Ροντόλφ Τέπφερ

Ροντόλφ Τέπφερ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Rodolphe Töpffer (Γερμανικά)
Γέννηση	31  Ιανουαρίου 1799[1][2][3] Γενεύη[4][5][6]
Θάνατος	8  Ιουνίου 1846[1][2][7] Γενεύη[8][5]
Τόπος ταφής	Βασιλικό νεκροταφείο της Γενεύης[9]
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία (έως 1813) Δημοκρατία της Γενεύης (1813–1815)[5] Ελβετία (από 1815)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά[1][10]
Σπουδές	Collège Calvin
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	συγγραφέας[5][11][12] ζωγράφος[5] δημιουργός κόμικς[5] πολιτικός[5] καθηγητής[5][11] εικονογράφος[5][11] διδάσκων πανεπιστημίου (από 1832)[5] γελοιογράφος[11]
Εργοδότης	Πανεπιστήμιο της Γενεύης (από 1832)[5]
Περίοδος ακμής	1820[13] - 1843[13]
Οικογένεια
Τέκνα	Jean-Charles Töpffer[14] Adele Töpffer[15] François Töpffer[15]
Γονείς	Wolfgang Adam Töpffer[16]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Will Eisner Hall of Fame (2021)[17]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ροντόλφ Τέπφερ (Rodolphe Töpffer, 31 Ιανουαρίου 1799 - 8 Ιουνίου 1846) ήταν Ελβετός δάσκαλος, συγγραφέας ζωγράφος, και γελοιογράφος, του οποίου το έργο θεωρείται προδρομικό του μοντέρνου κόμικ^[18]. Χαρακτηρίζεται ως ο πρώτος επαγγελματίας αλλά και θεωρητικός της ένατης τέχνης, του οποίου η τεχνική υιοθετήθηκε τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική^[19].

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στη Γενεύη, γιος του Γερμανού μετανάστη και ζωγράφου Adam-Wolfgang Töpffer (1766-1847). Κατά την περίοδο 1819-20 σπούδασε στο Παρίσι και στη συνέχεια επέστρεψε στη γενέτειρά του, όπου εργάστηκε ως δάσκαλος. Το 1823 ίδρυσε δικό του οικοτροφείο, ενώ το 1832 διορίστηκε καθηγητής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Παράλληλα με την επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία του, ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, επηρεασμένος κυρίως από το ρεύμα του ρομαντισμού, καθώς και με τη συγγραφή. Οι δύο καλλιτεχνικές δραστηριότητες του συνδυάστηκαν αργότερα σε μία σειρά κωμικών ιστοριών που περιείχαν συγχρόνως εικόνες και κείμενο, προδρομικές των σύγχρονων κόμικς. Το 1827 ολοκλήρωσε την ιστορία Histoire de M. Vieux Bois που δημοσιεύτηκε δέκα χρόνια αργότερα. Η πρώτη έκδοση περιείχε συνολικά τριάντα σελίδες, κάθε μια από τις οποίες περιλάμβανε μία έως έξι ξεχωριστές εικόνες, συνοδευόμενες από το δικό τους κείμενο. Μεταφράστηκε και δημοσιεύτηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1842, με τον τίτλο The Adventures of Obadiah Oldbuck, θεωρούμενο ως το πρώτο βιβλίο κόμικ στην Αμερική^[20].

Μνημείο προς τιμή του Ροντόλφ Τέπφερ στη Γενεύη.

Ο Τέπφερ φιλοτεχνούσε τις ιστορίες του με μία μορφή λιθογραφίας, σε ξεχωριστά φύλλα που συνέθεταν ένα επίμηκες άλμπουμ, το οποίο αριθμούσε μέχρι εκατό σελίδες. Διακρίνονται για τους παράλογους αντιήρωες που δημιουργούσε, οι οποίοι παρουσιάζονται να αγωνίζονται απελπισμένα ενάντια στις επιταγές της μοίρας και σε μία παράλογη, μηχανιστική κοινωνία^[21]. Τα σχέδια του Τέπφερ συνοδεύονταν από εικόνες και κείμενο, χωρίς χρήση των σύννεφων κειμένου και υπήρξε από τους πρώτους που συνειδητοποίησαν τις δυνατότητες που πρόσφερε η άμεση αλληλεπίδραση του κειμένου με τις εικόνες που ζωγράφιζε. Η περιγραφή που ο ίδιος έδινε σε αυτά, βρίσκεται πολύ κοντά στο σύγχρονο ορισμό των κόμικς:

«Τα σχέδια, χωρίς το κείμενο, θα είχαν ένα αφηρημένο νόημα. Το κείμενο, χωρίς τα σχέδια, δεν θα είχε κανένα απολύτως νόημα. Το σύνολο των δύο συνθέτει ένα είδος μυθιστορήματος».^[22].

Διαθέτουμε λίγες πληροφορίες για το έργο του Τέπφερ από σύγχρονες πηγές ή έργα που δημοσιεύτηκαν λίγα χρόνια μετά το θάνατό του. Στις πρώτες αναλυτικές μελέτες συγκαταλέγεται το έργο του Ωγκύστ Μπλοντέλ Rodolphe Töpffer: L' ecrivain, l' artiste et l' homme (Παρίσι:Hachette, 1886) και η βιογραφία του Pierre-Maxime Relave Rodolphe Töpffer: Biographie et extraits (Λυόν: Emmanuel Vitte, 1899), χωρίς όμως να εξετάζεται σε μεγάλο βαθμό η συμβολή του στη γέννηση του σύγχρονου είδους της ένατης τέχνης. Αν και σύμφωνα με τα σύγχρονα κριτήρια, το έργο του εντάσσεται στο είδος των κόμικς, τα έργα του αντιμετωπίστηκαν στην εποχή του ως απλές κωμικές ιστορίες και πιθανώς δεν είχαν αντίκτυπο σε ευρεία κλίμακα, ενώ προορίζονταν κυρίως για τη διασκέδαση των φίλων και μαθητών του^[23].

Δημοσιευμένα έργα

Αρχικά, οι ιστορίες του Τέπφερ δεν προορίζονταν για δημοσίευση. Ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε υπήρξε από εκείνους που ενθάρρυναν το δημιουργό τους να εκδοθούν και τελικά δημοσιεύτηκαν επτά ιστορίες, σε εφημερίδες της εποχής.

• Histoire de M. Jabot: Ολοκληρώθηκε το 1831 και δημοσιεύτηκε το 1833. Περιγράφει τις περιπέτειες ενός μεσοαστού δανδή που επιχειρεί να αναριχηθεί στην υψηλή κοινωνία της εποχής του.
• Monsieur Crépin: Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1837 και περιγράφει τις περιπέτειες ενός πατέρα που προσλαμβάνει αρκετούς παιδαγωγούς για τα παιδιά του και πέφτει θύμα της εκκεντρικότητάς τους.
• Histoire de M. Vieux Bois: Ολοκληρώθηκε το 1827 και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1837.
• Monsieur Pencil. Ολοκληρώθηκε το 1831 και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1840. Περιγράφει μία σειρά από γεγονότα ξεκινώντας με την ιστορία ενός καλλιτέχνη που χάνει ένα σχέδιό του εξαιτίας του ανέμου, καταλήγοντας σε έναν παγκόσμιο πόλεμο.
• Histoire d'Albert: Πρώτη δημοσίευση το 1845. Περιγράφει τις περιπέτειες ενός άπειρου νέου προς αναζήτηση επαγγελματικής σταδιοδρομίας, πριν καταλήξει να ασκεί το επάγγελμα του δημοσιογράφου υποστηρίζοντας ριζοσπαστικές ιδέες.
• Histoire de Monsieur Cryptogame. Πρώτη δημοσίευση το 1845. Περιγράφει την ιστορία ενός συλλέκτη λεπτιδοπτέρων.
• Le Docteur Festus. Ολοκληρώθηκε το 1831 και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1846. Περιγράφει την περιπλάνηση ενός επιστήμονα στον κόσμο, προσφέροντας τις υπηρεσίες του, έχοντας όμως άγνοια της καταστροφής που επιφέρει στο πέρασμά του.

Οι ιστορίες του Τέπφερ θεωρούνται σατιρικές για την κοινωνία του 19ου αιώνα. Το 1842 δημοσίευσε επίσης την αυτοβιογραφία του.

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11926815z. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
2. «Rodolphe Töpffer» (Ολλανδικά) 77881.
3. SIKART. 4022847. Ανακτήθηκε στις 27  Αυγούστου 2021.
4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10  Δεκεμβρίου 2014.
5. 016191.
6. Digital Library for Dutch Literature: (Ολλανδικά) Digital Library for Dutch Literature. topf002. Ανακτήθηκε στις 17  Σεπτεμβρίου 2024.
7. «Rodolphe [Toepffer, Rodolphe] Töpffer» 4022847.
8. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
9. (Αγγλικά) Find A Grave. 183714076.
10. CONOR.SI. 43991907.
11. The Fine Art Archive. 137760. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
12. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
13. (Ολλανδικά) RKDartists. 77881. Ανακτήθηκε στις 29  Οκτωβρίου 2022.
14. bge-geneve.ch/iconographie/personne/jean-charles-topffer. Ανακτήθηκε στις 3  Απριλίου 2023.
15. www.bdphile.info/author/bio/12476-rodolphe-topffer. Ανακτήθηκε στις 3  Απριλίου 2023.
16. hls-dhs-dss.ch/fr/articles/016191/2022-06-07/. Ανακτήθηκε στις 3  Απριλίου 2023.
17. www.comic-con.org/awards/eisner-awards-current-info. Ανακτήθηκε στις 6  Οκτωβρίου 2021.
18. Pierre L. Horn, Handbook of French Popular Culture, Greenwood Press, 1991, σελ. 16
19. Matthew Screech, Masters of the Ninth Art: Bandes Dessinees and Franco-Belgian Identity, Liverpool University Press, 2005, σελ. 5
20. «Collectortimes.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2003. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2007. 
21. Comic strip. (2007). In Encyclopædia Britannica. Ανακτήθηκε 24 Ιουνίου 2007
22. όπως παρατίθεται στο Robert C. Harvey, The Art of the Comic Book: An Aesthetic History, University Press of Mississippi, 1996, σελ. 106
23. Laurence F. R. Grove, Text/image Mosaics in French Culture: Emblems and Comic Strips, Ashgate Publishing, Ltd., 2005, σελ. 18

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Les Amours de Monsieur Vieux-Bois Αρχειοθετήθηκε 2014-11-28 στο Wayback Machine., το χειρόγραφο της ιστορίας σε ηλεκτρονική έκδοση
• Histoire d'Albert, η ιστορία σε PDF
• Δημοσιευμένη έκδοση του Histoire d'Albert