Παύλος και Βιργινία

Παύλος και Βιργινία

Παύλος και Βιργινία, πίνακας του Φαραμόν Μπλανσάρ, 1844
Συγγραφέας	Μπερναρντέν ντε Σαιν-Πιέρ
Τίτλος	Paul et Virginie
Γλώσσα	Γαλλικά[1]
Ημερομηνία δημοσίευσης	1787
Μορφή	μυθιστόρημα
Θέμα	φύση[2][1] αρετή[2][1] sensibility[2][1] exoticism[2][1] ευτυχία[1] τέχνη[1] θάνατος[1] οικογένεια[1] ύπαιθρος[1] πεπρωμένο[1]
Χαρακτήρες	Paul, Virginie, Madame de la Tour, Marguerite, Domingue, Bertrand-François Mahé de La Bourdonnais και Παναγία
Τόπος	Μαυρίκιος Ευρώπη[1] Γαλλία[1]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Παύλος και Βιργινία (γαλλικός τίτλος: Paul et Virginie) είναι μυθιστόρημα του Μπερναντέν ντε Σαιν-Πιέρ που δημοσιεύτηκε το 1788, στις παραμονές της Γαλλικής Επανάστασης. Αφηγείται ένα δραματικό νεανικό ειδύλλιο και είναι εμπνευσμένο από τις αντιλήψεις του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ για τη ζωή στη φύση.^[3]

Η υπόθεση διαδραματίζεται στον σημερινό Μαυρίκιο, τότε γαλλική αποικία, και αναφέρεται στον ανεκπλήρωτο έρωτα δύο παιδιών που µεγάλωσαν µαζί στο παραδεισένιο νησί. Ο συγγραφέας έζησε στο νησί για ένα διάστημα και απεικόνισε στο μυθιστόρημα ένα ναυάγιο που είδε εκεί.^[4]

Το βιβλίο είχε άμεση επιτυχία και μεταφράστηκε στις κύριες ευρωπαϊκές γλώσσες. Ενέπνευσε μεγάλο αριθμό έργων, ζωγραφικών, μουσικών, θεατρικών, όπερας ήδη από το 1791. Θεωρήθηκε επίσης βασικό κείμενο για την εκπαίδευση παιδιών και νέων κατά τον 19ο αιώνα, στη Γαλλία και σε άλλες χώρες.^[5]

Θέματα

Μνημείο του Μπερναντέν ντε Σαιν-Πιέρ στον Βοτανικό κήπο στο Παρίσι. Ο Παύλος και η Βιρτζίνια στο βάθρο.

Το μυθιστόρημα του Μπερναντέν ντε Σαιν-Πιέρ επικρίνει τις κοινωνικές ταξικές διακρίσεις της γαλλικής κοινωνίας του 18ου αιώνα. Περιγράφει την τέλεια ισότητα των κοινωνικών σχέσεων στον Μαυρίκιο, όπου οι κάτοικοι μοιράζονται τα υπάρχοντά τους, έχουν ίσες ποσότητες γης και όλοι εργάζονται για να την καλλιεργήσουν. Ζουν αρμονικά, χωρίς βία ή αναταραχές. Οι πεποιθήσεις του συγγραφέα απηχούν εκείνες των φιλοσόφων του Διαφωτισμού. Υποστηρίζει τη χειραφέτηση των σκλάβων. Ήταν φίλος του κυβερνήτη του Μαυρικίου, ο οποίος εμφανίζεται στο μυθιστόρημα να παρέχει εκπαίδευση και ενθάρρυνση στους ιθαγενείς του νησιού. Παρόλο που ο Παύλος και η Βιργινία έχουν σκλάβους, εκτιμούν τον κόπο τους και δεν τους φέρονται άσχημα. Όταν άλλοι σκλάβοι του μυθιστορήματος υφίστανται κακομεταχείριση, οι ήρωες του βιβλίου αντιτίθενται στους σκληρούς αφέντες.^[6]

Ο Παύλος και η Βιρτζίνια ζητούν χάρη για μια σκλάβα που είχε δραπετεύσει

Στο έργο παρουσιάζεται η άποψη του Διαφωτισμού για τη θρησκεία: ο Θεός ή «Πρόνοια» έχει σχεδιάσει έναν κόσμο αρμονικό και ευχάριστο. Οι χαρακτήρες ζουν από τη γη χωρίς να χρειάζονται τεχνολογία ή ανθρωπογενείς παρεμβολές. Για παράδειγμα, αντιλαμβάνονται τον χρόνο παρατηρώντας τις σκιές των δέντρων. Ο Μαυρίκιος παρουσιάζεται σαν επίγειος παράδεισος, θεωρώντας «ότι η γη σχεδιάστηκε για την επίγεια ευτυχία και ευκολία του ανθρώπου».

Το μυθιστόρημα, ένα από τα πιο επιδραστικά έργα της γαλλικής λογοτεχνίας του 18ου αιώνα, εισάγει θέματα όπως ο εξωτισμός, ο έρωτας και ο θάνατος που θα αναπτυχθούν περαιτέρω από τους Ρομαντικούς συγγραφείς του επόμενου αιώνα.

Η φήμη του μυθιστορήματος ήταν τέτοια που όταν οι συμμετέχοντες στη Σύνοδο Ειρήνης του Παρισιού (1919) εξέτασαν το καθεστώς του Μαυρίκιου, οι New York Times κάλυψαν το θέμα ως εξής: «Το νησί του Μαυρίκιου, σκηνικό του Παύλου και της Βιργινίας, επιθυμεί την επιστροφή στον γαλλικό έλεγχο.»

Υπόθεση

Η παιδική ηλικία του Παύλου και της Βιργινίας

Η ιστορία ξεκινά με την αφήγηση ενός νεαρού άνδρα που βρίσκεται στον Μαυρίκιο. Στους περιπάτους του, ο αφηγητής ανακαλύπτει δύο μικρές καλύβες ερειπωμένες. Συναντά έναν ηλικιωμένο άντρα και τον ρωτά για την ιστορία των ανθρώπων που έζησαν εδώ κι αυτός του διηγείται την ιστορία του Παύλου και της Βιργινίας.^[7]

Είναι αρχικά η ιστορία δύο Γαλλίδων: της μαντάμ ντε λα Τουρ, χήρας ενός ελευθεριακού αριστοκράτη που η ισχυρή οικογένειά του τον είχε αποκηρύξει μετά τον ανάρμοστο γάμο του, και της Μαργκερίτ, μιας Βρετόνης αγρότισσας που κάποιος την αποπλάνησε. Έφυγαν από τη Γαλλία για να αποφύγουν την ατίμωση, και οι δύο ήταν έγκυες.

Γύρω στο 1726 έφεραν στον κόσμο τα παιδιά τους. Η μαντάμ ντε λα Τουρ την Βιργινία και η Μαργκερίτ τον Παύλο. Στη συνέχεια αποφασίζουν να ενώσουν τη μοίρα τους και να μεγαλώσουν μαζί τα παιδιά τους, με τη βοήθεια μερικών κατοίκων: τη Μαρί και τον Ντομίνγκ.^[8]

Ζουν σε μεγάλη φτώχεια, μακριά από τον πολιτισμό, αναγκασμένοι να δουλέψουν τη γη για να τραφούν, αλλά μέσα σε μια υπέροχη και γενναιόδωρη τροπική φύση. Τα παιδιά τους μεγαλώνουν μέσα στην ομορφιά της φύσης και την αγάπη των μητέρων τους. Για τις μητέρες τους, τα παιδιά τους καθώς και τη Μαρί και τον Ντομίνγκ, τους υπηρέτες τους, είναι μια εποχή ειρήνης: «Κάθε μέρα ήταν γι' αυτές τις οικογένειες μια μέρα ευτυχίας και γαλήνης. Ούτε ο φθόνος ούτε η φιλοδοξία τους βασάνιζε….»

Το ναυάγιο της Βιργινίας, εικονογράφηση του Πιερ-Πωλ Πρυντόν σε έκδοση του 1806

Στην εφηβεία γεννιέται μια έλξη μεταξύ του Παύλου και της Βιργινίας, η οποία είναι η πρώτη που το παρατηρεί και την προβληματίζει βαθιά. Την ίδια εποχή, ένας τυφώνας κατέστρεψε τη φάρμα τους.^[9]

Η κυρία ντε λα Τουρ ανησυχεί για την κόρη της. Όταν λαμβάνει ένα γράμμα από μια θεία της, η οποία προσκαλεί τη Βιργινία στη Γαλλία για να λάβει εκπαίδευση καθώς και την περιουσία του πατέρα της, η μητέρα διστάζει και στη συνέχεια υποχωρεί, κάπως αναγκασμένη από τα επιχειρήματα ενός ιερέα που την πείθει, υπό τις διαταγές του κυβερνήτη του νησιού.

Η Βιργινία φεύγει για τη Γαλλία, ο Παύλος περνάει πολύ άσχημα με τον χωρισμό. Για να αλληλογραφεί μαζί της αποφασίζει να μάθει να διαβάζει και να γράφει.

Ο θάνατος της Βιργινίας, Ωγκυστέν Λεγκράν, τέλη 18ου αιώνα

Αλλά για περισσότερο από ένα χρόνο η αλληλογραφία τους παραμένει αναπάντητη, η θεία της Βιργινίας κρύβει τα γράμματα, παρόλο που η κοπέλα δυσκολεύεται που αποχωρίστηκε την οικογένειά της. Επιπλέον, οι τρόποι της κοινωνίας που πρέπει να προσαρμοστεί δεν της ταιριάζουν καθόλου και προτιμάει να επιστρέψει. Ανακοινώνεται τελικά η επιστροφή της στο νησί, προς μεγάλη χαρά του Παύλου.

Ωστόσο, το πλοίο που τη φέρνει πίσω ναυαγεί στην ακτή του νησιού λόγω καταιγίδας. Λόγω των κυμάτων και της άρνησής της να βγάλει τα ρούχα της μπροστά σε έναν ναύτη που ήθελε να τη σώσει κολυμπώντας, η Βιργινία πνίγεται κάτω από τα μάτια των συγγενών της, που παρακολουθούν από την ακτή.

Αντιμέτωπος με αυτή την τραγωδία, ο Παύλος βυθίζεται στη θλίψη και υποκύπτει στον πόνο της απώλειας της αγαπημένης του. Λίγο αργότερα πέθαναν από θλίψη όλοι, οι μητέρες τους καθώς και η Μαρί και ο Ντομίνγκ, οι πιστοί τους υπηρέτες. ^[5]

Επίδραση

Οι μητέρες του Παύλου και της Βιργινίας με τα παιδιά, πίνακας ανωνύμου (μετά το 1846)

Το μυθιστόρημα αναφέρεται συχνά σε έργα μυθιστοριογράφων μέχρι την εποχή μας, μεταξύ των οποίων:

• Ο Γκυστάβ Φλωμπέρ: στο Μαντάμ Μποβαρύ (1856), το μυθιστόρημα Παύλος και Βιρτζίνια αναφέρεται μεταξύ των αναγνώσεων της ηρωίδας στο μοναστήρι.
• Ο Γκυ ντε Μωπασσάν κάνει μια αναφορά σ' αυτό στον Φιλαράκο και άλλα έργα του.
• Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ αναφέρει το μυθιστόρημα, χωρίς να προσδιορίζει αρχικά τον συγγραφέα, στο Ο εφημέριος του χωριού (1841): «ένα από τα πιο συγκινητικά βιβλία στη γαλλική γλώσσα [...] από το χέρι της ιδιοφυΐας», γράφει. Ο συγγραφέας αναφέρεται αργότερα: «[...] ότι το βιβλίο του Μπερναντέν ντε Σαιν-Πιέρ τον είχε κάνει να αντιληφθεί το νόημα του έρωτα. »
• Ο Αλφόνς ντε Λαμαρτίν αποτίει φόρο τιμής σ' αυτό στο μυθιστόρημά του Γκρατσιέλα (1849), όπου η ανάγνωση της ιστορίας του Παύλου και της Βιργινίας κατέχει κεντρική θέση.
• Αναφορές στο έργο εμφανίζονται στα μυθιστορήματα της Ζωρζ Σαντ, Ιντιάνα και Κονσουέλο.
• Ο Τσαρλς Ντίκενς αναφέρει το βιβλίο στη Μικρή Ντορίτ (1855).
• Ο Βιλιέ ντε λ'Ιλ-Αντάμ έγραψε μια παρωδία του μυθιστορήματος στις Σκληρές ιστορίες (1883) με τίτλο Βιργινία και Παύλος.
• Επίδραση του έργου εμφανίζονται στο μυθιστόρημα του Ζαν-Μαρί Λε Κλεζιό Ο Γυρευτής του χρυσού (1985).

Ελληνικές μεταφράσεις

• Τα κατά Παύλον και Βιργινίαν, μετάφραση: Νικόλαος Πίκκολος, Παρίσι, 1824 ^[10]
• Παύλος και Βιργινία, μετάφραση: Σινόφη Αλεξίου, εκδόσεις Βασιλείου, 1921
• Παύλος και Βιργινία, μετάφραση: Δ. Π. Κωστέλενος, εκδοτικός οίκος: Λιναρδάτος Σπύρος, 1970 ^[11]

Παραπομπές

1. data.mimotext.uni-trier.de/entity/Q3971.
2. Vivienne Mylne: «Bibliographie Du Genre Romanesque Français, 1751-1800» (Γαλλικά)
3. . «culturelivresque.fr/paul-et-virginie-de-bernardin-de-saint-pierre/». 
4. . «universalis.fr/encyclopedie/paul-et-virginie/». 
5. . «lepetitlecteur.fr/paul-et-virginie/resume/». 
6. . «ile-maurice.fr/culture/paul-et-virginie». 
7. . «babelio.com/livres/Bernardin-de-Saint-Pierre-Paul-et-Virginie/». 
8. . «superprof.fr/ressources/langues/francais/autres-niveaux-fr1/tout-niveau-fr1/roman-jacques-henri-bernardin-fiche.html». 
9. . «onechapteraday.fr/book/jacques-henri-bernardin-de-saint-pierre-paul-et-virginie/». 
10. . «researchgate.net/publication/«Τα κατά Παύλον και Βιργινίαν» και ο ενθουσιασμός του Κάλβου». 
11. . «bibliodiphis.gr/el/categories-list/logotexnia/kseni-pezografia/Παύλος και Βιργινία».