Πίστα της Μόντσα

Πίστα της Μόντσα
Autodromo Nazionale di Monza
"Ο Ναός Της Ταχύτητας"
ΤοποθεσίαΜόντσα, Ιταλία[1]
Ζώνη ώραςCET (UTC+1)
CEST (DST)
Συντεταγμένες45°37′14″N 9°17′22″E / 45.62056°N 9.28944°E / 45.62056; 9.28944Συντεταγμένες: 45°37′14″N 9°17′22″E / 45.62056°N 9.28944°E / 45.62056; 9.28944
Χωρητικότητα118,865[2]
Πιστοποίηση FIA1
ΙδιοκτήτηςΜόντσα & Μιλάνο[1]
ΧειριστήςSIAS S.p.A.[1]
Χρονιά Κατασκευής15 Μαΐου 1922, πριν 102 έτη (1922-05-15)
Άνοιξε3 Σεπτεμβρίου 1922, πριν 102 έτη (1922-09-03)
ΑρχιτέκτοναςΑλφρέντο Ροσσέλι
ΓεγονόταΤωρινά:
Φόρμουλα 1
Ιταλικό Γκραν Πρι (1950–1979, 1981–σήμερα)
Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Αντοχής
6 Ώρες της Μόντσα (2021–σήμερα)
European Le Mans Series
4 Ώρες της Μόντσα (2004–2005, 2007–2008, 2017–2022)
FREC (2019–)
F2 (2017–σήμερα)
F3 (2019–2020, 2022)
International GT Open (2006–σήμερα)
TCR Europe (2018–σήμερα)
GT World Challenge Europe (2013–2019, 2021, 2023)
Παλιά:
DTM (2021)
Παγκόσμιο πρωτάθλημα μοτοσικλέτας
Ιταλικό Γκραν Πρι (1949–1968, 1970–1971, 1973, 1981, 1983, 1986–1987)
World SBK (1990, 1992–1993, 1995–2013)
FIM EWC (1964–1965, 1985, 1987)
Sidecar World Championship
(1949–1957, 1965, 1967, 1999–2003)
WTCC
Race of Italy (2005–2008, 2010–2013, 2017)
World Sportscar Championship (1963–1975, 1980–1988, 1990–1992)
TCR International Series (2015, 2017)
Race of Two Worlds (1957–1958)
Μοντέρνα Χάραξη Πίστας (2000–σήμερα)
ΕπιφάνειαΆσφαλτος
Μήκος5.793[3] χλμ. (3.600 μίλια)
Στροφές11
Ρεκόρ Πίστας1:21.046
(257,35 km/h (159,91 mph)) ( Ρούμπενς Μπαρικέλο, Ferrari F2004, 2004, F1)
Οβάλ (1955–1971)
ΕπιφάνειαΤσιμέντο/Άσφαλτος
Μήκος4.250[3] km (2.641 miles)
Στροφές2
Κλίση≈30°
Ρεκόρ Πίστας0:54.0
(283,34 km/h (176,06 mph)) ( Μπόμπ Βειθ, Bowes Seal Fast Special, 1958, IndyCar)
Μικρή Χάραξη (1959–σήμερα)[4][5]
ΕπιφάνειαΆσφαλτος
Μήκος2.405[3] km (1.494 miles)
Μεγάλη Χάραξη (1955–1971)
ΕπιφάνειαΆσφαλτος/Τσιμέντο
Μήκος10.000 km (6.213 miles)
Στροφές9
Ρεκόρ Πίστας2.43.600
(223,02 km/h (138,58 mph)) ( Φιλ Χιλ, Ferrari 246, 1960, F1)
Ιστοσελίδαwww.monzanet.it

Η Πίστα της Μόντσα (ιταλικά: Autodromo Nazionale di Monza‎‎) είναι ένα μια ιστορική πίστα αγώνων 5,793 km (3,600 mi) κοντά στην πόλη της Μόντσα, βόρεια του Μιλάνου, στην Ιταλία. Χτίστηκε το 1922 και είναι η τρίτη ειδικά σχεδιασμένη πίστα αγώνων αγώνων στον κόσμο μετά το Μπρούκλαντς και την Ιντιανάπολη και η παλαιότερη στην ηπειρωτική Ευρώπη.[6] Το μεγαλύτερο γεγονός της πίστας είναι το Ιταλικό Γκραν Πρι της Φόρμουλα 1. Με εξαίρεση τον αγώνα του 1980, ο αγώνας φιλοξενείται εκεί από το 1949.[7] Χτισμένο στο πάρκο Royal Villa της Μόντσα,[8] η τοποθεσία έχει τρεις διαδρομές - την 5,793 km (3,600 mi) διαδρομή του Γκραν Πρι,[9] τη 2,405 km (1,494 mi) διαδρομή Junior και την 4,250 km (2,641 mi) οβάλ πίστα υψηλής ταχύτητας με απότομη κλίση που έμεινε αχρησιμοποίητη για δεκαετίες και παρέμενε σε αποσύνθεση έως ότου αποκαταστάθηκε τη δεκαετία του 2010.[7][10] Τα κύρια χαρακτηριστικά της διαδρομής του Γκραν Πρι περιλαμβάνουν τη Curva Grande, τη Curva di Lesmo, τη Variante Ascari και τη Curva Alboreto (πρώην Curva Parabolica [11]). Η στροφή υψηλής ταχύτητας, Curva Grande, βρίσκεται μετά τη Variante del Rettifilo που βρίσκεται στο τέλος της μπροστινής ευθείας ονόματι Rettifilo Tribune.

Εκτός από τη Φόρμουλα 1, η πίστα φιλοξένησε προηγουμένως τα 1000 km της Μόντσα, έναν αγώνα αυτοκινήτων αντοχής που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Sportscar και της σειράς Le Mans. Η πίστα φιλοξένησε επίσης στο παρελθόν γύρους αγώνες μοτοσυκλέτας , WTCC, TCR International Series, Superbike World Championship, Formula Renault Series 3.5 και Auto GP. Η Μόντσα φιλοξενεί επί του παρόντος γύρους του Blancpain GT Series Endurance Cup, International GT Open και Euroformula Open Championship, καθώς και διάφορα τοπικά πρωταθλήματα όπως το TCR Italian Series, Italian GT Championship, Porsche Carrera Cup Italia και το ιταλικό πρωτάθλημα F4, καθώς και το Σόου Ράλι Μόντσα. Το 2020, η Μόντσα φιλοξένησε τον τελικό γύρο του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ράλλυ το 2020, το ACI Rally Monza, με την πίστα να φιλοξενεί 10 από τις 16 ειδικές.

Η Μόντσα φιλοξενεί επίσης εκδηλώσεις ποδηλασίας και τρεξίματος, με πιο αξιοσημείωτο τον 12ωρο Ποδηλατικό Μαραθώνιο της Μόντσα [12] και τον Ημιμαραθώνιο της Μόντσα.[12] Ο χώρος επιλέχθηκε επίσης από τους επιστήμονες της Nike για τον αγώνα Breaking2, όπου τρεις δρομείς προσπάθησαν να σπάσουν το φράγμα των 2 ωρών για τον μαραθώνιο. Ο Ελιούντ Κιπτσόγκε έτρεξε στις 2:00:25.[13]

Μια πολύ γρήγορη πίστα, η Μόντσα υπήρξε ο τόπος πολλών θανατηφόρων ατυχημάτων, ειδικά στα πρώτα χρόνια του παγκόσμιου πρωταθλήματος της Φόρμουλα 1,[14] και έχει στοιχίσει τη ζωή σε 52 οδηγούς και 35 θεατές. Τροποποιήσεις πίστας γίνονται συνεχώς, για να βελτιωθεί η ασφάλεια των θεατών και να μειωθούν οι ταχύτητες των στροφών,[7] αλλά εξακολουθεί να επικρίνεται από τους οδηγούς για την έλλειψη εξόδων, κυρίως στο σικέιν που κόβει τη Variante della Roggia.[14] 

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώιμη ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο αγώνας του " 1st Cup Fiera di Milano " που διεξήχθη το 1925.
Ένας αγώνας το 1925 με αυτοκίνητα να τρέχουν πέρα από τη γέφυρα.
Το οβάλ, 2003.

Η πρώτη πίστα κατασκευάστηκε από τον Μάιο έως τον Ιούλιο του 1922 από 3.500 εργάτες, με χρηματοδότηση από το Milan Automobile Club [8] – η οποία δημιούργησε την Società Incremento Automobilismo e Sport (SIAS) για τη λειτουργία της πίστας.[15] Η πίστα άνοιξε επίσημα στις 3 Σεπτεμβρίου του 1922, με τον παρθενικό αγώνα να είναι δεύτερο Ιταλικό Γκραν Πρι που πραγματοποιήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 1922.[15]

Το 1928, το πιο σοβαρό ατύχημα της πίστας μέχρι σήμερα [8][14] έληξε με το θάνατο του οδηγού Εμίλιο Ματεράσι και 27 θεατών στο Ιταλικό Γκραν Πρι εκείνης της χρονιάς.[8][14] Το ατύχημα οδήγησε σε περαιτέρω περιορισμό των Γκραν Πρι στο οβάλ υψηλής ταχύτητας.[16] Για αυτούς τους λόγους το Ιταλικό Γκραν Πρι δεν πραγματοποιήθηκε ξανά μέχρι το 1931. Στο μεταξύ, το Γκραν Πρι της Μόντσα του 1930 διεξήχθη μόνο στο ρινγκ υψηλής ταχύτητας, ενώ το 1930 ο Βισιέντσο Φλόριο παρουσίασε την Πίστα Φλόριο. Το Ιταλικό Γκραν Πρι του 1933 διεξήχθη στην πλήρη διάταξη, αλλά επισκιάστηκε από τον θάνατο τριών οδηγών ( Giuseppe Campari, Baconin Borzacchini και Stanislaw Czaykowski ) στο υποστηρικτικό αγώνα που διεξήχθη την ίδια μέρα - που έγινε γνωστή ως " Μαύρη Μέρα της Μόντσα " [15][17][18][19]

Υπήρξε μεγάλη ανοικοδόμηση το 1938–39, κατασκευάζοντας νέες κερκίδες και εισόδους, ξαναστρώνοντας την επιφάνεια της πίστας, αφαιρώντας το οβάλ υψηλής ταχύτητας και προσθέτοντας δύο νέες στροφές στο νότιο τμήμα της πίστας.[15][16] Η διάταξη που προέκυψε έδωσε έναν γύρο 6.3 χιλιομέτρων, σε χρήση μέχρι το 1954.[20] Το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου σήμαινε ότι οι αγώνες στην πίστα διακόπηκαν μέχρι το 1948 [20] και τμήματα της πίστας υποβαθμίστηκαν λόγω της έλλειψης συντήρησης.[7] Η Μόντσα ανακαινίστηκε σε διάστημα δύο μηνών στις αρχές του 1948[15] και ένας αγώνας πραγματοποιήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1948.[20]

Οβάλ Υψηλής Ταχύτητας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1954, άρχισαν οι εργασίες για την πλήρη ανανέωση της πίστας, με αποτέλεσμα μιας νέας πίστας μήκους 5.7 χιλιομέτρων και ένα νέο οβάλ υψηλής ταχύτητας με μήκος 4.2 χιλιόμετρα.[7][21] Τα δύο σιρκουί μπορούσαν να συνδυαστούν για να δημιουργήσουν μια πίστα 10 χιλιομέτρων, με αυτοκίνητα να τρέχουν παράλληλα στην κύρια ευθεία. Η πρώτη καμπύλη Lesmo τροποποιήθηκε για να γίνει πιο γρήγορη και η υποδομές και οι εγκαταστάσεις της πίστας επίσης βελτιώθηκαν για να εξυπηρετούν καλύτερα τις ομάδες και τους θεατές.[15][21]

Η Λέσχη Αυτοκινήτου της Ιταλίας διοργάνωσε έναν εκθεσιακό αγώνα ονόματι Αγώνας των Δύο Κόσμων (Race of Two Worlds), που αμάξια IndyCar αγωνιζόταν με αμάξια Φόρμουλα 1 και σπορ αμάξια.[21] Οι αγώνες διεξήχθησαν στο οβάλ στα τέλη Ιουνίου του 1957 και 1958,[22] με τρεις αγώνες 63 γύρων.[23] Λόγω της ομοιότητας του με την πίστα της Ιντιανάπολις, όπου διεξάγεται το Indianapolis 500 οι αγώνες πήραν το παρατσούκλι Monzanapolis.[22][24]

Εκφράστηκαν αανησυχίες μεταξύ των Ευρωπαίων οδηγών σχετικά με την οδήγηση τις πίστας πιστεύοντας ότι θα ήταν πολύ επικίνδυνο,[24] έτσι τελικά μόνο η Ecurie Ecosse και Maserati αντιπροσώπευαν τις ευρωπαϊκές ομάδες στο πρώτο αγώνα [25] Οι αμερικανικές ομάδες είχαν φέρει μαζί τους ειδικά ελαστικά Firestone, ενισχυμένα για να αντέχουν τέτοιου είδους καταστάσεις, αλλά το τιμόνι της Maserati επηρεάστηκε άσχημα από το μεγαλύτερο από το συνηθισμένο μέγεθος των ελαστικών, που οδήγησε στην απόσυρση της ομάδας με έδρα τη Μόντενα.[25]

Η Φόρμουλα 1 χρησιμοποίησε την πίστα υψηλής ταχύτητας των 10 χιλιομέτρων στα Γκραν Πρι του του 1955, 1956, 1960 και 1961.[7][21] Ο Στέρλινγκ Μος και ο Φιλ Χιλ κέρδισαν και οι δύο από δύο φορές ο καθένας, με τη νίκη του Χιλ στη Μόντσα να τον κάνει τον πρώτο Αμερικανό που κέρδισε έναν αγώνα Φόρμουλα 1.[26] Ο αγώνας του 1961 είδε τον θάνατο του Βόλφγκανγκ Βον Τρίπς και δεκαπέντε θεατών όταν μια σύγκρουση με τη Λότους του Τζιμ Κλαρκ έστειλε το αυτοκίνητο του Βον Τρίπς στον αέρα και στις μπαριέρες της Parabolica.[15][26]

Αν και το ατύχημα δεν συνέβη στο οβάλ τμήμα της πίστας, οι υψηλές ταχύτητες κρίθηκαν μη ασφαλείς και η χρήση του οβάλ στην F1 τερματίστηκε.[27] μελλοντικά Γκραν Πρι διεξήχθησαν στο μικρότερο σιρκουί δρόμου,[21] με το οβάλ να εμφανίζεται για τελευταία φορά στην ταινία Grand Prix (1966).[27] Νέοι τοίχοι ασφαλείας, ράγες και φράκτες προστέθηκαν πριν από τον επόμενο αγώνα και τα πιτ μεταφέρθηκαν πιο μακριά από την πίστα. Σικέιν προστέθηκαν πριν από τα δύο γρήγορα τμήματα το 1966, και το μοιραίο ατύχημα στα 1000 χλμ της Μόντσα το 1968 οδήγησε στην επιπλέον πρόσθεση περιοχών εξόδου σε εκείνες στις στροφές, με τη διάταξη της πίστας να αλλάζει τον επόμενο χρόνο για να ενσωματωθούν μόνιμα τα σικέιν - επεκτείνοντας το μήκος της πίστας κατά 100 μέτρα.[21]

Το οβάλ πραγματοποίησε τον τελευταίο αγώνα το 1969 με τα 1000 χλμ της Μόντσα.[21] Η κατασκευή εξακολουθεί να υφίσταται, αν και σε αποσύνθεση τα χρόνια μετά τον τελευταίο αγώνα, αποφεύγοντας την κατεδάφιση τη δεκαετία του 1990. Χρησιμοποιείται μία φορά το χρόνο για το Ράλι Μόντσα, το οποίο υπηρέτησε μέρος του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ράλι του 2021, το οποίο ήταν το πρώτο πρωτάθλημα της FIA μετα από το 1969 που χρησιμοποίησε το οβαλ.[27] Το οβάλ χρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές για κατάρριψη ρεκόρ μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960, ένα από τα αυτοκίνητα παραγωγής που προσπαθούσαν ρεκόρ αντοχής, όπως το Ford Corsair GT που το 1964 κατέγραψε 13 ρεκόρ.[28]

Αλλαγές Πίστας και Εκσυγχρονισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δορυφορική φωτογραφία της πίστας από το 2018
Η ευθεία εκκίνησης-τερματισμού μήκους 1,12 χλμ.[29]

Τόσο οι αγώνες αυτοκινήτων όσο και οι αγώνες μοτοσικλετών είναι τακτικά αξιοθέατα στη Μόντσα.[21]

Καθώς η ταχύτητα των αμαξιών αυξανόταν, δύο σικέιν προστέθηκαν το 1972 για να μειωθούν οι ταχύτητες – η Variante del Rettifilo στο μέσο της ευθείας εκκίνησης/τερματισμού,[30] και η Variante Ascari.[15] Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την επιμήκυνση της πίστας σε 5.755 μέτρα.[30] Τα Γκραν Πρι μηχανών συνέχισαν να χρησιμοποιούν την πίστα χωρίς την επιβράδυνση έως ότου δύο σοβαρά ατυχήματα οδήγησαν σε πέντε θανάτους, συμπεριλαμβανομένων των Ρένζο Πασολίνι και Γιάρνο Σάρινεν,[30] με αποτέλεσμα οι αγώνες μοτοσικλετών να μην επιστρέψουν στη Μόντσα μέχρι το 1981.[30] Τα σικέιν του 1972 σύντομα φάνηκαν αναποτελεσματικά στην επιβράδυνση των αυτοκινήτων. Το σικέιν στη Vialone ανακατασκευάστηκε το 1974,[30] και στη Curva Grande το 1976,[15] και μια τρίτη προστέθηκε επίσης το 1976 πριν από τη Lesmo, με εκτεταμένες περιοχές εξόδου.[30] Το μήκος της πίστας μετά από αυτές τις αλλαγές αυξήθηκε σε 5.800 μέτρα.[30]

Καθώς η τεχνολογία εξακολουθούσε να αυξάνει την ταχύτητα των αυτοκινήτων, η πίστα τροποποιήθηκε ξανά το 1979 με πρόσθετα μέτρα ασφαλείας, όπως νέα κέρμπ, εκτεταμένες περιοχές εξόδου και μπαριέρες ελαστικών για τη βελτίωση της ασφάλειας των οδηγών εντός και εκτός της πίστας.[31] Οι υποδομές βελτιώθηκε επίσης, με καινούρια πιτ που μπορούν να φιλοξενήσουν 46 αυτοκίνητα.[31] Αυτές οι αλλαγές ενθάρρυναν το παγκόσμιο πρωτάθλημα μοτοσικλέτας να επιστρέψει το 1981, αλλά περαιτέρω εργασίες ασφαλείας γίναν κατά τη δεκαετία του 1980.[31] Επίσης στη δεκαετία του 1980 τα βάθρα, τα πάντοκ, τα πιτ και οι κερκίδες [31][32] είτε ξαναχτίστηκαν είτε βελτιώθηκαν.[15]

Καθώς ο μηχανοκίνητος αθλητισμός έγινε πιο ευαισθητοποιημένος για την ασφάλεια μετά τον θάνατο των Άιρτον Σένα και Ρόλαντ Ράτζενμπεργκερ το 1994 στην Ίμολα, οι τρεις κύριες μεγάλες καμπύλες «στριμώχτηκαν» προκειμένου να εγκατασταθούν μεγαλύτερες "παγίδες" με χαλίκι, μειώνοντας τον γύρο σε 5.770 μέτρα.[32] Το 1997 οι κερκίδες ανακατασκευάστηκαν για να επεκταθεί η χωρητικότητα τους σε 51.000.[32] Το 2000, το σικέιν στην κύρια ευθεία άλλαξε, αλλάζοντας από ένα διπλό αριστερό-δεξί σικέιν σε ένα μονό δεξί-αριστερό σικέιν σε μια προσπάθεια να μειωθούν τα συχνά ατυχήματα στις εκκινήσεις λόγω της διαμόρφωσης της περιοχής πέδησης, αν και είναι εξακολουθεί να θεωρείται ανασφαλής όσον αφορά τους αγώνες μοτοσικλετών. Το δεύτερο σικέιν επίσης επανασχεδιάστηκε. Στο Γκραν Πρι της F1 τις ίδιας χρονιάς, ο πρώτος που χρησιμοποίησε αυτά τα νέα σικέιν, ένας πυροσβέστης, ο Πάολο Γκισλιμπέρτι, σκοτώθηκε από ιπτάμενα συντρίμμια μετά από μια μεγάλη συσσώρευση στην στροφή.[14]

Το 2007, η περιοχή εξόδου στο δεύτερο σικέιν άλλαξε από χαλίκι σε άσφαλτο. Το μήκος της διαδρομής στην τρέχουσα διαμόρφωσή της είναι 5.793 μέτρα.[33] Στον γύρο του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Monza Superbike το 2010, ο Ιταλός αναβάτης Μαξ Μπιάτζι έκανε τον ταχύτερο γύρο στην πίστα όταν οδήγησε τη Aprilia RSV4 1000 F στην με χρόνο 1:42.121.

Στα τέλη του 2016, είχαν προγραμματιστεί οι εργασίες για μια νέα πρώτη στροφή, η οποία θα παράκαμπτε το πρώτο σικέιν και τη Curva Grande. Οι οδηγοί θα περνούσαν από μια γρήγορη δεξιά στροφη και σε ένα νέο, πιο γρήγορο σικέιν. Οι εργασίες είχαν προγραμματιστεί να ολοκληρωθούν έως το 2017 με την ελπίδα ανανέωσης του συμβολαίου με την Φόρμουλα 1. Το χαλίκι θα επέστρεφε σαν περιοχή εξόδου στην Parabolica.[34] Ωστόσο, τα σχέδια για την αλλαγή της πίστας ανεστάλησαν επειδή η πίστα βρισκόταν στο ιστορικό πάρκο της Μόντσα. 

Προηγούμενες Διαμορφώσεις της Πίστας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Αρχική Πίστα (1922–1933)
    Αρχική Πίστα (1922–1933)
  • Πίστα Φλόριο (1935–1938)[35]
    Πίστα Φλόριο (1935–1938)[35]
  • 2η παραλλαγή (1948–1954)[36]
    2η παραλλαγή (1948–1954)[36]
  • 3η Παραλλαγή (1955–1956, 1960–1961)
    3η Παραλλαγή (1955–1956, 1960–1961)
  • Οβάλ (1955–1971)
    Οβάλ (1955–1971)
  • 4η Παραλλαγή (1957–1959, 1962–1971)
    4η Παραλλαγή (1957–1959, 1962–1971)
  • 5η Παραλλαγή (1972–1973)
    5η Παραλλαγή (1972–1973)
  • 6η Παραλλαγή (1974–1975)
    6η Παραλλαγή (1974–1975)
  • 7η Παραλλαγή (1976–1993)[37]
    7η Παραλλαγή (1976–1993)[37]
  • 8η Παραλλαγή (1994–1999)
    8η Παραλλαγή (1994–1999)
  • 9η Παραλλαγή (2000–σήμερα)
    9η Παραλλαγή (2000–σήμερα)

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Autodromo Nazionale Monza – Company profile». Autodromo Nazionale Monza. MonzaNet.it. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  2. ↑ «Formula 1 Heineken Gran Premio d'Italia 2021 – Media Kit» (PDF). Fédération Internationale de l'Automobile. 10 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2021. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Autodromo Nazionale Monza – Areas & Structures». Autodromo Nazionale Monza. MonzaNet.it. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  4. ↑ «Monza - RacingCircuits.info». Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2022. 
  5. ↑ «Monza». Autodromo Nazionale Monza. MotorsportMagazine.com. 2007. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2022. 
  6. ↑ «History». Autodromo Nazionale Monza. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2016. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 «The hidden history of the Monza banking». Formula One Administration Ltd. Formula1.com. 30 Αυγούστου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Οκτωβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 «1922–1928: Construction and first races on the original tracks». Autodromo Nazionale Monza. MonzaNet.it. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  9. ↑ «Formula 1 Gran Premio Santander D'Italia 2009 (Monza) – interactive circuit map». Formula One Administration Ltd. Formula1.com. 1999–2009. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  10. ↑ «Monza Oval - History of the abandoned banking». Circuits of the past (στα Αγγλικά). 27 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2020. 
  11. ↑ «La curva parabolica di Monza intitolata a Michele Alboreto | Monzanet». Autodromo Nazionale Monza (στα Ιταλικά). 20 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2022. 
  12. ↑ 12,0 12,1 «FollowYourPassion». FollowYourPassion. 
  13. ↑ Jon Mulkeen (6 May 2017). «Kipchoge a 'happy man' in Monza». IAAF. https://www.iaaf.org/news/report/breaking-2-marathon-eliud-kipchoge-monza. Ανακτήθηκε στις 12 May 2017. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 «Fórmula 1: los pilotos tienen miedo por la seguridad en Monza» [Formula 1: the drivers are afraid for safety at Monza] (στα Ισπανικά). Clairín.com. 5 Σεπτεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Αυγούστου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  15. ↑ 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 «Autodromo Nazionale di Monza – History». The Formula One DataBase. F1db.com. 6 Απριλίου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Οκτωβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  16. ↑ 16,0 16,1 «1929–1939: In consequence of the Materassi's accident, races are run on the alternative tracks». Autodromo Nazionale Monza. MonzaNet.it. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  17. ↑ «8W – When? – 1933 Monza GP, "Black Sunday"». Forix.autosport.com. Μαΐου 2001. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  18. ↑ Etzrodt, Hans. «The Black Day of Monza. Campari, Borzacchini and Czaykowski crashed fatally». The Golden Era of Grand Prix Racing. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2022. 
  19. ↑ «TRACKS - ITALY». kolumbus.fi. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαρτίου 2011. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2019. 
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 «1940–1954: After the war interruption, the activity starts again in 1948». Autodromo Nazionale Monza. MonzaNet.it. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 21,6 21,7 «1955–1971: Construction of the high speed track and other important works». Autodromo Nazionale Monza. MonzaNet.it. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  22. ↑ 22,0 22,1 «Autodromo Nazionale di Monza». ChampCarStats.com. 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  23. ↑ «1958 500 Miglia di Monza Heat 1». ChampCarStats.com. 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  24. ↑ 24,0 24,1 «History of Monza GP». About Milan. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2010. 
  25. ↑ 25,0 25,1 «1957 500 Miglia di Monza Heat 1». ChampCarStats.com. 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  26. ↑ 26,0 26,1 «A history of the Italian Grand Prix». Formula1.com. Formula One Administration Ltd. 8 Σεπτεμβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2010. 
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 «The hidden history of the Monza banking». Formula1.com. Formula One Administration Ltd. 30 Αυγούστου 2005. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2010. 
  28. ↑ Monza year Book 1965
  29. ↑ «McLaren Formula 1 - 2015 Italian Grand Prix Preview». McLaren. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2016. 
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 30,3 30,4 30,5 30,6 «1972–1978: Chicane and variants to reduce the high speed». Autodromo Nazionale Monza. MonzaNet.it. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 «1979–1988: New works to update the circuit». Autodromo Nazionale Monza. MonzaNet.it. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 «1989–1997: New pit complex and the interventions for the security». Autodromo Nazionale Monza. MonzaNet.it. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  33. ↑ «Formula 1 Gran Premio Santander D'Italia 2009 (Monza) – interactive circuit map». Formula One Administration Ltd. Formula1.com. 1999–2009. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  34. ↑ «New Monza over a second faster for F1 – and Parabolica gravel will return». F1 Fanatic. 1 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2016. 
  35. ↑ «1938 Italian Grand Prix». MotorSport Magazine. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2022. 
  36. ↑ «Monza - Motorsport Magazine». Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2022. 
  37. ↑ «1976 Italian Grand Prix». MotorSport Magazine. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]