Πελματιαία απονευρωσίτιδα | |
---|---|
Οι πιο συχνές περιοχές πόνου στην πελματιαία απονευρωσίτιδα. | |
Ειδικότητα | Ορθοπεδική, Αθλητιατρική, Φυσικοθεραπεία, Χειρουργική |
Θεραπεία | Συντηρητική θεραπεία, αντιφλεγμονώδεις παράγοντες, φυσικοθεραπεία, ορθωτικά-ορθοπαιδικά είδη, νάρθηκες, ενέσεις στεροειδών, χειρουργείο. [1] |
Ταξινόμηση |
Πελματιαία απονευρωσίτιδα (λατ/αγγ. plantar fasciitis) είναι μια διαταραχή της πελματιαίας απονεύρωσης, ενός συνδετικού ιστού που υποστηρίζει την καμάρα του ποδιού.[2] Εκδηλώνεται ως πόνος στη φτέρνα και στο κάτω μέρος του ποδιού που είναι συνήθως πιο έντονος με τα πρώτα βήματα της ημέρας ή μετά από περίοδο ανάπαυσης.[2][3] Ο πόνος προκαλείται επίσης συχνά λυγίζοντας το πόδι και τα δάχτυλα των ποδιών προς τα πάνω προς την κνήμη.[4][5] Ο πόνος συνήθως εμφανίζεται σταδιακά και επηρεάζει κυρίως το ένα πόδι, ενώ εμφανίζεται και στα δύο πόδια στο ενα τρίτο περίπου των περιπτώσεων.[2][3]
Iστολογική εξέταση δειγμάτων βιοψίας από ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση απελευθέρωσης πελματιαίας απονεύρωσης λόγω χρόνιων συμπτωμάτων έχει δείξει εκφυλιστικές αλλαγές στην πελματιαία απονεύρωση, με ή χωρίς ινοβλαστικό πολλαπλασιασμό και χρόνιες φλεγμονώδεις αλλαγές.[6]
Τα αιτία της πελματιαίας απονευρωσίτιδας είναι ελάχιστα κατανοητά και είναι πιθανό να είναι πολυπαραγοντικά. Λόγω της υψηλής συχνότητάς της στους δρομείς, η πελματιαία απονευρωσίτιδα συνήθως θεωρείται ότι προκαλείται από επαναλαμβανόμενα μικροτραύματα. Περιορισμένα δεδομένα από μελέτες δείκτου-ελέγχου έχουν εντοπίσει παράγοντες κινδύνου όπως η παχυσαρκία, επαγγέλματα που απαιτούν παρατεταμένη ορθοστασία, η πλατυποδία (υπερβολικός πρηνισμός του ποδιού), η μειωμένη ραχιαία κάμψη του αστραγάλου και οι κατώτερες εξοστώσεις της πτέρνας (ή άκανθα πτέρνας).[6]
Τα συμπτωμάτα γενικά αποτελούν τη βάση για τη διάγνωση.[2] Η απεικόνιση παίζει περιορισμένο ρόλο στην κλινική πρακτική ρουτίνας, αν και μπορεί να είναι χρήσιμη σε επιλεγμένες περιπτώσεις για τον αποκλεισμό άλλων αιτιών πόνου στη πτέρνα ή για τη διάγνωση της πελματιαίας απονευρωσίτιδας όταν υπάρχει αμφιβολία. Για παράδειγμα, περιστασιακά μπορεί να είναι δύσκολο να γίνει διαφοροποίηση της πελματιαίας απονευρωσίτιδας από το κάταγμα κοπώσεως της πτέρνας για κλινικούς λόγους. Οι απλές ακτινογραφίες μπορεί να αποκλείσουν το κάταγμα κοπώσεως της πτέρνας και άλλες σπάνιες οστικές βλάβες.[7] Το υπερηχογράφημα χρησιμοποιείται για τη διαφοροποίηση παλματιαίας απονευρωσίτιδας από τον υπερηχητικό επιφανειακό λίπος στη πτέρνα και την υποκείμενη πτέρνα (κανονικού πάχους 2-4 χιλ.). Πολλές μελέτες έχουν βρει μια αξιοσημείωτη αύξηση στο πάχος της πελματιαίας απονεύρωσης στην πελματιαία απονευρωσίτιδα (μέχρι περίπου και 5-7 χιλ.). Η μαγνητική τομογραφία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την απεικόνιση της πελματιαίας απονεύρωσης, με οβελιαίες και μετωπιαίες απεικονίσεις.[6] Άλλες καταστάσεις με παρόμοια συμπτώματα περιλαμβάνουν οστεοαρθρίτιδα, αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα, νόσος Sever και αντιδραστική αρθρίτιδα.[7][8]
Οι περισσότερες περιπτώσεις πελματιαίας απονευρωσίτιδας υποχωρούν με τον χρόνο και τις συντηρητικές μεθόδους θεραπείας.[3][9] Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει την ξεκούραση, την αλλαγή στις δραστηριότητες, τα φάρμακα για τον πόνο (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη) και το τέντωμα. Εάν αυτό δεν είναι αρκετό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η φυσιοθεραπεία, τα ορθωτικά, ο νάρθηκας ή οι ενέσεις στεροειδών. Εάν αυτά τα μέτρα δεν είναι αποτελεσματικά, πρόσθετα μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν την εξωσωματική θεραπεία με κρουστικά κύματα ή τη χειρουργική επέμβαση.[3][6]
Με βάση τα δεδομένα μακροχρόνιας παρακολούθησης σε μεγάλες σειρές περιπτώσεων που αφορούσαν κυρίως ασθενείς που παρακολουθούνται σε ορθοπεδικά ιατρεία, η κλινική πορεία για τους περισσότερους ασθενείς με πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι ευνοϊκή, με υποχώρηση των συμπτωμάτων σε περισσότερο από το 80 τοις εκατό των ασθενών εντός 12 μηνών. Έως και 5 τοις εκατό των ασθενών στις αναφερόμενες σειρές περιστατικών αντιμετωπίζονται χειρουργικά, αν και δεν υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα για τα ποσοστά χειρουργικών επεμβάσεων σε μη επιλεγμένους ασθενείς.[6]
Η πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι η πιο κοινή αιτία πόνου στην κάτω πτέρνα, εκτιμάται ότι ευθύνεται για το 11 έως 15 τοις εκατό όλων των συμπτωμάτων του ποδιού που απαιτούν επαγγελματική φροντίδα στους ενήλικες. Δεν υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα επίπτωσης με βάση τον πληθυσμό, αν και η πελματιαία απονευρωσίτιδα έχει αναφερθεί ότι ευθύνεται για περίπου το 10 τοις εκατό των τραυματισμών που συμβαίνουν σε σχέση με το τρέξιμο και είναι συχνή στο στρατιωτικό προσωπικό. Η επικράτηση της πάθησης ανάλογα με το φύλο διαφέρει από τη μια μελέτη στην άλλη.[6]