Πρόεδρος της Δημοκρατίας του Ιράκ رئيس جمهورية العراق (αραβικά) سەرۆک کۆماری عێراق (κουρδικά) | |
---|---|
Προσφώνηση | Η Εξοχότητά του |
Κατοικία | Μέγαρο Ραντουανίγια, Βαγδάτη, Ιράκ |
Διορισμός από | Κοινοβουλευτική ψήφος |
Διάρκεια θητείας | 4 χρόνια, άπαξ ανανεώσιμη |
Αρχικός κάτοχος | Μουχάμαντ Νατζίμπ αρ-Ρουμπάι |
Δημιουργία | 14 Ιουλίου 1958 |
Αναπληρωτής | Αντιπρόεδρος του Ιράκ |
Μισθός | 809.700 δολάρια ΗΠΑ ετησίως[1] |
Ιστοσελίδα | Δικτυακός τόπος |
Ο Πρόεδρος του Ιράκ είναι επικεφαλής του κράτους του Ιράκ και «διασφαλίζει τη δέσμευση για το Σύνταγμα και τη διατήρηση της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας, της ενότητας, της ασφάλειας των εδαφών του Ιράκ σύμφωνα με τις διατάξεις του Συντάγματος».[2] Ο Πρόεδρος εκλέγεται από το Συμβούλιο των Αντιπροσώπων με πλειοψηφία δύο τρίτων και η θητεία του περιορίζεται σε δύο τετραετίες. [3] Ο Πρόεδρος είναι αρμόδιος για την επικύρωση των συνθηκών και των νόμων που εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο των Αντιπροσώπων, εκδίδει χάρη κατόπιν σύστασης του Πρωθυπουργού, και εκτελεί το "καθήκον της Ανώτατης Διοίκησης των ενόπλων δυνάμεων για τελετουργικούς και τιμητικούς σκοπούς". Από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, η Προεδρία είναι πρωτίστως συμβολικό αξίωμα και με σύμβαση από το 2005, συνήθως κρατείται από έναν Κουρδο-Ιρακινό.
Κύριο άρθρο: Συμβούλιο Προεδρίας του Ιράκ
Το Συμβούλιο Προεδρίας ήταν μια οντότητα που λειτουργούσε υπό την αιγίδα των «μεταβατικών διατάξεων» του Συντάγματος. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, το Συμβούλιο της Προεδρίας λειτούργησε στο ρόλο του Προέδρου μέχρι μία διαδοχική θητεία μετά την επικύρωση του Συντάγματος και κάθισε μια κυβέρνηση. Το Συμβούλιο της Προεδρίας είχε την πρόσθετη εξουσία να διαβιβάσει τη νομοθεσία στο Συμβούλιο των Αντιπροσώπων για αναθεώρηση.[4]
Στην πιο πρόσφατη προεδρική εκλογή από το Κοινοβούλιο, στις 13 Οκτωβρίου 2022, εξελέγη πρόεδρος ο Αμπντούλ Λατίφ Ρασίντ. [5]
Ένα προεδρικό δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε στο Ιράκ στις 15 Οκτωβρίου 1995. Ήταν οι πρώτες άμεσες προεδρικές εκλογές υπό την κυριαρχία του Σαντάμ Χουσεΐν, ο οποίος είχε καταλάβει την εξουσία μέσω του Επαναστατικού Συμβουλίου Διοίκησης (RCC) το 1979. Λαμβάνοντας τη μορφή ενός δημοψηφίσματος χωρίς άλλους υποψηφίους, οι εκλογές περιλάμβαναν την προμήθεια χάρτινων ψηφοδελτίων στους ψηφοφόρους, τα οποία έγραφαν: «Εγκρίνετε τον Πρόεδρο Σαντάμ Χουσεΐν να είναι Πρόεδρος της Δημοκρατίας;»[6] Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν στυλό για να επισημάνουν "ναι" ή "όχι".[7] Την επόμενη μέρα, ο Ιζάτ Ιμπραΐμ αλ Ο Ντούρι, ο αναπληρωτής του Χουσεΐν στο κυβερνών RCC, ανακοίνωσε ότι ο τότε πρόεδρος είχε κερδίσει το 99,96% των περίπου 8,4 εκατομμυρίων έγκυρων ψήφων. Επίσημα, 3.052 άτομα ψήφισαν εναντίον του (45 από αυτούς στη Βαγδάτη),[8][9] και η συμμετοχή ήταν 99,47%.[10] Η διεθνής κοινότητα αντέδρασε με ευρεία δυσπιστία σε αυτά τα στοιχεία.[11]
Το επόμενο προεδρικό δημοψήφισμα στις 16 Οκτωβρίου 2002 είχε επίσημο ποσοστό συμμετοχής 100%. Όλοι οι 11.445.638 Ιρακινοί ψηφοφόροι που ήταν εγγεγραμμένοι ψήφισαν "ναι" στο δημοψήφισμα, με το οποίο επικυρώθηκε μια ακόμη θητεία 7 ετών για τον πρόεδρο Σαντάμ Χουσεΐν, η οποία νόμιμα θα τερματιζόταν το 2009.[12]
Ο Τζαλάλ Ταλαμπανί διορίστηκε για πρώτη φορά πρόεδρος στις 6 Απριλίου 2005 και ξανά από την Εθνοσυνέλευση στις 22 Απριλίου 2006. Έγινε ο πρώτος μη Άραβας πρόεδρος σε αραβική χώρα.[13]
Στις 11 Νοεμβρίου 2010 ο Ταλαμπανί επανεξελέγη πρόεδρος, με 195 ψήφους στο 325μελές Κοινοβούλιο, στην δεύτερη ψηφοφορία. Στον πρώτο γύρο δεν είχε καταφέρει να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων.[14].
Στις 24 Ιουλίου 2014 εξελέγη από το Κοινοβούλιο ως ο 7ος πρόεδρος του Ιράκ ο Φουάντ Μασούμ.[15] Ο Μάσουμ έλαβε 211 ψήφους έναντι 17 για τον δεύτερο Μπαρχάμ Σαλέχ.
Στις 2 Οκτωβρίου 2018 ο Μπαρχάμ Σαλίχ εξελέγη από το Κοινοβούλιο πρόεδρος του Ιράκ. Έλαβε 219 ψήφους και κέρδισε τον Φουάντ Χουσεΐν, ο οποίος εξασφάλισε 22 ψήφους.[16]