Ορνιθομιμοσαύρια

Όπως οι περισσότεροι δεινόσαυροι-στρουθοκάμηλοι, ο Στρουθιόμιμος είχε πολύ λεπτά οστά στο κρανίο, πιθανόν ενωμένα με κινητές αρθρώσεις. Έτσι τα σαγόνια του μπορούσαν να στρίψουν ελαφρά, γυρίζοντας το ράμφος στο πλάι για να τσιμπολογήσει λοξά.^[1]

Πολλά είδη δεινόσαυρων είχαν στόμα που κατέληγε σε ένα είδος ράμφους, μεταξύ άλλων και μεγάλοι φυτοφάγοι, όπως ο Τρικεράτοπας και ο Στεγόσαυρος. Οι μόνοι σαρκοφάγοι δεινόσαυροι που ανέπτυξαν αυτό το χαρακτηριστικό ήταν οι ορνιθομιμόσαυροι. Το όνομά τους σημαίνει "ερπετά μιμητές των πουλιών" και οφείλεται μεταξύ άλλων και στο ράμφος αυτό. Στα απολιθώματα το ράμφος αποτελείται από τα οστά της άνω και της κάτω γνάθου που είναι μακριά και στενά, σαν λαβίδα. Οι περισσότεροι τύποι δεν είχαν καθόλου δόντια. Στα ζωντανά ζώα οι γνάθοι θα είχαν κεράτινο κάλυμα, όπως στα σύγχρονα πουλιά. Το κεράτινο κάλυμα μεγάλωνε αργά αποκαθιστώντας τις ζημιές που πάθαινε και προστατεύοντας το οστό. Ίσως να είχε κοφτερές κόψεις ή προεξοχές, ώστε να μπορεί να κόβει την τροφή.^[2][3][4]

Σαν Στρουθοκάμηλος

Ο Δρομικειόμιμος ήταν ίσως ο γρηγορότερος δεινόσαυρος. Είχε πολύ μακριά μπροστινά άκρα για δεινόσαυρος-στρουθοκάμηλος. Μπορούσε να σκύψει και να σκαλίσει με τα μπροστινά του γαμψά νύχια το χώμα και την άμμο για να βρει τροφή, όπως έντομα και σκουλήκια, και να τσιμπήσει τινάζοντας το κεφάλι του με το μακρύ ευέλικτο λαιμό του.

Τα ράμφη των πουλιών ποικίλουν πολύ σε μέγεθος και σχήμα. Απ' όλα τα ζωντανά πουλιά εκείνα των οποίων το ράμφος μοιάζει με περισσότερο με των ορνιθομιμόσαυρων είναι οι στρουθοκάμηλοι. Όχι μόνο το ράμφος των ορνιθομιμόσαυρων αλλά και το κεφάλι, ο λαιμός και τα πίσω πόδια τους θυμίζουν πολύ στρουθοκάμηλο.^[5] Ένας από τους καλύτερα γνωστούς ορνιθομιμόσαυρους λέγεται Στρουθιόμιμος, δηλαδή "μιμητής της στρουθοκαμήλου". Ολόκληρη η ομάδα συχνά ονομάζεται "δεινόσαυροι-στρουθοκάμηλοι". Αυτό όμως δεν πρέπει να μας παρασύρει. Οι ομοιότητές τους με τις στρουθοκαμήλους δεν δείχνουν στενή συγγένεια. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των προϊστορικών αυτών ερπετών και των σύγχρονων πουλιών. Τα μπροστινά άκρα της στρουθοκαμήλου είναι φτερούγες, ενώ οι δεινόσαυροι-στρουθοκάμηλοι είχαν αρκετά μακριά χέρια με μυτερούς γαμψώνυχες στα δάχτυλα για να γρατζουνάνε, να σκαλίζουν και να αρπάζουν. Κανένα σύγχρονο πουλί δεν έχει τη μακριά σειρά οστών της ουράς που είχαν οι δεινόσαυροι. Το σώμα της στρουθοκαμήλου καλύπτεται με φτερά, ενώ για τους δεινόσαυρους-στρουθοκάμηλους δεν υπάρχουν στοιχεία για το αν είχαν φολίδες, όπως τα περισσότερα ερπετά, ή φτερά, όπως μερικοί δεινόσαυροι.^[6]

Συμπεριφορά

Στην αναπαράσταση αυτού του σκελετού φαίνονται όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά των ορνιθομιμόσαυρων: μικρό κεφάλι, μακριά μπροστινά μέλη, μακριά και δυνατά πόδια και μακριά ουρά.^[7]

Παρά τις σημαντικές τους διαφορές, οι ομοιότητες στη μορφή δείχνουν ότι οι δεινόσαυροι αυτοί είχαν παρόμοιο τρόπο ζωής με τις στρουθοκαμήλους. Μάλλον περπατούσαν με το μακρύ λαιμό τους σηκωμένο ψηλά, κοιτώντας γύρω τους για να εντοπίσουν την τροφή και τους εχθρούς τους. Τα οστά των ποδιών τους και οι αναπαραστάσεις των μυών δείχνουν ότι ίσως ήταν οι ταχύτεροι δεινόσαυροι. Ορισμένοι έφταναν ή ξεπερνούσαν την ταχύτητα της στρουθοκαμήλου, που φτάνει τα 80 χιλιόμετρα την ώρα. Αν ένας ορνιθομιμόσαυρος εντόπιζε τροφή, ίσως την τσιμπούσε με το στόμα του σκύβοντας το μακρύ λαιμό του. Τα μπροστινά του άκρα μπορούσαν να αρπάξουν μικρά θηράματα, όπως σαύρες και νεοσσούς δεινοσαύρων. Οι στρουθοκάμηλοι είναι παμφάγες. Τρώνε σχεδόν τα πάντα: φύλλα, μίσχους, βλαστάρια, αυγά, έντομα, κάμπιες, ακόμη και μικρά ζώα. Οι ορνιθομιμόσαυροι πιθανόν να έκαναν το ίδιο.^[8]

Εξέλιξη

Οι δεινόσαυροι-στρουθοκάμηλοι ήταν από τις τελευταίες ομάδες δεινόσαυρων που εμφανίστηκαν. Οι περισσότεροι έζησαν προς το τέλος της Κρητιδικής περιόδου. Τα περισσότερα απολιθώματά τους βρέθηκαν στο βορρά-Βόρεια Αμερική, Ευρώπη και Ανατολική Ασία. Ένας από τους πρώτους τύπους ήταν ο Πελεκανίμιμος (Pelecanimimus), στην Ευρώπη. Είχε δόντια, πάνω από 60 στην άνω γνάθο και 140 στην κάτω, αλλά ήταν μικροσκοπικά. Αυτό δείχνει πως χάθηκαν σταδιακά τα δόντια των ορνιθομιμόσαυρων και επικράτησαν τα ράμφη. Η ομάδα αυτή φαίνεται πως εξελισσόταν και εξαπλωνόταν ακόμη όταν η μεγάλη εξαφάνιση τερμάτισε απότομα την πορεία τους.^[2][9]

Παραπομπές

1. Barrett, Paul M. (2005-03). «THE DIET OF OSTRICH DINOSAURS (THEROPODA: ORNITHOMIMOSAURIA)» (στα αγγλικά). Palaeontology 48 (2): 347–358. doi:10.1111/j.1475-4983.2005.00448.x. ISSN 0031-0239. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1475-4983.2005.00448.x. 
2. «Ornithomimosauria | dinosaur | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2023. 
3. Chinzorig, Tsogtbaatar; Kobayashi, Yoshitsugu; Tsogtbaatar, Khishigjav; Currie, Philip J.; Watabe, Mahito; Barsbold, Rinchen (2017-07-19). «First Ornithomimid (Theropoda, Ornithomimosauria) from the Upper Cretaceous Djadokhta Formation of Tögrögiin Shiree, Mongolia» (στα αγγλικά). Scientific Reports 7 (1): 5835. doi:10.1038/s41598-017-05272-6. ISSN 2045-2322. https://www.nature.com/articles/s41598-017-05272-6. 
4. academic.oup.com https://academic.oup.com/crawlprevention/governor?content=%2fzoolinnean%2farticle%2f194%2f2%2f553%2f6271061%3flogin%3dfalse. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2023.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
5. «Wikiwand - Ornithomimosauria». Wikiwand. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2023. 
6. «Struthiomimus | Ostrich-like, Ornithomimid, Cretaceous | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2023. 
7. «First Ornithomimid». 
8. L, Atkinson. «What is Ornithomimosauria?». www.dinochecker.com. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2023. 
9. «P is for Pelecanimimus». Science (στα Αγγλικά). 28 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2023. 

Βιβλιογραφία

• Steve Parker, ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΟΙ: Το πλήρες βιβλίο, μτφρ. Τατιάνα Ραπακούλια, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα, 2006

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Ornithomimosauria στο Wikimedia Commons