ Πίτερς τον πρώτο ηθοποιό που υποδύθηκε έναν επιβεβαιωμένο ομοφυλόφιλο σε μια αμερικανική ταινία. [14]

Γυρίσματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Θέλμα Όλιβερ και ο Χέιμι Σάντσεζ συναντιούνται ως κουκουλοφόροι σε ένα νυχτερινό κέντρο

Η ταινία γυρίστηκε στη Νέα Υόρκη, κυρίως επί τόπου και με μίνιμαλ σκηνικά, το φθινόπωρο του 1963. [5] Μεγάλο μέρος των γυρισμάτων έγινε στην Park Avenue στο Χάρλεμ, όπου το ενεχυροδανειστήριο βρισκόταν στον αριθμό 1642 της ίδιας περιοχής, κοντά στη διασταύρωση αυτής και της 116ης Οδού. Σκηνές γυρίστηκαν επίσης στο Κονέκτικατ, στο Τζέριχο της Νέας Υόρκης και στο Lincoln Center (με εσωτερικά και εξωτερικά πλάνα που απεικονίζουν τα διαμερίσματα των Lincoln Towers που ήταν καινούργια εκείνη την εποχή). [11]

Μετά την παραγωγή και κυκλοφορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία έκανε πρεμιέρα τον Ιούνιο του 1964 κατά την διάρκεια του Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου και κυκλοφόρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής τον Απρίλιο του 1965. [15]

Η εύρεση ενός μεγάλου διανομέα που να δραστηριοποιείται στις ΗΠΑ για την ταινία αποδείχθηκε περίπλοκο ζήτημα λόγω του γυμνού και του ζοφερού θέματός της. [5] Ο παραγωγός Έλι Λαντάου αντιπετώπισε το ίδιο πρόβλημα στην Αγγλία μέχρι να κλείσει σε ένα θέατρο του Λονδίνου στο οποίο είχε τεράστια επιτυχία. Ως αποτέλεσμα, ο Λαντάου κανόνισε μια συμφωνία διανομής με την Rank Organization και άνοιξε στις ΗΠΑ. [4]

Ο Κουίνσι Τζόουνς συνέθεσε την μουσική επένδυση για την ταινία, συμπεριλαμβανομένου του "Soul Bossa Nova", το οποίο χρησιμοποιήθηκε σε μια σκηνή σε ένα νυχτερινό κέντρο διασκέδασης. Αυτό θα χρησιμοποιηθεί αργότερα ως το κύριο θέμα της σειράς ταινιών Austin Powers.

Η ταινία επιμελήθηκε ο Ραλφ Ρόουζενμπλουμ. Αυτό το θέμα συζητείται εκτενώς στο βιβλίο του When the Shooting Stops, The Cutting Begins: A Film Editor's Story. [16]

Διαμάχη με τον Κώδικα Παραγωγής

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία δημιούργησε αντιδράσεις όταν αρχικά κυκλοφόρησε επειδή απεικόνιζε γυμνές σκηνές στις οποίες οι ηθοποιόι Λίντα Γκέιζερ και Θέλμα Όλιβερ εξέθεταν πλήρως το στήθος τους. Η σκηνή με την Όλιβερ, που υποδύονταν μία πόρνη, διακόπηκε με μια αναδρομή στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου ο Νάζερμαν αναγκάζεται να παρακολουθήσει τη γυναίκα του (Γκέιζερ) και άλλες γυναίκες να βιάζονται από τους ναζί αξιωματικούς. Το γυμνό είχε ως αποτέλεσμα τη βαθμολογία "C" (ακατάλληλη ή condemned) από την Καθολική Λεγεώνα της Ευπρέπειας. [4] [5] Η Λεγεώνα θεώρησε «ότι είναι απαραίτητη μια καταδίκη προκειμένου να σταματήσει οριστικά η προσπάθεια των παραγωγών να εισάγουν το γυμνό στις αμερικανικές ταινίες». [5] Η στάση της Λεγεώνας της Ευπρέπειας αντιτάχθηκε από ορισμένες καθολικές ομάδες και το Εθνικό Συμβούλιο Εκκλησιών απένειμε στην ταινία ένα βραβείο για την καλύτερη ταινία της χρονιάς. [13]

Οι σκηνές οδήγησαν σε σύγκρουση με την Ένωση Κινηματογράφου της Αμερικής, η οποία διαχειριζόταν τον Κώδικα Χέιζ. Η Ένωση αρχικά απέρριψε τις σκηνές στις οποίες παρουσιάζονταν γυμνό στήθος και μια σκηνή σεξ μεταξύ του Σάντσεζ και της Όλιβερ, την οποία περιέγραψε ως «απαράδεκτα σεξουαλική και ποθητή». Παρά την απόρριψη, ο Λαντάου κανόνισε ώστε οι Allied Artists να κυκλοφορήσουν την ταινία χωρίς τη σφραγίδα του Κώδικα Παραγωγής και οι λογοκριτές της Νέας Υόρκης αδειοδότησαν το Ο Ενεχυροδανειστής χωρίς τις περικοπές που ζητούσαν οι διαχειριστές του Κώδικα. Σε μία ψηφοφορία η οποία κατέληξε 6–3, η Ένωση Κινηματογράφου της Αμερικής χορήγησε στην ταινία μια «εξαίρεση» υπό την προϋπόθεση πως θα υπάρξει «μείωση της διάρκειας των σκηνών που η Διοίκηση του Κώδικα Χέιζ βρήκε μη εγκεκριμένες». Η εξαίρεση αυτή, αναγνωρίστηκε ως «ειδική και μοναδική περίπτωση» και είχε αναφερθεί στους New York Times τότε ως «μια άνευ προηγουμένου κίνηση που δεν θα δημιουργήσει, ωστόσο, κάτι παρόμοιο στο μέλλον». [13] Οι ζητούμενες μειώσεις του γυμνού ήταν ελάχιστες και το αποτέλεσμα θεωρήθηκε στα μέσα ενημέρωσης ως νίκη των παραγωγών της ταινίας. [5]

Κριτική υποδοχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία, και πιο συγκεκριμένα η ερμηνεία του Στάιγκερ, έτυχαν ευρείας κριτικής αποδοχής. [5] Το περιοδικό Life επαίνεσε την «ατελείωτη ευελιξία» του Στάιγκερ. Ο Μπρένταν Γκιλ του The New Yorker έγραψε ότι: «Με μια μαγεία πιο μυστηριώδη... από το πάντα έξυπνο μακιγιάζ του, καταφέρνει να με πείσει αμέσως ότι είναι αυτός που προσποιείται ότι είναι». [13]

Ο κριτικός των New York Times, Μπόσλεϊ Κρόουθερ, χαρακτήρισε την ταινία «αξιοσημείωτη» και επίσης ανέφερε πως ήταν «ένα σκοτεινό και στοιχειώδες δράμα ενός ανθρώπου που εύλογα απέφυγε έναν ρόλο εμπλοκής και συμπόνιας σε έναν βάναυσο και πικρό κόσμο και βρήκε τη ζωή του άγονη και χωρίς ρίζες ως συνέπεια. Είναι περαιτέρω ένα δράμα ανακάλυψης της ανάγκης του ανθρώπου να προσπαθήσει να κάνει κάτι για τους συνανθρώπους του που υποφέρουν στον ταραγμένο κόσμο του σήμερα». Επαίνεσε τις ερμηνείες στην ταινία, συμπεριλαμβάνοντας τους δεύτερους ρόλους. [12]

Μια αρνητική κριτική προήλθε από την Πωλίν Κάελ, η οποία την αποκάλεσε «κοινότυπη», αλλά είπε: «Μπορείτε να δείτε τις μεγάλες πιέσεις για ισχυρά εφέ, ωστόσο δεν είναι αμελητέα. Εξοργίζει το κοινό, κάνοντάς το να φοβάται ότι και αυτό μπορεί να γίνει όπως αυτός ο άντρας. Και όταν τα γεγονότα αφαιρούν την πανοπλία του, δεν ανακαλύπτει μια νέα, ζεστή ανθρωπότητα, ανακαλύπτει πιο οξεία ταλαιπωρία - ακριβώς αυτό από το οποίο τον προστάτευε η πανοπλία του. Η περισσότερη από την ένταση έρχεται από την ερμηνεία του Στάιγκερ». [4]

Ορισμένες εβραϊκές ομάδες προέτρεψαν να γίνει μποϊκοτάζ της ταινίας, υποστηρίζοντας ότι η παρουσίασή της ενός Εβραίου ενεχυροδανειστή ενθάρρυνε τον αντισημιτισμό. Οι μαύρες ομάδες θεώρησαν ότι ενθάρρυνε τα φυλετικά στερεότυπα των κατοίκων της πόλης ως μαστροπούς, πόρνες ή τοξικομανείς. [4]

Βραβεία και υποψηφιότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βραβείο Κατηγορία Υποψήφιος/οι Αποτέλεσμα Αναφ.
Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου Α΄ Ανδρικού Ρόλου Ροντ Στάιγκερ Υποψηφιότητα [17]
Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου Χρυσή Άρκτος Σίντνεϊ Λουμέτ Υποψηφιότητα [18]
Καλύτερος Ηθοποιός Ροντ Στάιγκερ Νίκη
Βραβείο FIPRESCI – Ειδική Αναφορά Σίντνεϊ Λουμέτ Νίκη
Βραβεία Bodil Καλύτερη Ταινία Εκτός Ευρώπης Νίκη [19]
Βραβεία Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου Καλύτερος Ξένος Ηθοποιός Ροντ Στάιγκερ Νίκη [20]

[21]
Βραβείο United Nations Σίντνεϊ Λουμέτ Υποψηφιότητα
Βραβεία Directors Guild of America Καταπληκτικό Σκηνοθετικό Επίτευγμα σε Ταινίες Υποψηφιότητα [22]
Βραβεία Golden Globe Καλύτερος Ηθοποιός σε Ταινία – Δράμα Ροντ Στάιγκερ Υποψηφιότητα [23]
Βραβεία Laurel Κορυφαίο Δράμα 4η Θέση
Καλύτερη Ανδρική Δραματική Ερμηνεία Ροντ Στάιγκερ Υποψηφιότητα
National Film Preservation Board Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου Εισήχθη [24]
]Βραβεία της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης Καλύτερη Ταινία Υποψηφιότητα [25]
Καλύτερος Ηθοποιός Ροντ Στάιγκερ Υποψηφιότητα
Βραβεία Writers Guild of America Καλύτερα Γραμμένο Αμερικάνικο Δράμα Μόρτον Σ. Φάιν και Ντέιβιντ Φρίντκιν Νίκη [26]

Κληροδότημα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία έχει γίνει γνωστή ως η πρώτη μεγάλη αμερικανική ταινία που προσπάθησε ακόμη και να αναδημιουργήσει τη φρίκη των στρατοπέδων του εβραϊκού Ολοκαυτώματος. Μια κριτική των New York Times σε ένα ντοκιμαντέρ του 2005 σχετικά με την αντιμετώπιση του Ολοκαυτώματος από το Χόλιγουντ με τίτλο Φανταστικός Μάρτυρας, είπε πως οι σκηνές των στρατοπέδων στην ταινία, σε αντίθεση με το ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ, ήταν «αναπάντεχα ήπιες». [3]

Έχει περιγραφεί ως «η πρώτη πεισματικά "εβραϊκή" ταινία για το Ολοκαύτωμα», και ως το θεμέλιο για τη μίνι σειρά Ολοκαύτωμα (1978) και την ταινία Η Λίστα του Σίντλερ (1993). [4] [5]

Ο Ροντ Στάιγκερ αποκάλεσε το Ο Ενεχυροδανειστής την αγαπημένη του ταινία, «με μεγάλη διαφορά», στην τελευταία του τηλεοπτική συνέντευξη σε ένα επεισόδιο του Dinner for Five το 2002, με παρουσιαστή τον ηθοποιό/σκηνοθέτη Τζον Φαβρό. [27] [28]

Η επίδειξη γυμνού, παρά τις απαγορεύσεις του Κώδικα Παραγωγής σε αυτήν την πρακτική εκείνη την εποχή, θεωρείται επίσης ορόσημο στις κινηματογραφικές ταινίες. Η ταινία ήταν η πρώτη ταινία με γυμνό στήθος που έλαβε την έγκριση του Κώδικα Παραγωγής. Στη μελέτη του 2008 για τις ταινίες εκείνης της εποχής, με όνομα, Pictures at a Revolution, ο συγγραφέας Μαρκ Χάρις έγραψε ότι η δράση της Ένωση Κινηματογράφου της Αμερικής ήταν «η πρώτη από μια σειρά τραυματισμών του Κώδικα Παραγωγής που θα αποδεικνυόταν μοιραίοι μέσα στα επόμενα τρία χρόνια». [13] Ο Κώδικας καταργήθηκε το 1968 και αντικαταστάθηκε με ένα σύστημα εθελοντικού αξιολόγησης. [5]

Μουσικό θέμα και μουσική επένδυση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
The Pawnbroker
Soundtrack από Κουίνσι Τζόουνς
ΚυκλοφορίαΙούνιος 1965
Ηχογράφηση20 Φεβρουαρίου 1965
Μουσικό είδοςΚινηματογραφική μουσική
Διάρκεια35:45
ΠαραγωγήΚουίνσι Τζόουνς
ΔισκογραφικήMercury
MG 21011/SR 61011
Δισκογραφικό χρονολόγιο
()
I/We Had a Ball
(1965)		The Pawnbroker
(1965)		Quincy Plays for Pussycats
(1965)
 Επαγγελματική βαθμολόγηση
Επανεξετασμένα αποτελέσματα
Πηγή Βαθμολόγηση
Allmusic 4/5 stars[29]

Η σύνθεση, η διασκευή και η διεύθυνση της μουσικής της ταινίας έγινε από τον Κουίνσι Τζόουνς και το άλμπουμ της μουσικής επένδυσης κυκλοφόρησε από την Mercury το 1965. [30] [31] Αρχικά, ο Λουμέτ σχεδίαζε να προσλάβει τον Τζον Λιούις, τον μουσικό διευθυντή του Modern Jazz Quartet. Ο Ρόουζενμπλουμ, ο μοντέρ της ταινίας, εξέφρασε τα παράπονά του στον Λούμετ λέγοντας του ότι η μουσική του Λιούις ήταν «πολύ εγκεφαλική» και πρότεινε τον Τζόουνς αντ' αυτού — μια πρόταση που ο Λούμετ αποδέχθηκε. [16]

Υποδοχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Στέφεν Κουκ της Allmusic σημείωσε: «Η μουσική επένδυση της ταινίας του Σίντνεϊ Λουμέτ του 1964, The Pawnbroker, μπορεί να μην χαρακτηρίζεται μαζί με άλλες προσπάθειες στο σελιλόιντ του Κουίνσι Τζόουνς όπως το Ιστορία ενός Εγκλήματος, αλλά η εξαιρετική του μίξη τζαζ, bossa nova, soul και φωνητικών εξακολουθεί να κάνει είναι ένα από τα καλύτερά του. Το The Pawnbroker είναι απαραίτητο τόσο για τους θαυμαστές του Τζόουνς όσο και για τους λάτρεις της κινηματογραφικής μουσικής». [29]

Λίστα των τραγουδιών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όλες οι συνθέσεις είναι του Κουίνσι Τζόουνς

  1. "Theme from The Pawnbroker" (Στίχοι από τον Τζακ Λόρενς) − 3:07
  2. "Main Title" − 3:42
  3. "Harlem Drive" − 1:56
  4. "The Naked Truth" − 4:08
  5. "Ortiz' Night Off" − 5:00
  6. "Theme from The Pawnbroker (Instrumental Version)" − 4:07
  7. "How Come, You People!" − 2:57
  8. "Rack 'Em Up" − 2:40
  9. "Death Scene" − 5:04
  10. "End Title" − 3:04
  11. "Theme from the Pawnbroker" − 2:38 <small> Επιπλέον κομμάτι στην επανέκδοση του CD </small>

Προσωπικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Αυτό το νούμερο περιλαμβάνει τις αναμενόμενες ενοικιάσεις συσσωρευμένων διανομέων στην Βόρεια Αμερική. Δες "Top Grossers of 1965", Variety, Ιανουάριος 5, 1966 σελ. 36
  2. ↑ Leff, Leonard J. (1996). «Hollywood and the Holocaust: Remembering The Pawnbroker». American Jewish History 84 (4): 353–376. doi:10.1353/ajh.1996.0045. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-09-23. https://web.archive.org/web/20170923003832/http://www.cmcdannell.com/HollywoodHolocaustReading.pdf. Ανακτήθηκε στις September 14, 2018.  See page 11 of PDF.
  3. ↑ 3,0 3,1 Gates, Anita (April 5, 2005). «Imaginary Witness: Hollywood and The Holocaust». The New York Times. https://movies.nytimes.com/2005/04/05/arts/television/05gate.html?scp=29&sq=The%20Pawnbroker%20steiger&st=cse. Ανακτήθηκε στις March 10, 2009. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Stafford, Jeff. «The Pawnbroker: Overview Article». TCM.com. Turner Classic Movies. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2009. 
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 Leff, Leonard J. (1996). «Hollywood and the Holocaust: Remembering The Pawnbroker». American Jewish History 84 (4): 353–376. doi:10.1353/ajh.1996.0045. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-09-23. https://web.archive.org/web/20170923003832/http://www.cmcdannell.com/HollywoodHolocaustReading.pdf. Ανακτήθηκε στις March 9, 2009. 
  6. ↑ «Complete National Film Registry Listing». Library of Congress. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2020. 
  7. ↑ «Cinematic Classics, Legendary Stars, Comedic Legends and Novice Filmmakers Showcase the 2008 Film Registry». Library of Congress. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2020. 
  8. ↑ Lopez, Antonio (2012). Unbecoming Blackness: The Diaspora Cultures of Afro-Cuban America. New York, New York: New York University Press. σελ. 107. ISBN 978-0-8147-6549-4. 
  9. ↑ «A major talent, for heaven and earth». Baltimore Sun. 28 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2023. 
  10. ↑ Herbstman, Mandel (16 April 1965). «Review of New Film: 'The Pawnbroker'». The Film Daily: 3. 
  11. ↑ 11,0 11,1 Archer, Eugene (November 3, 1963). «As Crowds Watch, 'The Pawnbroker' Goes Into Business in Spanish Harlem». The New York Times. https://select.nytimes.com/mem/archive/pdf?res=F60617FC345912718DDDAA0894D9415B838AF1D3. Ανακτήθηκε στις March 10, 2009. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Crowther, Bosley (April 21, 1965). «The Pawnbroker». The New York Times. https://movies.nytimes.com/movie/review?res=EE05E7DF1739E773BC4951DFB266838E679EDE&scp=3&sq=The%20Pawnbroker&st=cse. Ανακτήθηκε στις March 10, 2009. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Harris, Mark (2008). Pictures at a Revolution: Five Movies and the Birth of the New Hollywood. Penguin Group. σελίδες 173–176. ISBN 978-1-59420-152-3. 
  14. ↑ Byron, Stuart (August 9, 1967). «Homo Theme 'Breakthrough'». Variety: 7. 
  15. ↑ «Release Dates for The Pawnbroker». Internet Movie Database. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2009. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Rosenblum, Ralph· Karen, Robert (1979). When the Shooting Stops, the Cutting Begins: A Film Editor's Story. New York: Viking Adult. ISBN 978-0-670-75991-0. 
  17. ↑ «The 38th Academy Awards (1966) Nominees and Winners». oscars.org. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2011. 
  18. ↑ «Berlinale 1964: Prize Winners». berlinale.de. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2010. 
  19. ↑ «1966». Bodilprisen (στα Danish). 19 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2021. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  20. ↑ «BAFTA Awards: Film in 1967». BAFTA. 1966. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2016. 
  21. ↑ Severo, Richard (July 10, 2002). «Rod Steiger, Oscar-Winning Character Actor, Dies at 77». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις September 10, 2014. https://web.archive.org/web/20140910200448/http://www.nytimes.com/2002/07/10/obituaries/10STEI.html?ex=1236830400&en=c7fc61a55ef1dd1c&ei=5070. Ανακτήθηκε στις March 10, 2009. 
  22. ↑ «18th DGA Awards». Directors Guild of America Awards. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2021. 
  23. ↑ «The Pawnbroker – Golden Globes». HFPA. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2021. 
  24. ↑ «Complete National Film Registry Listing». Library of Congress. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2015. 
  25. ↑ «1965 New York Film Critics Circle Awards». New York Film Critics Circle. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2021. 
  26. ↑ «Awards Winners». Writers Guild of America (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2010. 
  27. ↑ Levesque, John. «IFC's chat show 'Dinner for Five' worth booking -- with reservations». Seattle Post-Intelligencer. https://www.seattlepi.com/ae/tv/article/IFC-s-chat-show-Dinner-for-Five-worth-booking-1085097.php. Ανακτήθηκε στις 25 June 2018. 
  28. ↑ «Dinner For Five S01E04 - Ron Livingston, Kevin Pollak, Sarah Silverman, Rod Steiger». YouTube. 16 Ιουλίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2013. 
  29. ↑ 29,0 29,1 Cook, Stephen. Ο Ενεχυροδανειστής (ταινία) στο Allmusic
  30. ↑ Soundtrack Collector: album entry accessed January 17, 2018
  31. ↑ Mercury 20000 Series B (61000-61099) discography, accessed January 17, 2018
  32. ↑ «The Pawnbroker». Library of Congress. 
  33. ↑ «The Pawnbroker». Library of Congress. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2018. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]