Πρωτοβεστιάριος

Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ο πρωτοβεστιάριος ήταν ένας τιμητικός τίτλος και αξίωμα, το οποίο κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο δινόταν σε ανώτατους αξιωματούχους και μελλοντικούς αυτοκράτορες. Αρχικά προοριζόταν για ευνούχους[1]. Το θηλυκό αντίστοιχό του ήταν η πρωτοβεστιαρία, η επικεφαλής του υπηρετικού προσωπικού της αυτοκράτειρας.

Ο τίτλος πρωτοεμφανίζεται το 412, αρχικά υπαγόμενο στον πραιπόσιτο του ευσεβεστάτου κοιτώνος (λατ. praepositus sacri cubiculi): ουσιαστικά ήταν ο αρχιθαλαμηπόλος, ο υπεύθυνος για το οικιακό ιματιοφυλάκιο, το οποίο περιλάμβανε και ένα τμήμα του ιδιωτικού αυτοκρατορικού θησαυροφυλακίου. Το αξίωμα αυτό ήταν διαφορετικό από το αξίωμα υπεύθυνο για το αυτοκρατορικό ή κρατικό ιματιοφυλάκιο (βασιλικόν βεστιάριον), το οποίο αναλάμβανε ο χαρτουλάριος του βεστιαρίου.[2]

Ο πρωτοβεστιάριος σταδιακά εξελίχτηκε σε σημαντικό αξίωμα, φτάνοντας να έπεται μόνο του παρακοιμώμενου στην ιεραρχία της Αυλής. Κατά την περίοδο μεταξύ 9ου και 11ου αιώνα, εξάλλου, πρωτοβεστιάριοι συχνά τοποθεντούνταν επικεφαλής στρατού ή αναλάμβαναν διαπραγματεύσεις με ξένα κράτη.[1] Κατά τον 11ο αιώνα, ο τίτλος του πρωτοβεστιάριου απέκτησε ακόμα μεγαλύτερη σημασία, ξεπερνώντας και αυτόν του κουροπαλάτη. Έγινε τιμητικό αξίωμα και δινόταν, εκτός από ευνούχους, και σε μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας.[3]

Ο τίτλος παρέμεινε εν ισχύι, ως τιμητικό αξίωμα χωρίς αρμοδιότητες, μέχρι και την περίοδο της Παλαιολόγειας Δυναστείας.

  1. 1,0 1,1 Αλέξανδρος Καζντάν (1991). Oxford Dictionary of Byzantium (στα Αγγλικά). Oxford: Oxford University Press. σελ. 1749. ISBN 978-0-19-504652-6. 
  2. Bury, John B. (1911). The Imperial Administrative System of the Ninth Century (στα Αγγλικά). Oxford University Publishing. σελ. 125. 
  3. Holmes, Catherine (2005). Basil II and the Governance of Empire (976-1025 (στα Αγγλικά). Oxford: Oxford University Press. σελίδες 84. ISBN 0199279683.