Ριζοκάρπασο

Ριζοκάρπασο
(τουρκ.: Dipkarpaz)
Εικόνα Η ιστορική Μονή του Αποστόλου Ανδρέα στο Ριζοκάρπασο
Η τοποθεσία του Ριζοκάρπασου στην Επαρχία Αμμοχώστου
Ριζοκάρπασο/Ντιπκαρπάζ
Χώρα	(de jure) Κυπριακή Δημοκρατία
Επαρχία	Αμμοχώστου
Χώρα	(de facto) Τ.Δ.Β.Κ.
Επαρχία	Ισκελέ
Υψόμετρο	133 μ.
Πληθυσμός	2.349  (2011)

Συντεταγμένες: 35°36′4.08931″N 34°22′59.48123″E / 35.6011359194°N 34.3831892306°E / 35.6011359194; 34.3831892306

Το Ριζοκάρπασο (τουρκ.: Ντιπκαρπάζ, Dipkarpaz) είναι χωριό που βρίσκεται στη χερσόνησο της Καρπασίας στην Κύπρο.

Το έδαφος της κοινότητας ανήκει εκ του νόμου (de jure) στην Κυπριακή Δημοκρατία, της οποίας είναι κοινότητα που υπάγεται διοικητικά στην Επαρχία Αμμοχώστου. Είναι έτσι ο ανατολικότερος οικισμός στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, μετά την τουρκική εισβολή του 1974, το χωριό ελέγχεται εκ των πραγμάτων (de facto) από την μη αναγνωρισμένη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου.

Στο Ριζοκάρπασο βρίσκεται η ιστορική Μονή του Αποστόλου Ανδρέα.

Περιγραφή

Το Ριζοκάρπασο είναι μία από τις μεγαλύτερες πόλεις στη χερσόνησο. Το έδαφος κοντά στην πόλη αποτελείται από terra fusca το οποίο είναι πολύ εύφορο. Στις τοπικές καλλιέργειες περιλαμβάνεται η χαρουπιά, το βαμβάκι, ο καπνός και το σιτάρι. Το περιβάλλον της πόλης είναι γνωστό ως ένα από τα πιο άγρια και παρθένα εδάφη του νησιού. Τα χαρακτηριστικά της επικράτειας του δήμου είναι το Εθνικό Πάρκο Ριζοκαρπάσου (Καρπάζ). Επίσης, έχει μία από τις καλύτερες παραλίες του νησιού και είναι το σπίτι του Καρπασσιανού γάιδαρου.^[1]

Οικονομία

Η οικονομία στηρίζεται κυρίως στη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία. Από το 2000, η πόλη έχει αγκαλιάσει την ιδέα του οικολογικού τουρισμού και μετατρέπει παλιά παραδοσιακά σπίτια του χωριού σε ξενώνες με παραδοσιακό στυλ. Η περιοχή στερείται βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Έχει πληθυσμό 2.349 κατοίκων σύμφωνα με στοιχεία για το 2011. ^[2]

Κλίμα

Κλιματικά δεδομένα Rizokarpaso, Cyprus
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μάρ	Απρ	Μάι	Ιούν	Ιούλ	Αύγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Μέση Μέγιστη °F (°C)	58 (14)	60 (16)	66 (19)	73 (23)	81 (27)	87 (31)	91 (33)	92 (33)	89 (32)	83 (28)	71 (22)	61 (16)	76 (24)
Μέση Ελάχιστη °F (°C)	44 (7)	45 (7)	49 (9)	55 (13)	62 (17)	69 (21)	74 (23)	75 (24)	69 (21)	64 (18)	55 (13)	47 (8)	59 (15)
Πηγή: Dipkarpaz Monthly Climate Average, Cyprus. World Weather Online. 2016 http://www.worldweatheronline.com/dipkarpaz-weather-averages/famagusta/cy.aspx.  Missing or empty |title= (βοήθεια)

Ορθόδοξη εκκλησία και τζαμί στο Ριζοκάρπασο

Ιστορία

Η περιοχή του Ριζοκάρπασου περιέχει μερικές από τις πρώτες κατοικημένες περιοχές στο νησί. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι αρχαίες πόλεις της Καρπασίας και της Αφενδρίκας. Ήταν η έδρα ενός από των βαρόνων των Λουζινιάν.

Η πόλη έχει δύο εκκλησίες: του Αγίου Συνεσίου και η εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Υπάρχουν παραδείγματα του τυπικού Κυπριακού ανεμειγμένου στυλ, συνδυάζοντας Γοτθικά χαρακτηριστικά που εισήθχησαν από τους Λουζινιάν με το Βυζαντινό στυλ της Ορθόδοξης παράδοσης. Όταν οι Ορθόδοξοι επίσκοποι του νησιού εξορίστηκαν από τους Λουζινιάν το 1222, ο Επίσκοπος της Αμμοχώστου εστάλη στο Ριζοκάρπασο και συνέχισε την δουλειά του στον Άγιο Συνέσιο, την κύρια Ορθόδοξη εκκλησία στην περιοχή. Οι δύο αυτές εκκλησίες είναι από τις λίγες χριστιανικές εκκλησίες που λειτουργού στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Οι υπηρεσίες της είχαν σταματήσει από την Τουρκοκυπριακή αστυνομία.^[3]

Το Ριζοκάρπασο βρίσκεται εν μέρει στην αρχαία πόλη της Καρπασίας στην δυτική ακτή, σύμφωνα με των θρύλο της ίδρυσης από τον βασιλιά Πυγμαλίωνα.  

Δημογραφία

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο έως το 1973. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 δεν πραγματοποιήθηκε απογραφή στο χωριό από την Κυπριακή Δημοκρατία, αφού το έδαφος του δεν ελέγχεται από αυτήν.

Ιστορικό απογραφών ^[4]

Απογραφή	Πληθυσμός	%±	Άνδρες	Γυναίκες
1881	1.858[5]	—	935	923
1891	1.734[6]	-6.7%	825	909
1901	2.299[7]	32.6%	1,149	1,150
1911	2.762[8]	20.1%	1,423	1,339
1921	3.068[9]	11.1%	1,559	1,509
1931	3.257[10]	6.2%	1,588	1,669
1946	4.064[11]	24.8%
1960	3.154[12]	-22.4%	1,511	1,643
1973	2.626[13]	-16.7%	1,224	1,402

(Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα).

Πριν το 1974, η πλειοψηφία του πληθυσμού αποτελούνταν από Ελληνοκύπριους. Κατά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, η χερσόνησος αποκόπηκε από τις τουρκικές δυνάμεις και αυτό απέτρεψε την φυγή των Ελληνοκύπριων κατοίκων στα νότια. Ως αποτέλεσμα, με 250 Ελληνοκύπριους κατοίκους, το Ριζοκάρπασο είναι το σπίτι του μεγαλύτερου Ελληνικού πληθυσμού στα βόρεια. Ανάμεσα στο 1974 και το 1985, ωστόσο, γύρω στους 2.500 Ελληνοκύπριους εγκατέλειψαν το χωριό. Αν και ο Ελληνοκυπριακός πληθυσμός αποτελείται κυρίως από ηλικιωμένους και μειώνεται σε μέγεθος, εφοδιάζονται ακόμη από τον ΟΗΕ, και τα ελληνοκυπριακά προϊόντα είναι διαθέσιμα σε μερικά καταστήματα. 

Το 1977, έγινε η μεταφορά αρκετών Τούρκων εποικιστών από διάφορες περιοχές της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του Μους, του Αγρί και του Μπουλανίκ στην Ανατολική Ανατολία, των Αδάνων, στην Περιοχή της Μεσογείου και του Ακκούς, του Τσαρσάμπα, του Ακτσααμπάτ, του Σούρμενε, του Αρακλί και της Τραπεζούντας στη Μαύρη Θάλασσα. Στον 21ο αιώνα, μερικοί Τουρκοκύπριοι και Ευρωπαίοι αγόρασαν κατοικίες και έγιναν κάτοικοι του χωριού.^[14]

Διοίκηση

Αγία Τριάδα

Ανάβρυση

Λεκό

Οι συνοικίες του Ριζοκαρπάσου.

Το Ριζοκάρπασο, για διοικητικούς σκοπούς, χωρίζεται στις εξής 3 συνοικίες:^[15]

• Αγία Τριάδα
• Ανάβρυση
• Λεκό

Σήμερα, η πόλη έχει δικό της μη αναγνωρισμένο τουρκοκυπριακό δήμο, στον οποίο ο σημερινός δήμαρχος είναι ο Σουπχί Τζοσκούν από το Τουρκικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Ο Τζοσκούν κέρδισε το αξίωμα το 2014, κερδίζοντας πάνω από το 50% των ψήφων και κέρδισε τον προκάτοχό του,^[16] τον Μεχμέτ Ντεμιρτζί από το Εθνικό Κόμμα Ενότητας.^[17]

Πολιτισμός

Κοντά στο Ριζοκάρπασο βρίσκεται η Μονή Αποστόλου Ανδρέα, που θεωρείται από τους πιο σημαντικούς θρησκευτικούς χώρους στην Κύπρο. Θεωρείται ιερό τόσο από τους Ελληνοκύπριους όσο και τους Τουρκοκύπριους.

Ο Τουρκοκυπριακός Αθλητικός Σύλλογος Ντιπκαρπάζ ιδρύθηκε το 1978,^[18] και τώρα αγωνίζεται στο 2ο Πρωτάθλημα της Τουρκοκυπριακής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας.^[19] Η πόλη διαθέτει το Γυμνάσιο Ρετζέπ Ταϊγίπ Ερντογάν.^[20] Η πόλη έχει μικρές τουριστικές εγκαταστάσεις.

Άποψη του κατεχόμενου οικισμού

Αδελφοποιημένες πόλεις, σύμφωνα με την παράνομη διοίκηση

Το Ριζοκάρπασο έχει αδελφοποιηθεί με τις εξής πόλεις:

•  Άγκυρα, Τουρκία (από το 1986)^[21]
•  Πεντίκ, Κωνσταντινούπολη, Τουρκία (από το 1986)^[22]
•  Γιασαμάλ, Μπακού, Αζερμπαϊτζάν (από το 2005)^[23]
•  Αρντεσέν, Επαρχία Ριζούντας, Τουρκία^[24]
•  Τατβάν, Μπιτλίς, Τουρκία^[25]

Παραπομπές

1. «Karpaz Area Local Development Strategy» (PDF). EU Aid Programme for the Turkish Cypriot Community. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2017. 
2. KKTC 2011 Nüfus ve Konut Sayımı, TRNC State Planning Organization, 6 August 2013, σελ. 17, http://www.devplan.org/Nufus-2011/nufus%20ikinci_.pdf, ανακτήθηκε στις 2017-07-19 
3. Turkish Cypriot ‘Grinches’ Steal Christmas, Stop Holiday Liturgy
4. Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα Wikidata.
5. «Census of Cyprus, 1881». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1881. 4  Απριλίου 1881. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Αυγούστου 2018. σελ. 4.
6. «Census of Cyprus, 1891». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1891. 6  Απριλίου 1891. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Αυγούστου 2018. σελ. 15.
7. «Census of Cyprus, 1901». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1901. 31  Μαρτίου 1901. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 14.
8. «Census of Cyprus, 1911». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1911. 2  Απριλίου 1911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 14.
9. «Census of Cyprus, 1921». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1921. 24  Απριλίου 1921. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 13.
10. «Census of Cyprus, 1931». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1931. 27  Απριλίου 1931. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 11.
11. «Census of Population and Agriculture 1946». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1946. 10  Νοεμβρίου 1946. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 6.
12. «Census of Population and Agriculture 1960». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1960. 11  Δεκεμβρίου 1960. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 11.
13. «Cyprus census 1973» (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
14. «RIZOKARPASSO». PRIO Cyprus Displacement Centre. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2015. 
15. «ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2018. 
16. «Amcaoğlu Dipkarpaz Belediyesi'ni ziyaret etti» (στα Turkish). Kıbrıs Postası. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2015. 
17. «Dipkarpaz'da Mehmet Demirci zaferi!» (στα Turkish). Kıbrıs Postası. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2015. 
18. Cyprus Turkish Football Federation Dipkarpaz Sports Club
19. Northern Cyprus Αρχειοθετήθηκε 2015-06-18 στο Wayback Machine. Association of Football Clubs
20. BRTK Αρχειοθετήθηκε 2016-11-05 στο Wayback Machine. Dipkarpaz Recep Tayyip Erdogan Secondary School
21. «Ankara - Twin Towns». © Ankara-City.sk. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2013. 
22. «Pendik - Twin Towns». © Pendik-City.sk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2013. 
23. «Bakü-İstanbul-KKTC 'yerel yönetim' hattı». © Yasamal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2013. 
24. «Dipkarpaz- Twin Towns». © Ardeşen-City.sk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2013. 
25. «Dipkarpaz- Twin Towns». © Tatvan-City.sk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2013. 

Πηγές

• «Rizokarpaso». www.prio-cyprus-displacement.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2018. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Φωτογραφίες του Ριζοκάρπασου Αρχειοθετήθηκε 2017-03-30 στο Wayback Machine.