Οίκος των Ασέν

Ο Οίκος των Ασέν ή Ασάν, βουλγ. Асен, ήταν δυναστικός Οίκος που μέλη του έγιναν βασιλείς της Βουλγαρίας το διάστημα 1187-1256.

Το μνημείο των αδελφών βασιλέων Πέτρου Β΄ και Ιβάν Α΄ των Ασέν στην πρωτεύουσά τους Τάρνοβο, όπου επανίδρυσαν το Βουλγαρικό κράτος το 1185.

Ιστορία

Οι Βούλγαροι πέρασαν τον Δούναβη και εγκαταστάθηκαν στα εδάφη της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το 681. Κυβερνήθηκαν από τους Οίκους των Ντούλο (681-991) και Κομητοπούλων (997-1018). Το 1018 ο Βασίλειος Β΄ των Μακεδόνων νίκησε κατά κράτος τον Ιβάν Βλαδισλάβ ηγεμόνα (χαν) των Βουλγάρων στη μάχη του Δυρραχίου, υπέταξε τους Βουλγάρους στη Ρωμαϊκή κυριαρχία και ονομάστηκε Βουλγαροκτόνος. Για τα επόμενα 167 έτη οι Bούλγαροι δεν ενόχλησαν το Ρωμαϊκό κράτος, αλλά το 1185 οι Βλάχοι^[1][2][3][4] αδελφοί Πέτρος, Ιβάν Ασέν και Ιωάννης ζήτησαν από τον Ισαάκιο Β΄ Άγγελο να τους παραχωρήσει επικράτεια. Ο Αυτοκράτορας τους απέπεμψε και αυτοί, εκμεταλλευόμενοι τη δυσαρέσκεια των Βουλγάρων για τους φόρους που πλήρωναν, εξεγέρθηκαν και ίδρυσαν το Βλαχο-Βουλγαρικό ή Β΄ Βουλγαρικό κράτος με ηγεμόνες τους αδελφούς Πέτρο Β΄, Ιβάν Α΄ και Καλο-Ιωάννη διαδοχικά και μετά τους απογόνους του Ιβάν Α΄.

Υπάρχει επίσης η άποψη ότι οι τρεις αδελφοί είναι Βουλγαρικής^[5] ή Κουμανικής (Τουρκικής)^[6][7][8][9] καταγωγής· το όνομα Ασέν αναφέρεται πρώτη φορά σε έγραφο της μονής Μεγίστης Λαύρας^[10]. Είναι μικρό όνομα και μάλλον προέρχεται από το esen, που στη γλώσσα των Κουμάνων Τούρκων σημαίνει ασφαλής, υγειής. Τη δυναστεία τους ακολούθησαν οι δυναστείες των Μίτσο, Τιχ, Τέρτερ, Σισμάν και Στρασιμίρ, που τα μέλη τους ήταν απόγονοι εκ θηλυγονίας των Ασέν· για να εδραιώνουν τη θέση τους, έφεραν το επώνυμο Ασέν.

Οι Ασέν συνέδεσαν το όνομά τους με την αναβίωση του Βουλγαρικού κράτους. Μερικοί από αυτούς αποκαλούσαν τον εαυτό τους αυτοκράτορα (καίσαρα, tsar) της Βουλγαρίας. Απόγονοι (εκ θηλυγονίας) του Οίκου των Ασέν ανέλαβαν υπηρεσίες στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία τον 13ο και 14ο αι. και έλαβαν τίτλους όπως δεσπότης, σεβαστοκράτωρ, πανυπερσέβαστος, μέγας δουξ ή μέγας πριμικήριος^[11]. Με το όνομα Ασάνης (θηλ. Ασανίνα) εμφανίζονται στις πηγές να ήρθαν σε επιγαμίες με τους Οίκους των Καντακουζηνών, Δουκών, Τορνικίων, Ραούλ, κά. Από την Κωνσταντινούπολη εξαπλώθηκαν στη Φραγκοκρατούμενη Ελλάδα, στα πριγκιπάτα της Μολδαβίας, της Θεοδωρούς (Κριμαία) και στα βασίλεια της Νάπολης και της Αραγωνίας^[11]. Των εξελληνισμένων Ασάνηδων απόγονοι υπάρχουν στη σύγχρονη Ελλάδα.

Γενεαλογία των Ασέν, βασιλέων της Βουλγαρίας

ΟΙΚΟΣ ΑΣΕΝ

(Θεόδωρος} Πέτρος Δ΄ τσάρος της Βουλγαρίας

(κόρη)

Ιβάν Α΄ τσάρος της Βουλγαρίας

Καλογιάν τσάρος της Βουλγαρίας

Μπόριλ τσάρος της Βουλγαρίας

Ιβάν Β΄ βασ. της Βουλγαρίας σύζ. 1.Άννα 2.Άννα (Μαρία) των Άρπαντ 3.Ειρήνη Αγγελίνα

Αλέξανδρος σεβαστοκράτωρ

Μαρία σύζ.Ερρίκος της Φλάνδρας Λατ. αυτ. της Κωνσταντινούπολης

(2) Ελένα σύζ.Θεόδωρος Β΄ Βατάτζης

(1) Μαρία σύζ.Μανουήλ Άγγελος δεσπότης της Θεσσαλονίκης

(2) Καλιμάν Α΄ βασ. της Βουλγαρίας

(3) Μαρία

Μίτσο βασ. της Βουλγαρίας ΟΙΚΟΣ ΜΙΤΣΟ

(3) Άννα-Θεοδώρα

Πέτρος σεβαστοκράτωρ ΟΙΚΟΣ ΠΕΤΡΟΥ

(3) Μιχαήλ βασ. της Βουλγαρίας

Ελισάβετ (Άννα) Ρουρικιδών (κόρη Ροστισλάβ Μιχαήλοβιτς)

Καλιμάν Β' βασ. της Βουλγαρίας

1.Ερήνη Βατάτζη

Κωνσταντίνος Α΄ Τιχ τσάρος των Βουλγάρων ΟΙΚΟΣ ΤΙΧ

2.Μαρία Καντακουζηνή

Ιβάιλο τσάρος της Βουλγαρίας

Ιβάν Γ΄ Μίτσο τσάρος της Βουλγαρίας σύζ.Ειρήνη Παλαιολογίνα

Κύρα-Μαρία σύζ.Γεώργιος Α΄ Τέρτερ ΟΙΚΟΣ ΤΕΡΤΕΡ

(κόρη)

Σισμάν του Βιντίν δεσπότης του Βιντίν ΟΙΚΟΣ ΣΙΣΜΑΝ

(2)Μιχαήλ Τιχ διεκδικητής

Ανδρόνικος Ασάν πρωτοστράτωρ, επίτροπος του Μωρέως

Μιχαήλ Γ΄ τσάρος της Βουλγαρίας

Ειρήνη σύζ.Ιωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός Αυτ. των Ρωμαίων

Παραπομπές

1. Steven Runciman. A History of the Crusades (page 13)
2. Paul Stephenson, Byzantium's Balkan Frontier: A Political Study of the Northern Balkans, 900-1204, Cambridge University Press, 2004, (ISBN 978-0521027564)
3. Boldur Alexandru, Istoria Basarabiei, Editura Frunza, Bucuresti, 1990, p 95
4. Madgearu, Alexandru (2014). Asăneștii. Istoria politico-militara a statului dinastiei Asan (1185-1280). Târgoviște: Cetatea de Scaun. (ISBN 9786065372276).
5. Entangled Histories of the Balkans - Volume Three: Shared Pasts, Disputed Legacies Balkan Studies Library, Roumen Daskalov, Alexander Vezenkov, Publisher BRILL, 2015, (ISBN 9004290362), pp. 289-316.
6. István Vásáry (2005) Cumans and Tatars, Cambridge University Press, p. 2
7. The Cambridge History of Early Inner Asia, Volume 1, Denis Sinor, pg 279.
8. Ion Grumeza, The Roots of Balkanization: Eastern Europe C.E. 500-1500 (2010), p.51.
9. Bulgarian Folk Customs, Mercia MacDermott, pg 27
10. Plamen Pavlov - "Scythian chieftains in the fields of Bulgaria, 11th-12th century (in Bulgarian)
11. Božilov, pp. 20-22.

Πηγές

• Božilov, Ivan (1985). Familijata na Asenevci (1186–1460) (στα Βουλγαρικά). Sofia: Bulgarian Academy of Sciences. OCLC 14378091. 
• Vasary, Istvan (2005) "Cumans and Tatars", Cambridge University Press: pp. 34–42
• Stephenson, Paul (2000) "Byzantium's Balkan Frontier — A Political Study of the Northern Balkans, 900–1204" pp. 289–300
• History of the Byzantine Empire, A. A. Vasiliev 1935
• Djuvara, Neagu (2008). O scurta istorie a romanilor povestita celor tineri. Humanitas. ISBN 978-973-50-2591-5. 
• Stelian Brezeanu, Istoria Imperiului Bizantin, Bucuresti, MERONIA, 2007
• Boldur, Alexandru (1990). Istoria Basarabiei (στα Ρουμανικά). Bucuresti: Editura Frunza. 
• Wolff, Robert Lee (Απριλίου 1949). The Second Bulgarian Empire. Its Origin and History to 1204. Speculum. 24. The University of Chicago Press. σελίδες 167–199. 
• (Αγγλικά) Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ανν Άρμπορ, Μίσιγκαν: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4.