Το πράσινο ξέπλυμα[2] (αγγλικά: Greenwashing ή green sheen[3][4]) είναι μορφή διαφήμισης ή μάρκετινγκ κατά οποία η «πράσινη» προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών και το «πράσινο» μάρκετινγκ χρησιμοποιούνται παραπλανητικά για να πειστεί το αγοραστικό κοινό ότι το εκάστοτε προϊόν, οι στόχοι και οι πολιτικές μιας εταιρείας είναι «φιλικά προς το περιβάλλον». Συχνά, οι εταιρείες υιοθετούν επικοινωνιακές στρατηγικές πράσινου ξεπλύματος, για να αποστασιοποιηθούν από τις βλαπτικές για το περιβάλλον πρακτικές τους ή από εκείνες των προμηθευτών τους.[5]
Συχνά, το πράσινο ξέπλυμα λειτουργεί ως συγκάλυψη των μη βιώσιμων εταιρικών ατζέντων και πολιτικών.[6] Το γεγονός ότι ορισμένες σχετικές καταγγελίες έλαβαν μεγάλη δημοσιότητα, βοήθησε τη διάδοση του όρου «πράσινο ξέπλυμα» (στα αγγλικά «greenwashing»).[7]
Μια περίπτωση πράσινου ξεπλύματος συνιστά το να δαπανά ένας εταιρικός οργανισμός περισσότερα χρήματα στο να διαφημίζεται ως «πράσινος», παρά στο να εφαρμόζει περιβαλλοντολογικά ορθές πρακτικές.[8] Μεταξύ άλλων, το πράσινο ξέπλυμα αφορά σε γραφιστικές τροποποιήσεις στο όνομα ή την ετικέτα ενός προϊόντος ούτως ώστε να παραπέμπει στο φυσικό περιβάλλον, παρά το ότι ενδέχεται να περιέχει επιβλαβείς χημικές ουσίες, και σε διαφημιστικές καμπάνιες πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για την απεικόνιση εξαιρετικά ρυπογόνων εταιρειών (π.χ. ενέργειας) ως «φιλικές προς το περιβάλλον».[6]
Πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν το πράσινο ξέπλυμα για να βελτιώσουν την εκτίμηση του αγοραστικού κοινού για το εταιρικό τους όνομα. Η έλευση σε γενικά συμπεράσματα για τη λειτουργία του πράσινου ξεπλύματος δυσχεραίνεται από την πολυπλοκότητα των εταιρικών δομών, που δρα ως μέσο συσκότισης των σχετικών στοιχείων.[9] Συν τοις άλλοις, το πράσινο ξέπλυμα, σε συνδυασμό με την αναποτελεσματική ρύθμιση του φαινομένου από τις αρμόδιες αρχές, φαίνεται να προξενεί γενικευμένο σκεπτικισμό των καταναλωτών απέναντι σε όλους αδιακρίτως τους οικολογικούς ισχυρισμούς. Με τον τρόπο αυτό, περιορίζεται και η δυνατότητα του καταναλωτή να οδηγεί τις εταιρείες σε πραγματικά ορθότερες περιβαλλοντολογικά διαδικασίες παραγωγής και επιχειρηματικές δραστηριότητες.[10]
Το πράσινο ξέπλυμα έχει διευρυνθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ως απάντηση των εταιρειών στην απαίτηση των καταναλωτών για φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα και υπηρεσίες. Σταδικά, νέοι κανονισμοί, νόμοι και οδηγίες από ελεγκτικούς οργανισμούς αποτρέπουν τις εταιρείες από το να χρησιμοποιούν το πράσινο ξέπλυμα για την εξαπάτηση των καταναλωτών.[11]