Πύρασος
 |
Αυτό το λήμμα τεκμηριώνεται κυρίως με πρωτογενείς πηγές. Παρακαλούμε βελτιώστε το προσθέτοντας δευτερογενείς ή τριτογενείς πηγές. |
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 39°16′43.7″N 22°49′16.3″E / 39.278806°N 22.821194°E
| Πύρασος | |
|---|---|
 | |
| Είδος | αρχαία πόλη |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 39°16′44″N 22°49′16″E |
| Χώρα | Ελλάδα |
| δεδομένα (π) | |
Η Πύρασος ήταν σημαντική αρχαία πόλη της Φθιώτιδας, του κράτους του Πρωτεσιλάου. Ο Όμηρος αναφέρει[1] ότι εκεί υπήρχαν πολλά λουλούδια και ήταν το τέμενος της Δήμητρας και ότι ο Πρωτεσίλαος, γιος του Ιφίκλου, πήρε άνδρες από τη Φυλάκη, τον ανθόσπαρτο Πύρασο, την Ίτωνα, την Αντρώνα και τον Πτελεό και με 40 μαύρα καράβια έλαβε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο.
Από τις πόλεις που αναφέρει ο Όμηρος μόνο η Πύρασος έχει ταυτιστεί ακριβέστερα με τις ανασκαφικές έρευνες του αειμνήστου Δημητρίου Θεοχάρη.
Κατά τον Στράβωνα[2], ο οποίος ομιλεί για την τοπογραφία της, το Δημήτριον ήταν ανατολικά του όρους Όθρυς και απείχε 20 σταδίους από τη νεότερή της πόλη Φθιώτιδες Θήβες:
Ήν δε πόλις ευλίμενος η Πύρασος, εν δυσί σταδίοις έχουσα Δήμητρος άλσος και ιερόν άγιον, διέχουσα Θηβών σταδίους είκοσι. Υπέρκεινται δε Πυράσου μεν αι Θήβαι, των Θηβών δε εν τη μεσογαία το Κρόκιον πεδίον προς τω καταλήγοντι της Όθρυος, δι’ ου ο Άμφρυσος ρει. Τούτου δ’ υπέρκειται ο Ίτωνος, όπου και το της Ιτωνίας ιερόν.
Και ο Σκύλαξ την αναφέρει ως Δημήτριον.
Στην Πύρασο υπήρχε το σπουδαίο ιερό της Δήμητρος, από το οποίο φαίνεται να είχε αποκτήσει μεγάλη φήμη η πόλη. Ίσως μάλιστα, κάποια εποχή να υπήρξε και σπουδαίο θρησκευτικό κέντρο της περιοχής. Γι’ αυτό μπορεί να συνηγορήσει ακόμη και η λαμπρή φήμη της παλαιοχριστιανικής πόλης που ήκμασε μετά την Πύρασο.
Ο κατάφυτος σήμερα χαμηλός λόφος "Μαγούλα" ύψους 29 μ., ήταν η ακρόπολη της Πυράσου. Η μοναδική δοκιμαστική ανασκαφική τομή που είχε γίνει πάνω στο λόφο βορειοανατολικά της Νέας Αγχιάλου, έδειξε πως κατοικήθηκε από την αρχαιότερη Νεολιθική περίοδο (6η χιλιετία) από ψαράδες-γεωργούς, που ανέπτυξαν αξιόλογο πολιτισμό. Τα ευρήματα, λείψανα τοιχοποιίας, επαλλήλων οικισμών και κυρίως σκεύη κεραμικά ανήκουν στην Κλασσική, τη Γεωμετρική, τη Χάλκινη, τη Μεσοελλαδική και τη Νεολιθική εποχή.
Από την ιστορική Πύρασο μόνο υποθετικές πληροφορίες υπάρχουν. Ένα χέρι από γυναικείο άγαλμα ήρθε στο φως το 1965 και αποδόθηκε στο άγαλμα της Δήμητρας, της θεάς που λατρευόταν από τους κατοίκους της πόλης. Άλλα λείψανα κι αυτά υποθετικά βρίσκονται στη Βασιλική Δ’, που ανασκάφτηκε στο χώρο όπου πρέπει να ήταν κτισμένα τα δημόσια κτήρια της ελληνιστικής Πυράσου, στο κέντρο της Νέας Αγχιάλου.
Ίσως το πιο συγκεκριμένο εύρημα να είναι ένα μικρό κομμάτι από αρχαία επιγραφή που βρέθηκε στα ερείπια της μεγάλης βασιλικής Δ’ και φέρει τη λέξη «Πύρασος», απόδειξη πως στη θέση αυτή βρισκόταν η λαμπρή πόλη του Πρωτεσίλαου και της Δήμητρας. Το λιμάνι της χρησίμευε για το εξαγωγικό και εισαγωγικό εμπόριο της Θεσσαλίας.
Η αρχαία Πύρασος δέσποζε σε όλη την περιοχή από τα αρχαιότερα νεολιθικά χρόνια, διανύοντας μια λαμπρή πορεία ανάπτυξης. Το 217 π.Χ., η Πύρασος καταστράφηκε από τα στρατεύματα του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου του Ε', μαζί με τις γειτονικές Φθιώτιδες Θήβες, και ο Στράβων τη βρήκε ερειπωμένη. Όσοι από τους κατοίκους των δύο πόλεων σώθηκαν από την καταστροφή του Φιλίππου εγκαταστάθηκαν γύρω από το αρχαίο λιμάνι και έτσι δημιουργήθηκαν οι νέες Φθιώτιδες Θήβες. Τα παλιά της ονόματα ξεχάστηκαν και από τον 2ο αι. μ.Χ., σύμφωνα με επιγραφές παίρνει το όνομα "Θήβαι".
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Οἳ δ' εἶχον Φυλάκην καὶ Πύρασον ἀνθεμόεντα Δήμητρος τέμενος, Ἴτωνά τε μητέρα μήλων, ἀγχίαλόν τ' Ἀντρῶνα ἰδὲ Πτελεὸν λεχεποίην, τῶν αὖ Πρωτεσίλαος ἀρήϊος ἡγεμόνευε ζωὸς ἐών· τότε δ' ἤδη ἔχεν κάτα γαῖα μέλαινα. Ομήρου Ιλιάδα, Β 695-699.
- ↑ Στράβωνος Γεωγραφικά, Βιβλίο Θ', 5.14