Πεμετρεξίδη

Πεμετρεξίδη
Ονομασία IUPAC
(2S)-2-{[4-[2-(2-amino-4-oxo-1,7-dihydropyrrolo[2,3-d]pyrimidin-5-yl)ethyl]benzoyl]amino}pentanedioic acid
Κλινικά δεδομένα
Εμπορικές ονομασίεςAlimta, Pemfexy, Ciambra, άλλες
AHFS/Drugs.commonograph
Δεδομένα άδειας
Κατηγορία ασφαλείας κύησης
  • AU: D
Οδοί
χορήγησης		ενδοφλέβια
Κυκλοφορία
Κυκλοφορία
Φαρμακοκινητική
ΒιοδιαθεσιμότηταNA
Πρωτεϊνική σύνδεση81%
ΜεταβολισμόςΑμελητέος
Βιολογικός χρόνος ημιζωής3.5 ώρες
ΑπέκκρισηΝεφρό
Κωδικοί
Αριθμός CAS137281-23-3 N
Κωδικός ATCL01BA04
PubChemCID 135410875
DrugBankDB00642 YesY
ChemSpider393879 YesY
UNII04Q9AIZ7NO YesY
KEGGD07472 YesY
D06503
ChEMBLCHEMBL225072 YesY
Χημικά στοιχεία
Χημικός τύποςC20H21N5O6
Μοριακή μάζα427,42 g·mol−1
Nc3nc2[nH]cc(CCc1ccc(C(=O)N[C@@H](CCC(=O)O)C(=O)O)cc1)c2c(=O)[nH]3

InChI=1S/C20H21N5O6/c21-20-24-16-15(18(29)25-20)12(9-22-16)6-3-10-1-4-11(5-2-10)17(28)23-13(19(30)31)7-8-14(26)27/h1-2,4-5,9,13H,3,6-8H2,(H,23,28)(H,26,27)(H,30,31)(H4,21,22,24,25,29)/t13-/m0/s1 YesY

Key:WBXPDJSOTKVWSJ-ZDUSSCGKSA-N YesY
 NYesY (what is this?)  (verify)

Η πεμετρεξίδη είναι ένα ανάλογο φυλλικού οξέος που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του μεσοθηλιώματος και του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα.

Ιατρική χρήση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Φεβρουάριο του 2004, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε την πεμετρεξίδη για τη θεραπεία του κακοήθους μεσοθηλιώματος του υπεζωκότα, ενός τύπου όγκου του μεσοθηλιώματος, του λεπτού στρώματος ιστού που καλύπτει πολλά από τα εσωτερικά όργανα, σε συνδυασμό με σισπλατίνη[6] για ασθενείς των οποίων η νόσος είναι είτε ανεγχείρητη είτε δεν είναι κατά τα άλλα υποψήφιοι για θεραπευτική χειρουργική επέμβαση.[7] Τον Σεπτέμβριο του 2008, ο FDA χορήγησε έγκριση ως θεραπεία πρώτης γραμμής, σε συνδυασμό με σισπλατίνη, κατά του τοπικά προχωρημένου και μεταστατικού μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα (NSCLC) σε ασθενείς με μη πλακώδη ιστολογία.[8][9][10]

Καρβοπλατίνη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πεμετρεξίδη συνιστάται επίσης σε συνδυασμό με καρβοπλατίνη και πεμπρολιζουμάμπη για τη θεραπεία πρώτης γραμμής του προχωρημένου μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα.[11][12] Ωστόσο, η σχετική αποτελεσματικότητα ή τοξικότητα της πεμετρεξίδης-σισπλατίνης έναντι της πεμετρεξίδης-καρβοπλατίνης δεν έχει τεκμηριωθεί πέρα ​​από ό,τι θεωρείται γενικά για τη θεραπεία με φάρμακα με σισπλατίνη ή διπλή καρβοπλατίνη.[13]

Συμπλήρωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συνιστάται στους ασθενείς να λαμβάνουν συμπλήρωμα φολικού οξέος και βιταμίνης Β12 ακόμη και αν τα επίπεδα είναι φυσιολογικά όταν βρίσκονται σε θεραπεία με πεμετρεξίδη.[8][14] (Σε κλινικές δοκιμές για μεσοθηλίωμα, η λήψη συμπληρωμάτων φολικού οξέος και Β12 μείωσε τη συχνότητα των ανεπιθύμητων ενεργειών.) Συνιστάται επίσης στους ασθενείς να λαμβάνουν γλυκοκορτικοειδές (π.χ. δεξαμεθαζόνη) την προηγούμενη ημέρα, την ημέρα και την ημέρα μετά την έγχυση πεμετρεξίδης προς αποφυγή δερματικών εξανθημάτων.[8]

Αλληλεπίδραση φαρμάκων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταυτόχρονη χορήγηση σισπλατίνης και βιταμίνης Β12 δεν τροποποιεί τη φαρμακοκινητική της πεμετρεξίδης. Πρόσφατα αποδείχθηκε ότι η πεμετρεξίδη μπορεί να παίζει ρόλο στην αντίσταση της σισπλατίνης στον καρκίνο του πνεύμονα αυξάνοντας την έκφραση των καναλιών ασβεστίου Orai3 καθώς και την έκφραση ορισμένων μεταφορέων ABC όπως το MDR1 και το MRP-5 που είναι υπεύθυνοι για την εκροή σισπλατίνης και επομένως μειώνοντας το αποτέλεσμα της σισπλατίνης.[15] Καθώς οι τρέχουσες θεραπείες βασίζονται στη συγχορήγηση πεμετρεξίδης και σισπλατίνης, μπορεί να υπάρχουν αλληλεπιδράσεις μεταξύ πεμετρεξίδης και σισπλατίνης, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των θεραπευτικών επιδράσεων της σισπλατίνης που προκαλείται από την πεμετρεξίδη.

Μηχανισμός δράσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πεμετρεξίδη είναι χημικά παρόμοια με το φολικό οξύ και ανήκει στην κατηγορία των φαρμάκων χημειοθεραπείας που ονομάζονται αντιμεταβολίτες φυλλικού οξέος. Λειτουργεί αναστέλλοντας τρία ένζυμα που χρησιμοποιούνται στη σύνθεση πουρίνης και πυριμιδίνης—θυμιδυλική συνθάση (TS), διυδροφολική αναγωγάση (DHFR) και γλυκιναμιδική ριβονουκλεοτιδική φορμυλοτρανσφεράση[16] [17](GARFT). Αναστέλλοντας τον σχηματισμό πρόδρομων νουκλεοτιδίων πουρίνης και πυριμιδίνης, η πεμετρεξίδη αποτρέπει το σχηματισμό DNA και RNA, τα οποία απαιτούνται για την ανάπτυξη και την επιβίωση τόσο των φυσιολογικών όσο και των καρκινικών κυττάρων.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Prescription medicines: registration of new generic medicines and biosimilar medicines, 2017». Therapeutic Goods Administration (TGA). 21 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2024. 
  2. ↑ «Alimta EPAR». European Medicines Agency. 17 Σεπτεμβρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022. 
  3. ↑ «Pemetrexed Baxter: Pending EC decision». European Medicines Agency. 14 Οκτωβρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022. 
  4. ↑ «Alimta- pemetrexed disodium injection, powder, lyophilized, for solution». DailyMed. 25 Μαρτίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2020. 
  5. ↑ «Pemfexy- pemetrexed injection». DailyMed. 20 Ιανουαρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2022. 
  6. ↑ Manegold C (August 2003). "Pemetrexed (Alimta, MTA, multitargeted antifolate, LY231514) for malignant pleural mesothelioma". Seminars in Oncology. 30 (4 Suppl 10): 32–36. 
  7. ↑ https://www.cancer.gov/cancertopics/druginfo/fda-pemetrexed-disodium#malignant_pleural.  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |title= (βοήθεια)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «DailyMed». dailymed.nlm.nih.gov. doi:10.1634/theoncologist.2009-0092%20https://en.wikipedia.org/wiki/pemetrexed#cite_ref-11. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2025. 
  9. ↑ Cohen, Martin H.; Justice, Robert; Pazdur, Richard (2009-09-01). «Approval Summary: Pemetrexed in the Initial Treatment of Advanced/Metastatic Non-Small Cell Lung Cancer». The Oncologist 14 (9): 930–935. doi:10.1634/theoncologist.2009-0092. ISSN 1083-7159. https://academic.oup.com/oncolo/article/14/9/930/6398068. 
  10. ↑ Rossi, Antonio; Ricciardi, Serena; Maione, Paolo; de Marinis, Filippo; Gridelli, Cesare (2009-11). «Pemetrexed in the treatment of advanced non-squamous lung cancer». Lung Cancer 66 (2): 141–149. doi:10.1016/j.lungcan.2009.06.006. ISSN 0169-5002. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0169500209003304. 
  11. ↑ (PDF) https://web.archive.org/web/20070323012050/https://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/nscl.pdf.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  12. ↑ Gandhi, Leena; Rodríguez-Abreu, Delvys; Gadgeel, Shirish; Esteban, Emilio; Felip, Enriqueta; Angelis, Flávia De; Domine, Manuel; Clingan, Philip και άλλοι. (2018-05-31). «Pembrolizumab plus Chemotherapy in Metastatic Non–Small-Cell Lung Cancer». New England Journal of Medicine 378 (22): 2078–2092. doi:10.1056/NEJMoa1801005. ISSN 0028-4793. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa1801005. 
  13. ↑ Azzoli, Christopher G.; Kris, Mark G.; Pfister, David G. (2007-06-06). «Cisplatin Versus Carboplatin for Patients With Metastatic Non–Small-Cell Lung Cancer—An Old Rivalry Renewed». JNCI: Journal of the National Cancer Institute 99 (11): 828–829. doi:10.1093/jnci/djk222. ISSN 0027-8874. https://academic.oup.com/jnci/article-abstract/99/11/828/2544307?redirectedFrom=fulltext. 
  14. ↑ Hazarika, Maitreyee; White, Robert M.; Johnson, John R.; Pazdur, Richard (2004-09-01). «FDA Drug Approval Summaries: Pemetrexed (Alimta®)». The Oncologist 9 (5): 482–488. doi:10.1634/theoncologist.9-5-482. ISSN 1083-7159. https://academic.oup.com/oncolo/article/9/5/482/6387983. 
  15. ↑ Daoudi, Redoane (26 September 2024). "Characterization and implication of the Orai3 channel and ABC type transporters in the phenomenon of chemoresistance to cisplatin and pemetrexed in lung cancer". 
  16. ↑ clincancerres.aacrjournals.org. McLeod HL, Cassidy J, Powrie RH, Priest DG, Zorbas MA, Synold TW, et al. (July 2000) https://clincancerres.aacrjournals.org/cgi/content/abstract/6/7/2677. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2025.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  17. ↑ Avendano C, Menendez JC (April 2008). Medicinal Chemistry of Anticancer Drugs. Amsterdam: Elsevier. p. 37. ISBN 978-0-444-52824-7. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Pemetrexed στο Wikimedia Commons