Πελόπιο αρχαίας Ολυμπίας
| Πελόπιο | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | αρχιτεκτονική κατασκευή, κενοτάφιο[1] και ερείπια |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°38′19″N 21°37′47″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Αρχαίας Ολυμπίας |
| Τοποθεσία | Ολυμπία |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Έναρξη κατασκευής | 5ος αιώνας π.Χ.[1] |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το Πελόπιο ήταν κενοτάφιο στο χώρο της αρχαίας Ολυμπίας, αφιερωμένο στον Πέλοπα, τοπικό ήρωα των Ηλείων.
Στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Πελόπιο βρισκόταν μεταξύ του Ηραίου και του ναού του Δία. Σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία, δημιουργήθηκε από τον Ηρακλή, που ήταν απόγονος του Πέλοπα και κάθε χρόνο οι τοπικοί άρχοντες πραγματοποιούσαν θυσίες ζώων στο χώρο του μνημείου[2].
[13.1] ἔστι δὲ ἐντὸς τῆς Ἄλτεως καὶ Πέλοπι ἀποτετμημένον τέμενος: ἡρώων δὲ τῶν ἐν Ὀλυμπίᾳ τοσοῦτον προτετιμημένος ἐστὶν ὁ Πέλοψ ὑπὸ Ἠλείων ὅσον Ζεὺς θεῶν τῶν ἄλλων. ἔστιν οὖν τοῦ ναοῦ τοῦ Διὸς κατὰ δεξιὰν τῆς ἐσόδου πρὸς ἄνεμον Βορέαν τὸ Πελόπιον, ἀφεστηκὸς μὲν τοῦ ναοῦ τοσοῦτον ὡς μεταξὺ καὶ ἀνδριάντας καὶ ἀναθήματα ἄλλα ἀνακεῖσθαι, παρήκει δὲ ὡς ἐπὶ τὸν ὀπισθόδομον ἀπὸ μέσου μάλιστα ἀρξάμενον τοῦ ναοῦ: καὶ λίθων τε θριγκῷ περιέχεται καὶ δένδρα ἐντὸς πεφυκότα καὶ ἀνδριάντες εἰσὶν ἀνακείμενοι, , [13.2] ἔσοδος δὲ ἐς αὐτὸ πρὸς δυσμῶν ἐστιν ἡλίου. τοῦτο ἀπονεῖμαι τῷ Πέλοπι Ἡρακλῆς ὁ Ἀμφιτρύωνος λέγεται: τέταρτος γὰρ δὴ ἀπόγονος καὶ οὗτος ἦν Πέλοπος, λέγεται δὲ καὶ ὡς ἔθυσεν ἐς τὸν βόθρον τῷ Πέλοπι. - Παυσανίου Ἑλλάδος Περιήγησις 5. Ἠλιακῶν Α΄[3]
13.1 Εντός της Άλτεως υπάρχει και τέμενος αφιερωμένο στον Πέλοπα. Από τους Ηλείους ο Πέλοψ τιμάται τόσο περισσότερο ανάμεσα στους άλλους ήρωες της Ολυμπίας, όσο ο Δίας ανάμεσα στους άλλους θεούς. Το Πελόπιο βρίσκεται δεξιά της βορινής εισόδου τον ναού του Διός και τόσο μακριά του, ώστε ανάμεσά τους είναι στημένοι κι άλλοι ανδριάντες και αφιερώματα. Αρχίζει από τη μέση του ναού και εκτείνεται ως τον οπισθόδομο. Περιστοιχίζεται από λίθινη περίφραξη και στο εσωτερικό του υπάρχουν δέντρα και ανδριάντες. 13.2. Η είσοδός του βλέπει προς τη δύση. Λένε ότι το αφιέρωσε στον Πέλοπα ο Ηρακλής, γιος του Αμφιτρύωνα, επειδή αυτός ήταν τέταρτος απόγονος του Πέλοπα, και ότι πρόσφερε στον Πέλοπα θυσία στον βόθρο.
Σε βάθος 2,50 μέτρων κάτω από τη σημερινή επιφάνεια του Πελόπιου, βρίσκεται μεγάλος προϊστορικός τύμβος με λίθινο περίβολο και θεωρείται η αρχαιότερη κατασκευή που έχει εντοπιστεί στην περιοχή της Άλτεως, χρονολογείται στην Πρωτοελλαδική περίοδο (περίπου 2500 π.Χ.). Κατά τους ιστορικούς χρόνους, το μνημείο ήταν ένας τύμβος ύψους 2 μέτρων και διαμέτρου 31 με 34 μ.[4] που διαμορφώθηκε αρχικά γύρω στον 6ο αιώνα π.Χ. Γύρω από αυτόν τον τύμβο, κτίσθηκε αργότερα ένας περίβολος σε σχήμα ακανόνιστου πεντάπλευρου (βλ. κάτοψη)με απλή είσοδο στη νοτιοδυτική γωνία. Στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. η είσοδος αναδείχθηκε, όταν προστέθηκε μνημειακό λίθινο δωρικό πρόπυλο[2].
Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών εντοπίστηκε κενοτάφιο που χρονολογήθηκε στο 1100 π.Χ. αι., ενώ από τα ευρήματα τα πιο παλιά ανάγονται στον 11ο και 10ο π.Χ. αιώνα. Το είδος των αναθημάτων που βρέθηκαν, όπως κεραμικά, πήλινα και χάλκινα ειδώλια ανθρώπων και ζώων, πολλά από τα οποία εκτίθενται στο μουσείο της Ολυμπίας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι κοντά στο Πελόπιο διεξάγοντο αρματοδρομίες προς τιμή του Πέλοπος από την Πρωτογεωμετρική περίοδο[4].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 odysseus
.culture .gr /h /2 /eh251 .jsp?obj _id=5983. - ↑ 2,0 2,1 «από τον κόμβο Οδυσσεύς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2015.
- ↑ Πανεπιστήμιο Αθηνών - Παυσανίου Ἑλλάδος Περιήγησις
- ↑ 4,0 4,1 Εγκυκλοπαίδεια Δομή, τομ.12, σελ.95, Αθήνα
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Τρισδιάστατη απεικόνιση από το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
- το Πελόπιο όπως αναφέρεται στη ψηφιακή βιβλιοθήκη Perseus του Tuft University