Οι Αρετές του Καρδινάλιου και της Θεολογίας

Οι Αρετές του Καρδινάλιου και της Θεολογίας είναι μία σε ημικύκλιο νωπογραφία του Ραφαήλ, που βρίσκεται στον νότιο τοίχο της Αίθουσας της Υπογραφής, στο Αποστολικό Παλάτι του Βατικανού. Οι τρεις αρετές του καρδιναλίου είναι προσωποποιημένες ως γυναίκες, καθήμενες σε ένα ποιμενικό τοπίο, ενώ οι τρεις Θεολογικές αρετές παριστώνται ως ερωτιδείς (putti). Η νωπογραφία (fresco) ήταν μέρος της διακόσμησης από τον Ραφαήλ των ιδιωτικών διαμερισμάτων του πάπα Ιουλίου Β΄ ντελλα Ρόβερε. Τα δωμάτια αυτά είναι τώρα γνωστά ως Αίθουσες του Ραφαήλ. Έπειτα από την ολοκλήρωση των τριών μνημειακών τοιχογραφιών Η Έριδα περί την Θεία Ευχαριστία, Ο Παρνασσός και Η Σχολή των Αθηνών στην Αίθουσα της Υπογραφής, ο Ραφαήλ ζωγράφισε τις Αρετές του Καρδινάλιου και της Θεολογίας το 1511.

Οι Αρετές του Καρδινάλιου και της Θεολογίας, τοιχογραφία στις Αίθουσες του Ραφαήλ στο Αποστολικό Παλάτι του Βατικανού.

Περιγραφή

Οι τοίχοι της Αίθουσας της Υπογραφής περιέχουν νωπογραφίες για τους τέσσερις τομείς της ανθρώπινης γνώσης: τη Φιλοσοφία (Η Σχολή των Αθηνών), τη Θρησκεία (Η Έριδα), την Ποίηση (Ο Παρνασσός) και τα Νομικά (Οι Αρετές). Ο τέταρτος τοίχος περιέχει τις αρετές του κοσμικού δικαίου και του κανονικού δικαίου της Εκκλησίας. Έτσι τρεις κλασικές αρετές του Καρδινάλιου: το Σθένος, η Σύνεση και η Μετριοπάθεια ακολουθούνται από μερικούς ερωτιδείς, τρεις από τους οποίους παριστούν τις Θεολογικές αρετές της Φιλανθρωπίας, της Ελπίδας και της Πίστης.

Στα αριστερά ο Ραφαήλ ζωγράφισε το Σθένος: φέρει πανοπλία, με το αριστερό χέρι χαϊδεύει ένα λιοντάρι, ενώ με το δεξί δράττει ένα δενδρύλλιο δρυός. Το τελευταίο συμβολίζει τη δύναμη και υπαινίσσεται τον Οίκο ντελλα Ρόβερε, στον οποίο ανήκε ο Ιούλιος Β΄. Ένας ερωτιδέας (putto), που αναπαριστά τη Φιλανθρωπία, συλλέγει βελανίδια από το κλαδί της δρυός. Η στάση του Σθένους και οι πτυχώσεις του ενδύματος είναι απευθείας αντιγραμμένες από το γλυπτό Μωϋσής του Μιχαήλ Αγγέλου.

Η Σύνεση κάθεται σε εξέχουσα θέση, στο κέντρο. Στο στήθος της είναι ένα ομοίωμα γοργόνειου με φτερά για να προφυλάσσει από τον δόλο και την απάτη. Όπως ο Ιανός, έχει δύο πρόσωπα, σε κατατομή. Το ένα, το νεανικό, γυναικείο πρόσωπο κοιτά εμπρός, σε κάτοπτρο· αυτό είναι αλληγορία της σοφίας και της γνώσης του παρόντος. Το άλλο πρόσωπο, το πίσω, είναι ενός γηραιού άνδρα που βλέπει στο παρελθόν, ψάχνοντας για ορθή κρίση που βασίζεται στην πείρα. Η όρασή του ενισχύεται από έναν με φλόγα πυρσό, που κρατά ο ερωτιδέας της Ελπίδας.

Η Μετριοπάθεια κάθεται δεξιά και κρατά το χαλινάρι της εγκράτειας. Συνοδεύεται από τον ερωτιδέα της Πίστης, που δείχνει επάνω στον ουρανό με το δεξί του χέρι, ενώ κοιτά τον θεατή.

Μία τέταρτη αρετή του Καρδινάλιου, η δικαιοσύνη, δεν περιέχεται σε αυτή τη σκηνή, αλλά σε ένα κυκλικό πλαίσιο (tondo) της οροφής, στο σημείο επάνω από την τοιχογραφία. Κρατά ζυγό και ξίφος, και η ξεχωριστή θέση της εξηγείται από την έμφαση, που της δίνει ο Πλάτων. Την εισάγει, για να ασφαλίσει ότι οι άλλες τρεις αρετές θα βρίσκονται σε αρμονία.

Πιο κάτω στον τοίχο βρίσκονται άλλες δύο τοιχογραφίες, εκατέρωθεν του παραθύρου, με σκηνές σχετικές με τα Νομικά. Η αριστερή νωπογραφία σχεδιάστηκε από τον Ραφαήλ, όμως εκτελέστηκε από το εργαστήριό του. Παριστά τον Αυτοκράτορα Ιουστινιανό να λαμβάνει τον Αστικό Κώδικα, γνωστό ως Πανδέκτης, του Σώματος του Αστικού Δικαίου (Corpus Juris Civilis) από τον Τριωβιανό. Στα δεξιά η νωπογραφία δείχνει τον πάπα Γρηγόριο Θ΄ (με τα χαρακτηριστικά του Ιουλίου Β΄) να λαμβάνει τον κώδικα του κανονικού δικαίου, γνωστού ως Διατάγματα (Decretals), από τον Ραϋμόντ του Πενυαφόρ.

Πηγές

• Hersey, George L. (1993). High Renaissance Art in St. Peter's and the Vatican: An Interpretive Guide. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0226327825.
• Jacorzynski, Witold (2009). "Personal Ethics". In Elliot, Robert Charles (ed.). Institutional Issues Involving Ethics And Justice. Volume I. Oxford: EOLSS Publications. pp. 182–200. ISBN 1905839146.
• Joannides, Paul (1983). The Drawings of Raphael: With a Complete Catalogue. Berkeley: University of California Press. ISBN 0520050878.
• Knight, Charles (1847). The Pictorial Gallery of Arts. Volume 2. London: Charles Cox.
• Massi, Ercole G. (1885). Compendious Description of the Galleries of Paintings in the Papal Palace of the Vatican. Rome.