Προσφυγή στην άγνοια

Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|7|11|2024}}

Προσφυγή στην άγνοια, ή argumentum ad ignorantiam, είναι η λογική πλάνη κατά την οποία μία πρόταση θεωρείται αληθής ή ψευδής λόγω έλλειψης απόδειξης ή στοιχείων.

Γενική δομή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Δεν υπάρχει απόδειξη εναντίον του Χ.
  2. Άρα Χ.


  1. Δεν υπάρχει απόδειξη για το Χ.
  2. Άρα, μη-Χ.

Παραδείγματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Δεν μπορούμε να αποδείξουμε ότι δεν υπάρχει Θεός.
  2. Άρα, ο Θεός υπάρχει.


  1. Δεν μπορούμε να αποδείξουμε ότι υπάρχει Θεός.
  2. Άρα, ο Θεός δεν υπάρχει.

Κριτική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γενικά, η δεύτερη μορφή της προσφυγής στην άγνοια είναι αποδεκτή στην επιστημονική μέθοδο, λόγω της αδυναμίας να αποδείξουμε μία αρνητική δήλωση και λόγω της μη διαψευσισμότητας των θετικών δηλώσεων. Οι επιστημολόγοι υποδεικνύουν ότι μία θετική δήλωση είναι αδύνατο να διαψευσθεί, κάτι το οποίο θα απαιτούσε παντογνωσία, ενώ μία αρνητική δήλωση είναι σαφώς ευκολότερο, με την υπόδειξη της ύπαρξης της εν λόγω αμφισβητούμενης οντότητας. Άρα, σε συνδυασμό με το ξυράφι του Όκαμ, η επιστημονική μέθοδος δεν υποθέτει την ύπαρξη οντοτήτων χωρίς κάποια απόδειξη, αν και η ύπαρξή τους είναι πιθανή λογικά.

Η λογικά πιθανή ύπαρξη χρίζει ιδιαίτερης προσοχής για το τι ακριβώς θεωρεί η επιστήμη λογικό και άρα πιθανό. Παραδείγματος χάριν εάν κάποιος ρίξει ένα νόμισμα 1.000.000 φορές η επιστήμη δεν θεωρεί παράλογο τον ισχυρισμό ούτε θεωρεί ότι είναι «σχεδόν βέβαιο» ότι δεν θα έρθει 1.000.000 φορές γράμματα. Η πιθανότητα να έρθει 1.000.000 φορές γράμματα είναι 2−1.000.000, αριθμός μεγαλύτερος του μηδενός άρα όχι απίθανο και ούτε παράλογο να το ισχυριστεί κάποιος. Η αδυναμία της επιστήμης να αποδείξει ως απίθανο αυτόν τον ισχυρισμό δεν σημαίνει φυσικά ότι θα βρεθεί ποτέ άνθρωπος που θα στοιχηματίσει στο σενάριο του 1.000.000 φορές γράμματα. Αντίθετα η ύπαρξη θεϊκών οντοτήτων, όπως του Ρα, Θωρ, Δία και άλλων αρχαίων ή σύγχρονων θεών γίνεται αποδεκτή από την συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων και η αδυναμία της επιστήμης να αποδείξει την «μη ύπαρξη τους» απετέλεσε και αποτελεί το ισχυρότερο επιχείρημα των θεϊστών διαχρονικά.

Στο βιβλίο του «The Demon-Haunted World» (Κεφάλαιο 12 - The Fine Art of Baloney Detection) ο Καρλ Σαγκάν συνόψισε την προσφυγή στην άγνοια λέγοντας «Η απουσία αποδείξεων δεν αποτελεί απόδειξη της απουσίας».

Η προσφυγή στην άγνοια σε συνδυασμό με την προσφυγή στην αυθεντία και το το σύνδρομο της αγέλης έχουν διαχρονικά χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιούνται για την χειραγώγηση των μαζών, την εξάπλωση και αποδοχή από την πλειοψηφία των ανθρώπων λανθασμένων θέσεων και ιδεών καθώς και στην αποδοχή σαν πραγματικότητα απίθανων ισχυρισμών. Τρανταχτά παραδείγματα παγκόσμιας εμβέλειας είναι η θανάτωση του Σωκράτη για ασέβεια προς ανύπαρκτους θεούς, κυνήγι μαγισσών τον μεσαίωνα, σύγχρονους θρησκευτικούς φανατισμούς, πίστη σε ανύπαρκτους θεούς με ανθρωποθυσίες και μακροχρόνιους θρησκευτικούς πολέμους, το ολοκαύτωμα της ναζιστικής Γερμανίας και άλλα πολλά.

Βλέπε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]