Πύλη:Πολωνία
|
|
.svg)
| |
Η Πολωνία είναι χώρα στην Κεντρική Ευρώπη, η οποία συνορεύει με τη Γερμανία στα δυτικά, την Τσεχία και τη Σλοβακία στα νότια, την Ουκρανία, τη Λευκορωσία και τη Λιθουανία στα ανατολικά, και τη Βαλτική Θάλασσα και το Όμπλαστ του Καλίνινγκραντ της Ρωσίας στα βόρεια. Είναι ένα αρχαίο έθνος του οποίου η ιστορία ως κράτος ξεκίνησε κοντά στα μέσα του 10ου αιώνα. Η χρυσή εποχή της σημειώθηκε τον 16ο αιώνα, όταν ενώθηκε με το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας για να σχηματίσουν την Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία. Κατά τον επόμενο αιώνα, η ενίσχυση των ευγενών και οι εσωτερικές ταραχές αποδυνάμωσαν το έθνος. Σε μια σειρά συμφωνιών στα τέλη του 18ου αιώνα, η Ρωσική Αυτοκρατορία, η Πρωσία και η Μοναρχία των Αψβούργων διαμέλισαν και μοίρασαν την Πολωνία μεταξύ τους. Ανέκτησε την ανεξαρτησία της ως Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία στον απόηχο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου για να την χάσει ξανά όταν καταλήφθηκε από τη Ναζιστική Γερμανία και τη Σοβιετική Ένωση στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το έθνος έχασε πάνω από έξι εκατομμύρια πολίτες στον πόλεμο, μετά τον οποίο εμφανίστηκε ως η κομμουνιστική Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας υπό την ισχυρή σοβιετική επιρροή εντός του Ανατολικού Μπλοκ. Μια μετατόπιση των συνόρων προς τα δυτικά που ακολουθήθηκε από αναγκαστικές μετακινήσεις πληθυσμού μετά τον πόλεμο μετέτρεψε μια κάποτε πολυεθνική χώρα σε ένα ως επί το πλείστον ομοιογενές εθνικό κράτος. Η εργασιακή αναταραχή το 1980 οδήγησε στο σχηματισμό του ανεξάρτητου συνδικάτου Αλληλεγγύη (Solidarność), το οποίο με την πάροδο του χρόνου έγινε πολιτική δύναμη που μέχρι το 1990 είχε σαρώσει τις βουλευτικές εκλογές και την προεδρία. Ένα πρόγραμμα σοκ στις αρχές της δεκαετίας του 1990 έδωσε τη δυνατότητα στη χώρα να μετατρέψει την οικονομία της σε μια από τις πιο εύρωστες στην Κεντρική Ευρώπη. Με την ολοκλήρωση της μεταμόρφωσής της σε μια δημοκρατική, προσανατολισμένη στην αγορά χώρα, η Πολωνία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 1999 και στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, αλλά γνώρισε συνταγματική κρίση και δημοκρατική οπισθοδρόμηση υπό την κυριαρχία του λαϊκιστικού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη από το 2015.
Ο Γιογκάιλα (πολωνικά: Jogaila), αργότερα Βλαντίσλαφ Β΄ Γιαγκιέουο (Władysław II Jagiełło, προφορά: [vwadɨˈswaf jaˈgʲɛwwɔ]), εξελληνισμένα Βλαδίσλαος Β΄ Γιαγκέλο (1348 - 1 Ιουνίου 1434), από τον Οίκο των Γιαγκελλόνων, η βασιλεία του οποίου επεξέτεινε τα πολωνικά σύνορα και συχνά θεωρείται η αφετηρία της χρυσής εποχής της Πολωνίας, ήταν μέγας δούκας της Λιθουανίας (1377-1434). Έγινε βασιλιάς της Πολωνίας (1386-1399), στην αρχή με τη σύζυγό του Γιαντβίγκα της Πολωνίας και στη συνέχεια μόνος του.
Γεννήθηκε παγανιστής και το 1386 προσηλυτίστηκε στον Καθολικισμό και βαπτίστηκε ΒΒλαδίσλαος στην Κρακοβία. Νυμφεύτηκε τη νεαρή βασίλισσα Γιαντβίγκα (Εδβίγη) και στέφθηκε Βασιλιάς της Πολωνίας ως Βλαδίσλαος Β΄. Το 1387 εκχριστιάνισε τη Λιθουανία. Μετά τον θάνατο της βασίλισσας Γιαντβίγκα έμεινε μόνος βασιλιάς για άλλα 35 χρόνια και έθεσε τα θεμέλια για την Πολωνο-Λιθουανική ένωση. Ήταν μέλος του Οίκου των Γιαγκιέλο στην Πολωνία, η οποία φέρει το όνομά του και προηγουμένως ήταν γνωστή ως δυναστειών των Γκεντιμινιδών στο Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας. Η δυναστεία βασίλευε ταυτόχρονα και στα δύο κράτη μέχρι το 1572 και ήταν μια από τις δυναστείες με τις εντονότερες επιδράσεις στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη κατά τον ύστερο Μεσαίωνα και την πρώιμη σύγχρονη εποχή. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, το Πολωνο-Λιθουανικό κράτος ήταν το μεγαλύτερο στον χριστιανικό κόσμο.
Ο Γιογκάιλα ήταν ο τελευταίος παγανιστής ηγεμόνας της μεσαιωνικής Λιθουανίας. Αφότου ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Πολωνίας, αποτέλεσμα της Ένωσης του Κρέβο, η νεοσύστατη Πολωνο-Λιθουανική Ένωση αντιμετώπισε την ανερχόμενη δύναμη των Τευτόνων Ιπποτών. Η νίκη στη μάχη του Γκρούνβαλντ το 1410, ακολουθούμενη από την Ειρήνη του Τορν, εξασφάλισαν τα πολωνικά και λιθουανικά σύνορα και σηματοδότησαν την άνοδο της Πολωνο-Λιθουανικής συμμαχίας ως σημαντικής δύναμης στην Ευρώπη. (Διαβάστε το υπόλοιπο λήμμα...)
- ...το Μνημείο του Νικολάου Κοπέρνικου που ανεγέρθηκε το 1853 στο Θορν της Πρωσίας (τώρα Τόρουν, Πολωνία), την πατρίδα του, φέρει μια λατινική επιγραφή που συνέταξε ο Αλεξάντερ φον Χούμπολτ;
- ...η Ελζμπιέτα Σιενιάφσκα ήταν μια από τις πιο ισχυρές γυναίκες στην Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αυγούστου Β΄ του Δυνατού;
- ...τα σύνορα Λιθουανίας-Πολωνίας είναι τα μόνα χερσαία σύνορα που μοιράζονται τα Βαλτικά κράτη με μια χώρα που δεν είναι μέλος της υπό ρωσικής επιρροής Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών;
- ...ο Μαξιμίλιαν Κόλμπε προσφέρθηκε να πεθάνει στη θέση ενός αγνώστου στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς;
Αγγλία · Αεροπορία · Αθεϊσμός · Αθλητισμός · Αίγυπτος · Αμερική · Αρχαία Ελλάδα · Αρχαιολογία · Αρχαιότητα · Ασία · Αστρονομία · Αυστρία · Αφρική · Βιντεοπαιχνίδια · Βιογραφίες · Βιολογία · Βρετάνη · Βόρεια Μακεδονία · Γαλλία · Γερμανία · Γεωγραφία · Γεωλογία · Γλυπτική · Γλώσσα · Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος · Διάστημα · Ελλάδα · Ελληνική μυθολογία · Ευρώπη · Ευρωπαϊκή Ένωση · Ζωγραφική · Ζωολογία · Ηλιακό Σύστημα · Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής · Θέατρο · Θέματα · Θηλαστικά · Θρησκεία · Ιαπωνία · Ισπανία · Ιστορία · Ιταλία · Καλαθοσφαίριση · Κάστρα · Κινηματογράφος · Κρήτη · Κύπρος · Κύρια · Linux · ΛΟΑΤ · Λογοτεχνία · Μαθηματικά · Μάικλ Τζάκσον · Μαντόνα · Μαυροβούνιο · Μεσαίωνας · Μουσική · Μπανγκλαντές · Μυθολογία · Νεότεροι χρόνοι · Οδικές μεταφορές · Οικονομία · Ολυμπιακοί Αγώνες · Ορνιθολογία · Ορθοδοξία · Πάπες · Πεντέλη · Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας · Ποδόσφαιρο · Πόλεμος · Πολωνία · Προτεσταντισμός · Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος · Ρωσία · Σελήνη · Σιδηρόδρομος · Σκωτία · Σοβιετική Ένωση · Σουηδία · Τέχνη · Τεχνολογία · Τουρκία · Τρέχοντα γεγονότα · Υπολογιστές · Φιλελευθερισμός · Φυσική · Φωτογραφία · Χημεία · Χώρα των Βάσκων · Ωκεανία