Το Παπικό Κονκλάβιο του 2013 συνήλθε μετά την παραίτηση του Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ' για να εκλέξει τον επόμενο Πάπα. Οι 115 Καρδινάλιοι - Εκλέκτορες όρισαν ως ημέρα έναρξης του κονκλαβίου τη 12η Μαρτίου 2013.
Στις 13 Μαρτίου 2013 το Παπικό Κονκλάβιο του 2013 εξέλεξε ως νέο Πάπα τον αργεντινό ιερέα, Φραγκίσκο (κατά κόσμον Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο).
Στις 11 Φεβρουαρίου 2013, ημέρα της εορτής της Παναγίας της Λούρδης, που το 1992 είχε θεσπιστεί από τον πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄ ως παγκόσμια ημέρα των αρρώστων, ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ ανακοίνωσε σε ιδιωτικό εκκλησιαστικό συμβούλιο ότι θα παραιτείτο του αξιώματός του στις 28 Φεβρουαρίου 2013, λόγω της επιδεινούμενης υγείας του. Στην ανακοίνωσή του ανέφερε ότι «στον σημερινό κόσμο, στον οποίο λαμβάνουν χώρα τόσες ταχείες αλλαγές και που ταράζεται από βαθύτατα ερωτήματα επί της πίστης, για να είναι δυνατή η διακυβέρνηση από τον θρόνο του Αγίου Πέτρου και να τελούνται οι λειτουργίες, τόσο οι πνευματικές όσο και οι σωματικές αντοχές είναι απαραίτητες».
Την ίδια ημέρα το Βατικανό επιβεβαίωσε την είδηση και ανέφερε ότι ο Παπικός Θρόνος θα είναι κενός (Sede Vacante) από τις τις 28 Φεβρουαρίου 2013 στις 20:00 (τοπική ώρα) έως την ανάδειξη του διαδόχου από το Κονκλάβιο του 2013.
Ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ' είναι ο πρώτος Πάπας που παραιτείται του αξιώματος του από τον Πάπα Γρηγόριο ΙΒ' που παραιτήθηκε το 1415 και ο πρώτος που παραιτείται με τη θέληση του από την εποχή του Σελεστίνου Ε' το 1294.
Το Κονκλάβιο έχει δικαίωμα να εκλέξει Πάπα οποιονδήποτε βαπτισμένο καθολικό άνδρα.[1] Όμως, από το 1389 εκλέγουν πάντα άλλους Καρδιναλίους. Οι γνώστες των παπικών διαδικασιών ξεχωρίζουν ορισμένους Καρδιναλίους ως πιο πιθανοί για τη θέση του Ποντίφικα (papabili).
Για τη θέση του 266ου Πάπα της Καθολικής Εκκλησίας οι πιο πιθανοί Καρδινάλιοι ήταν:[2][3][4]
Ο Χορχέ Μάριο Μπεργκόλιο, Καρδινάλιος της Αργεντινής, ήταν ανάμεσα στους πιθανούς Πάπες, όχι όμως ανάμεσα στα φαβορί. Σύμφωνα με τις φήμες, ο Μπεργκόλιο θεωρήθηκε ως μια δεύτερη και περισσότερο αδύναμη επιλογή καθώς ήταν μεγαλύτερος από τους υπόλοιπους υποψηφίους (76 ετών - το 2013).
Προεδρεύων του Παπικού Κονκλαβίου 2013 ήταν ο Τζοβάνι Μπατίστα Ρε ως αρχαιότερος Καρδινάλιος μεταξύ των παρευρισκομένων.
Το Κονκλάβιο του 2013 αρχικά ήταν προγραμματισμένο να ξεκινήσει μεταξύ 15 και 20 Μαρτίου 2013. Στις 25 Φεβρουαρίου 2013, το Βατικανό επιβεβαίωσε ότι ο Βενέδικτος ΙΣΤ' εξέδωσε το Διάταγμα Normas Nonnullas ώστε να επιτραπεί η αλλαγή στον προγραμματισμό της εκλογής.[5] Αυτό έδωσε στο Συμβούλιο των Καρδιναλίων το περιθώριο να ξεκινήσει το Κονκλάβιο νωρίτερα ή αργότερα από το προγραμματισμένο, εφόσον ήταν παρόντες όλοι οι Καρδινάλιοι - Εκλέκτορες. Έτσι, συμφωνήθηκε να ξεκινήσει το Κονκλάβιο στις 12 Μαρτίου 2013.
Την ημέρα που έληξε η θητεία του Βενέδικτου ΙΣΤ' υπήρχαν 207 καρδινάλιοι. Οι Καρδινάλιοι που είχαν περάσει το 80ο έτος της ηλικίας τους εκείνη την ημέρα, δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής. Απέμειναν, έτσι, 117 καρδινάλιοι. Δύο Καρδινάλιοι εκλέκτορες δεν συμμετείχαν ενώ πληρούσαν τις προϋποθέσεις. Ήταν ο Ιούλιος Νταρμαατματζα από την Ινδονησία για λόγους υγείας και ο Κιθ Ο' Μπράιαν (ο μόνος πιθανός εκλέκτορας από τη Βρετανία), ο οποίος είχε κατηγορηθεί για σεξουαλική παρενόχληση εναντίον ιερέων τη δεκαετία του 80 και δεν ήθελε να διαταράξει τη διαδικασία με την παρουσία του.
Την Τρίτη 12 Μαρτίου 2013, όλοι οι Καρδινάλιοι με ή χωρίς δικαίωμα ψήφου, συγκεντρώθηκαν στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Το απόγευμα, οι 115 καρδινάλιοι - εκλέκτορες συναντήθηκαν στην Καπέλα Παολίνα και προχώρησαν σε πομπή προς την Καπέλα Σιστίνα ψάλωντας την «Λιτανεία των Αγίων». Αφότου πήραν τις θέσεις τους, τραγούδησαν το Veni Creator Spiritus. Ο όρκος διαβάστηκε δυνατά από τον Προεδρεύοντα Καρδινάλιο, Τζιοβάνι Μπατίστα Ρε. Όπως και στο προηγούμενο κονκλάβιο, έπρεπε να ορκιστούν να προστατεύουν τους νόμους που έθεσε ο Ιωάννης Πάυλος Β' στο αποστολικό σύνολο κανόνων, «Universi Dominici Gregis». Οι καρδινάλιοι ορκίζονταν να υπακούν τους κανόνες που έθεσε ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ' και ακολούθως κάθε εκλέκτορας - καρδινάλιος με σειρά αρχαιότητας ακουμπώντας το Ευαγγέλιο είπαν τα εξής λόγια στα Λατινικά:[6]
«Et ego [forename] Cardinalis [surname] spondeo, voveo ac iuro. Sic me Deus adiuvet et haec Sancta Dei Evangelia, quae manu mea tango.»
Στα ελληνικά:
«Και εγώ, [βαφτιστικό όνομα] Καρδινάλιος [επίθετο], υπόσχομαι, δεσμεύομαι και ορκίζομαι. Μάρτυς μου ο Θεός και αυτά τα Ιερά Ευαγγέλια που ακουμπώ.»
Όσο ορκίζονταν, διάφοροι Καρδινάλιοι χρησιμοποίησαν τις Λατινικές εκδοχές των ονομάτων τους. Ακολούθως ο αγγελιαφόρος Γκουίντο Μαρίνι, φώναξε δυνατά ″Extra Omnes!″ («Όλοι έξω!») και οι πόρτες της Εκκλησίας έκλεισαν για το κοινό. Μόλις έκλεισαν οι πόρτες, οι Καρδινάλιοι άκουσαν το δεύτερο υποχρεωτικό όρκο από τον Καρδινάλιο Γκρέχ, ο οποίος μετά εξήλθε της αίθουσας καθώς δεν είχε δικαίωμα ψήφου. Μετά την ανάγνωση, ξεκίνησε η πρώτη ψηφοφορία.
Όταν βγει μαύρος καπνός από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα είναι σημάδι προς τον λαό ότι στην πρώτη ψηφοφορία κανένας υποψήφιος δεν έλαβε τα 3/4 των ψήφων που είναι απαραίτητα για την εκλογή. Σύμφωνα με διάφορα μέσα, ο Σκόλα και ο Ουέλετ έρχονταν πρώτοι με ελάχιστη ισοψηφία, ο Μπεργκόλιο τρίτος και οι υπόλοιπες ψήφοι μοιράζονταν στους υπόλοιπους Καρδιναλίους. Κάποιοι Καρδινάλιοι αργότερα παραδέχτηκαν ότι «όταν ξύπνησαν το πρωί της Τετάρτης δεν πίστευαν ότι θα εξέλεγαν Πάπα το ίδιο βράδυ και ότι ήταν λιγότερο πιθανόν αυτός να ήταν ο Μπεργκόλιο.».
Οι δύο γύροι εκλογής το πρωί της 13ης Μαρτίου 2013 ήταν ατελέσφορες με αποτέλεσμα να βγει ξανά μαύρος καπνός. Η υποψηφιότητα του Σκόλα παραμερίστηκε και οι ψήφοι ξεκίνησαν να μοιράζονται μεταξύ του Ουέλετ και του Μπεργκόλιο. Πηγές δηλώνουν ότι κάποια στιγμή ο Ουέλετ υποστήριξε ένθερμα την υποψηφιότητα του Μπεργκόλιο και στον πρώτο απογευματινό εκλογικό γύρο (τέταρτο συνολικά γύρο του Κονκλαβίου), ο Μπεργκόλιο είχε καθαρό προβάδισμα.[7] Στον πέμπτο εκλογικό γύρο του Κονκλαβίου, οι Καρδινάλιοι, θέλοντας να δείξουν ενωμένοι, ψήφισαν με συντριπτική πλειοψηφία τον Μπεργκόλιο, δίνοντας του 90 ψήφους ενώ οι υπόλοιποι Καρδινάλιοι πήραν συνολικά 25. Ο Καρδινάλιος Σόν Μπράντι δήλωσε ότι ξέσπασαν χειροκροτήματα όταν στην καταμέτρηση ο Μπεργκόλιο ξεπέρασε τις 77 ψήφους που απαιτούνταν για την εκλογή.
Όταν ο Μπεργκόλιο ρωτήθηκε αν δέχεται την εκλογή του, φέρεται να είπε «Αν και είμαι αμαρτωλός, δέχομαι.» Ως παπικό όνομα επέλεξε το Φραγκίσκος, προς τιμήν του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης.[8] Στις 19:06 (τοπική ώρα) λευκός καπνός και οι καμπάνες της Βασιλικής του Αγ. Πέτρου ανήγγειλαν στο κοινό ότι εξελέγη Πάπας και λίγο αργότερα η ιστοσελίδα του Βατικανού έγραφε «Έχουμε Πάπα».[9]
Ο καρδινάλιος πρωτοδιάκονος Ζαν - Λουί Ταράν εμφανίστηκε στο κεντρικό μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου και ανακοίνωσε την εκλογή του νέου Πάπα και το όνομα που επέλεξε. Ο Πάπας Φραγκίσκος εμφανίστηκε στο μπαλκόνι και ζήτησε από τους ανθρώπους να προσευχηθούν στο όνομα του, αφού πρώτα τους ευλόγησε, ολοκληρώνοντας το Κονκλάβιο.[10]