Ουνουκαλχάι

Ουνουκαλχάι (α `Οφεως)
Αστερισμός: `Οφις
Συντεταγμένες (εποχή 2000.0): α = 15h:44m:16s , δ = +06°.25΄.32΄΄
Φαινόμενο μέγεθος: 2,63
Φασματικός τύπος: K2 IIIb
Απόσταση από τη Γη: 73,2 ± 1,2 έτη φωτός
Ονομασίες σε καταλόγους 24 Serpentis (κατά Φλάμστηντ),
HR 5854, HD 140573, SAO 121157,
HIP 77070, ADS 9765

Ουνουκαλχάι είναι το ιδιαίτερο όνομα του αστέρα α (άλφα) του αστερισμού `Οφις, (Alpha Serpentis, α Ser). Είναι ο φωτεινότερος αστέρας σε όλο τον αστερισμό και βρίσκεται στο τμήμα του που αντιπροσωπεύει την κεφαλή του όφεως (Serpens Caput), δηλαδή το δυτικό. Ο α `Οφεως είναι ορατός από την Ελλάδα, όπως και από όλες τις χώρες της Γης, κατ' εξοχήν τα βράδια του Ιουνίου και του Ιουλίου. Είναι ένας τριπλός αστέρας.

Ονομασίες και Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα αυτό (Unukalhai), όπως και οι παραλλαγές του Unuk al Hay και Unuk Elhaija, προέρχεται από την αραβική φράση Unuq al-Ħayyah (عنق الحية), που σημαίνει «Λαιμός του Φιδιού»[1], από τη θέση του στον αστερισμό.

Παλαιότερα οι `Αραβες ονόμαζαν τον αστέρα και Alioth, Alyah ή Alyat, ονόματα συχνά (αλλά εσφαλμένα) θεωρούμενα ως επίθετα για την χονδρή ουρά του «Ανατολικού Προβάτου» το οποίο έβλεπαν οι πανάρχαιοι λαοί της ανατολής στην περιοχή αυτή της ουράνιας σφαίρας. Εξαλλου, ανήκε σε μια ομάδα άστρων που ο αραβικός λαός αποκαλούσε al-Nasaq al-Yamānī, «η Νότιος Γραμμή» των al-Nasaqān (= «οι δύο γραμμές»[2]. Ο Smyth κάπως αόριστα αναφέρει ότι τα ονόματα Alangue και Ras Alaugue εμφανίζονται στους Αλφόνσειους Πίνακες προφανώς για τον αστέρα αυτόν. Μία λατινική ονομασία για τον Ουνουκαλχάι είναι η Cor Serpentis = «Καρδιά του Φιδιού», που χρησιμοποιήθηκε κυρίως στην αστρολογία, ενώ στη λογοτεχνία είναι ίσως ο lucidus anguis των Οβιδίου και Βιργιλίου.

Στην κινεζική, με το όνομα Tiān Shì Yòu Yuán (= «ο Δεξιός Τοίχος της Ουράνιας Αγοράς») χαρακτηριζόταν μια ομάδα άστρων που αναπαριστούσε 11 κρατίδια της αρχαίας Κίνας. Οι αστέρες αυτοί ήταν οι α `Οφεως, β, γ και κ Ηρακλέους, γ, β, δ και ε `Οφεως, και ζ Οφιούχου[3]. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ουνουκαλχάι ήταν ο Tiān Shì Yòu Yuán qī (= «ο έβδομος αστέρας του Δεξιού Τοίχου της Ουράνιας Αγοράς») και ονομαζόταν/αντιπροσώπευε το κρατίδιο Shu (蜀) ή Shuh (μαζί με τον λ κατά τον R.H. Allen).

Αστρονομικά και αστροφυσικά δεδομένα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο άλφα `Οφεως απέχει περίπου 70 έτη φωτός από τη Γη και είναι ο φαινομενικά φωτεινότερος αστέρας σε όλο τον αστερισμό, έχει δηλαδή το μικρότερο φαινόμενο μέγεθος.

Ο κύριος αστέρας του τριπλού αυτού συστήματος, ο α Ser A, είναι ένας πορτοκαλί γίγαντας με φαινόμενο μέγεθος +2,65. Η πραγματική ολική του λαμπρότητα είναι 70 φορές μεγαλύτερη της ηλιακής και η επιφανειακή θερμοκρασία του είναι 4300 K. Η διάμετρος του αστέρα είναι περίπου 15 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ηλίου. Το φάσμα του εμφανίζει σχετικά έντονες φασματικές γραμμές της ρίζας κυάνιο (CN).

Ο συνοδός αστέρας, ο α Ser B, έχει φαινόμενο μέγεθος +11,8 και απέχει 58,2 ΄΄ από τον κύριο αστέρα, ενώ ένας τρίτος αστέρας, ο α Ser C, απέχει 2,3 ΄ από τον κύριο αστέρα.

Ο Ουνουκαλχάι παρουσιάζει ανιχνεύσιμη ιδία κίνηση, ίση με 0,145 ΄΄ ανά έτος.

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Παρότι τα λάθη στην υιοθέτηση των αραβικών ονομάτων είναι κοινότατα, η γενική υιοθέτηση εδώ του Unuk είναι ιδιότυπη, καθώς το Unuk είναι ο πληθυντικός του Unk.
  2. ↑ Kunitzsch, P., Smart, T., (2006). A Dictionary of Modern Star names: A Short Guide to 254 Star names and Their Derivations (Second Revised έκδοση). Cambridge, MA: Sky Publishing. σελ. 31. ISBN 1-931559-44-9. 
  3. ↑ 中國星座神話, written by 陳久金. Published by 台灣書房出版有限公司, 2005, ISBN 978-986-7332-25-7.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Richard Hinckley Allen: Star Names: Their Lore and Meaning, Dover Publ., 1963

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]