Πριγκίπισσα Βάντα
| Πριγκίπισσα Βάντα | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Συνθήκες θανάτου | αυτοκτονία |
| Τόπος ταφής | Λόφος της Βάντα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Κράκος |
| Αδέλφια | Κράκος Β΄ Λεχ Β΄ |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Πριγκίπισσα Βάντα (πολωνικά: Księżniczka Wanda) (φημολογείται πως έζησε στην Πολωνία του 8ου αιώνα)[1] ήταν η κόρη του Κράκου, θρυλικού ιδρυτή της Κρακοβίας. Μετά το θάνατο του πατέρα της, έγινε βασίλισσα των Πολωνών, αλλά αυτοκτόνησε για να αποφύγει έναν ανεπιθύμητο γάμο με έναν Γερμανό.
Ο θρύλος της Βάντα ειπώθηκε για πρώτη φορά από τον Καντουούμπεκ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πρώτη γραπτή αναφορά του θρύλου της Βάντα ήταν από τον Πολωνό χρονικογράφο Βιντσέτι Καντουούμπεκ. Σε αυτήν την εκδοχή της ιστορίας, η Βάντα κυβέρνησε την Πολωνία μετά τον θρυλικό Πολωνό βασιλιά Κράκο. Όταν η γη της καταλήφθηκε από έναν «Αλαμαννό τύραννο», ο οποίος προσπάθησε να εκμεταλλευτεί το θάνατο του προηγούμενου κυβερνήτη, η Βάντα οδήγησε τα στρατεύματά της να τον αντιμετωπίσουν. Βλέποντας την ομορφιά της, τα γερμανικά στρατεύματα αρνήθηκαν να πολεμήσουν και ο αρχηγός τους αυτοκτόνησε. Προς το τέλος της ιστορίας, ο Καντουούμπεκ αναφέρει ότι «ο ποταμός Βάνδαλος ονομάστηκε από εκείνη» και ως εκ τούτου οι άνθρωποι που κυβερνούσε ήταν γνωστοί ως «Βάνδαλοι».[2] Σε αυτήν την εκδοχή, η Βάντα παρέμεινε άγαμη και είχε μακροζωία.
Μεταγενέστερες εκδοχές του θρύλου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι επόμενες εκδοχές της ιστορίας διαφέρουν σημαντικά. Στην εκδοχή του Χρονικού της Μείζονος Πολωνίας, ο Γερμανός ηγέτης Ρούντιγκερ (Rüdiger), ήθελε να παντρευτεί τη Βάντα και εισέβαλε στα εδάφη της μόνο όταν αρνήθηκε. Εδώ, πέθανε κατά τη διάρκεια της επόμενης μάχης, ενώ στη συνέχεια η Βάντα αυτοκτόνησε, ως ευχαριστία και θυσία στους ειδωλολατρικούς θεούς που της έδωσαν τη νίκη. Σε άλλες εκδοχές της ιστορίας, η Βάντα αυτοκτονεί, ρίχνοντας τον εαυτό της στον ποταμό Βιστούλα, επειδή ξέρει ότι όσο ζει θα υπάρχουν μελλοντικοί πιθανοί μνηστήρες που θα χρησιμοποιήσουν την άρνησή της να παντρευτεί ως πρόσχημα για εισβολή. .
Ιστοριογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ιστορία της πριγκίπισσας Βάντα περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον μεσαιωνικό (12ο και 13ο αιώνα) Πολωνό επίσκοπο και ιστορικό, Βιντσέτι Καντουούμπεκ και θεωρείται από τους περισσότερους ιστορικούς ότι εφευρέθηκε από αυτόν, πιθανώς βασισμένος σε σλαβικούς μύθους και θρύλους,[3][4] αν και ορισμένοι ιστορικοί βλέπουν τον θρύλο να έχει ρίζες στις σκανδιναβικές ή αρχαίες ρωμαϊκές (ή αρχαίες ελληνικές) παραδόσεις.[5]
Η εκδοχή του Καντουούμπεκ έχει τον Γερμανό πρίγκιπα, όχι την πριγκίπισσα Βάντα, να αυτοκτονεί. Σύμφωνα με τον Καντουούμπεκ, η πριγκίπισσα έζησε μια μακρά και ευτυχισμένη ζωή, παραμένοντας για πάντα παρθένα.[3] Ήταν μόνο στο Χρονικό της Μείζονος Πολωνίας του 13-14ου αιώνα που η παραλλαγή με την Βάντα να αυτοκτονεί διαδόθηκε από τον ιστορικό του 15ου αιώνα, Γιαν Ντουούγκος.[6]
Πολιτιστικές επιρροές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η παράδοση λέει ότι είναι θαμμένη στο μεγάλο Λόφο της Βάντα (πολωνικά: Kopiec Wandy). Ένα έθιμο που παρατηρήθηκε μέχρι τον 19ο αιώνα ήταν ότι στην Πεντηκοστή ανάβονταν φωτιές σε αυτό το ανάχωμα, που βρίσκεται στα περίχωρα της Κρακοβίας στη Νόβα Χούτα, τη βιομηχανική περιοχή που ιδρύθηκε το 1949. Η κατασκευή της Νόβα Χούτα ξεκίνησε την ονομαστική ημέρα της Βάντα (23 Ιουνίου) και είναι ημιεπίσημη προστάτιδατης περιοχής, η οποία διαθέτει εμπορικό κέντρο, δρόμο, γέφυρα και στάδιο που φέρει το όνομά της.
Ο Γερμανός ποιητής Ζαχαρίας Βέρνερ έγραψε ένα δράμα με το όνομα Βάντα, το οποίο εκτελέστηκε στη σκηνή το 1809 από τον φίλο του, Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε.
Στην πολωνική λογοτεχνία, η ιστορία της Βάντα αποτέλεσε έμπνευση πολλών έργων, τονίζοντας συχνά τα θέματα της πολωνικής ανεξαρτησίας και της νικηφόρας σύγκρουσης με τη Γερμανία.
Ο Πολωνός ποιητής Τσίπριαν Νόρβιντ επισκέφτηκε το Λόφο το 1840. Στη συνέχεια συνέθεσε το αφηγηματικό ποίημα Βάντα προς τιμήν της αρχαίας πριγκίπισσας.
Ο Κροάτης δραματουργός Ματίγια Μπαν έκανε τη Βάντα το σύμβολο της Πολωνίας στο έργο του το 1868, Βάντα, η Πολωνή Βασίλισσα.
Ο Αντονίν Ντβόρζακ συνέθεσε την πέμπτη από τις 11 όπερες του, την τραγωδία Vanda, γύρω από αυτό το επεισόδιο στους θρύλους της πολωνικής ιστορίας. Γράφοντας το 1875, έριξε την ιστορία ως αγώνα μεταξύ των ειδωλολατρικών Σλάβων και των Χριστιανών Γερμανών.
Το 1890, ένα άγαλμα που σχεδιάστηκε από τον Πολωνό καλλιτέχνη Γιαν Ματέικο, που απεικονίζει έναν αετό που γυρίζει προς τα δυτικά, τοποθετήθηκε στην κορυφή του λόφου. Στη βάση του αγάλματος, χαράχθηκε η επιγραφή WANDA, μαζί με δύο σπαθιά και μια ηλακάτη.
Οι μελετητές Αλμπίνα Κρουσέφκσα και Μάριον Κόουλμαν περιέγραψαν τη Βασίλισσα Βάντα ως «την καθαρή λευκή αγνότητα της Ελέιν του Άστολατ, την μητρική αφοσίωση της Κορδηλίας και τη σιδερένια βούληση της Βοαδίκειας».[7]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ "Wanda", The Dinner Party, Κέντρο Φεμινιστικής Τέχνης «Ελίζαμπεθ Α. Σάκλερ», Μουσείο του Μπρούκλιν
- ↑ Vincent Kadlubek legend of Wanda, who lived in the land of the Wandalen, Vandals, σελ. 56,57
- ↑ 3,0 3,1 Κ. Κουμανιέτσκι, "Podanie o Wandzie w świetle źródeł starożytnych", Pamiętnik Literacki 22–23 (1925–26).
- ↑ Κ. Ρόμερ, Podanie o Kraku i Wandzie, Biblioteka Warszawska 1876.
- ↑ G. Labuda, Studia nad początkami państwa polskiego, t. II, Poznań 1988.
- ↑ Γιάτσεκ Μπανασκιέβιτς, "Rüdiger von Bechelaren, którego nie chciała Wanda. Przyczynek do kontaktu niemieckiej Heldenepik z polskimi dziejami bajecznymi", Przegląd Historyczny, 75, 1984.
- ↑ Αλμπίνα Ι. Κρουσέφσκα; Μάριον Μ. Κόουλμαν (Μάιος 1947). «The Wanda Theme in Polish Literature and Life». Slavic Review 6: 19–35.
Περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Άνστρουθερr & Σεκάλσκι, Old Polish Legends, Hippocrene Books; 2η έκδοση, Μάιος, 1997.
- Οδηγός περιοχής της Κρακοβίας, OAG Cities Guides, 2007
