Πεντίτο

Ο όρος Πεντίτο (ιταλικά: Pentito) στη Ιταλία χρησιμοποιείται κοινώς για να ορίσει τους ανθρώπους οι οποίοι αποτελούσαν προηγουμένως μέλη των εγκληματικών ή τρομοκρατικών οργανώσεων και οι οποίοι, μετά από την σύλληψη τους, αποφάσισαν να «μετανοήσουν» και να συνεργαστούν με το δικαστικό σώμα για να βοηθήσουν περαιτέρω τις έρευνες. Η δικαστική κατηγορία πεντίτι δημιουργήθηκε αρχικά στη νομοθεσία που ψηφίστηκε από την Ιταλική κυβέρνηση το 1970 για την καταπολέμηση της βίας και της τρομοκρατίας κατά τη διάρκεια των λεγόμενων "Σιδηρών Χρόνων". Η σωστή τεχνική ονομασία που χρησιμοποιείται είναι οι «συνεργάτες της δικαιοσύνης» (Ιταλικά: collaboratori di Giustizia). Στον απόηχο της Δίκης Μάξι στο Παλέρμο το 1986 - 1987, και μετά την μαρτυρία του Τομάζο Μπουσκέτα, ο όρος τέθηκε σε ευρεία χρήση στην Ιταλία για όλα τα πρώην μέλη της μαφίας της Σικελίας, που είχαν εγκαταλείψει την οργάνωση τους και άρχισαν να βοηθούν τους ερευνητές.

Όροι και Δικαιώματα

Σε αντάλλαγμα για τις πληροφορίες που παρέχουν, οι Πεντίτι λαμβάνουν μικρότερες ποινές για τα εγκλήματά τους, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και την ελευθερία τους. Στο ιταλικό δικαστικό σύστημα, ο Πεντίτο μπορεί να αποκτήσει ατομική προστασία, ένα νέο όνομα και κάποια χρήματα για να ξεκινήσει μια νέα ζωή σε μια άλλη χώρα, ενδεχομένως στο εξωτερικό. Αυτή η πρακτική είναι κοινή και σε άλλες χώρες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι εγκληματίες που καταθέτουν εναντίον των πρώην συνεργατών τους μπορούν να εισέλθουν στο Πρόγραμμα Προστασίας Μαρτύρων και να πάρουν νέες ταυτότητες με την υποστήριξη της πολιτείας. Τα αφεντικά της ιταλικής μαφίας Μπουσκέτα και Φραντζέσκο Μαρίνο Μανόγια είχαν το δικαίωμα να ζουν στις ΗΠΑ με νέες ταυτότητες αφότου είχαν μπει στο Πρόγραμμα Προστασίας Μαρτύρων, όταν στην Ιταλία δεν υπήρχε ακόμη ένα τέτοιο πρόγραμμα.

Υποθέσεις

Ανάμεσα στους πιο διάσημους Πεντίτο της Μαφίας είναι ο Τομάσο Μπουσκέτα και ο πρώτος σημαντικός Πεντίτο. Ήταν χρήσιμος για τον δικαστή Τζοβάνι Φαλκόνε στην περιγραφή της Επιτροπής της σικελικής μαφίας και την ηγεσία της στη δεκαετία του 1980, και τον εντοπισμό των κύριων επιχειρησιακών καναλιών που η μαφία χρησιμοποιούσε για την εγκληματική δράση της.

Στην Ιταλία, σημαντικές επιτυχίες επιτεύχθηκαν με τη συνεργασία των Πεντίτι για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (ιδιαίτερα κατά των Ερυθρών Ταξιαρχιών), από τον Στρατηγό των καραμπινιέρων Κάρλο Αλμπέρτο Ντέλα Κιέζα (ο οποίος αργότερα σκοτώθηκε από την Μαφία στο Παλέρμο).

Κατά την περίοδο μέχρι τη δεκαετία του 1990, υπήρχαν πολύ λίγοι, αν και σημαντικοί Πεντίτι όπως ο Μπουσκέτα, ο Σαλβατόρε Κοντόρνο, ο Αντονίνο Καλντερόνε κ.λπ. Ωστόσο, αυτό άλλαξε σημαντικά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990. Από το 1992, πάνω από χίλιοι μαφιόζοι έχουν συμφωνήσει να συνεργαστούν με την ιταλική δικαιοσύνη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι Πεντίτι έχουν εφεύρει ιστορίες για την απόκτηση μείωσης του χρόνου φυλάκισης. Η πιο περίφημη υπόθεση θεωρείται του δημοφιλούς τηλεπαρουσιαστή Έντσο Τορτόρα, ο οποίος κατηγορήθηκε ψευδώς για διακίνηση κοκαΐνης μαζί με μέλη της Καμόρα από έναν Πεντίτο, ονόματι Τζοβάνι Μελούζο. Ο Τορτόρα τέθηκε υπό κράτηση για χρόνια πριν από την δίκη του και ανέπτυξε καρκίνο με αποτέλεσμα να πεθάνει λίγο μετά αφότου η υπόθεση τελικά λύθηκε. (μερικοί λένε, λόγω της συναισθηματικής πίεσης του στη φυλακή).

Πεντίτο αποκαλούνται και κάποιοι πληροφοριοδότες στην Αμερικανική Μαφία, όπως ο Σάμι Γκραβάνο και ο Γκρεγκ Σκάρπα.

Βιβλιογραφικές πηγές

• Stille, Alexander (1995). Excellent Cadavers. The Mafia and the Death of the First Italian Republic, New York: Vintage (ISBN 0-09-959491-9)
• Nico Perrone, Il truglio. Infami, delatori e pentiti nel Regno di Napoli, Palermo, Sellerio, 2000, (ISBN 8-83891-623-3)