Ρούντολφ Έριχ Ράσπε

Ρούντολφ Έριχ Ράσπε
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Rudolf Erich Raspe (Γερμανικά)
ΓέννησηΜάρτιος 1736[1][2]
Αννόβερο[3][4][5]
Θάνατος1  Νοεμβρίου 1794[6]
Κιλάρνι
Χώρα πολιτογράφησηςΓερμανία[7]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα
Γερμανικά[8][9]
Αγγλικά[9]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν
Πανεπιστήμιο της Λειψίας[10]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταέφορος
γεωλόγος
χημικός
γλωσσολόγος
μεταφραστής
βιβλιοθηκονόμος[11]
συγγραφέας[11][12]
διδάσκων πανεπιστημίου
ιστορικός της τέχνης[13]
δημιουργός γραπτών έργων[14]
ΕργοδότηςCollegium Carolinum
Οικογένεια
ΑδέλφιαDorothea Frederike Wiedemann
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ρούντολφ Έριχ Ράσπε (Rudolf Erich Raspe, Μάρτιος 1736 – 16 Νοεμβρίου 1794) ήταν Γερμανός συγγραφέας, επιστήμονας και βιβλιοθηκάριος. Είναι κυρίως γνωστός για τη συλλογή του ευφάνταστων ιστοριών που είναι σήμερα περίφημη ως Οι περιπέτειες του βαρόνου Μινχάουζεν (πρωτότυπος τίτλος: Οι εκπληκτικες περιπέτειες του βαρόνου Μινχάουζεν, καθώς και Αφήγηση του βαρόνου Μινχάουζεν εκ των θαυμαστών του ταξιδιών και εκστρατειών στη Ρωσία).

Ζωή και έργο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ράσπε γεννήθηκε σε άγνωστη ημερομηνία στο Αννόβερο και βαπτίσθηκε[15] στις 28 Μαρτίου 1736. Σπούδασε νομική στα Πανεπιστήμια της Γοττίγγης και της Λειψίας, εργαζόμενος στη συνέχεια ως βιβλιοθηκάριος στο πρώτο από αυτά. Το 1762 διορίσθηκε υπάλληλος στην πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη του Αννόβερου και δύο χρόνια αργότερα γραμματέας στην πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη της Γοττίγγης. Σύντομα έγινε γνωστός ως λόγιος με ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων, μελετητής της φυσικής ιστορίας όσο και των αρχαιοτήτων. Δημοσίευσε επίσης κάποια δικά του ποιήματα και μεταφράσεις ποιημάτων του Οσσιανού. Το 1765 επιμελήθηκε και δημοσίευσε την πρώτη συλλογή των φιλοσοφικών έργων του Λάιμπνιτς.[16] Συνέγραψε επίσης μια πραγματεία για το έργο του Τόμας Πέρσυ Reliques of Ancient English Poetry.[17]

Το 1767 ο Ράσπε διορίσθηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κάσσελ. Υπέβαλε το 1769 μια εργασία ζωολογίας στον 59ο τόμο των Philosophical Transactions of the Royal Society, κάτι που οδήγησε στην εκλογή του ως εταίρου της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου. Υπήρξε γενικά πολυγραφότατος σε μεγάλη ποικιλία θεμάτων. Το 1774 άρχισε να εκδίδει ένα περιοδικό, τον Θεατή του Κάσελ.[17] Από το 1767 ήταν υπεύθυνος για συλλογές του Φρειδερίκου Β΄ της Έσσης-Κάσσελ. Ο Ράσπε χρειάσθηκε να διαφύγει στην Αγγλία το 1775, έχοντας ταξιδέψει στην Ιταλία για να αγοράσει ενδιαφέροντα είδη για τον Φρειδερίκο, επειδή πούλησε πολύτιμα αντικείμενά του για δικό του όφελος.[17] Διαγράφηκε από τη Βασιλική Εταιρεία το ίδιο έτος (1775) για «ποικίλας απάτας και μεγάλας καταχρήσεις εμπιστοσύνης».[18]

Στο Λονδίνο ο Ράσπε επωφελήθηκε από την καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας και τη μόρφωσή του για να ζήσει γράφοντας βιβλία πάνω σε διάφορα θέματα, αλλά και μεταφράζοντας στην αγγλική γερμανικά έργα. Ο Χόρας Γουόλπολ τον ενίσχυσε οικονομικά και τον βοήθησε να δημοσιεύσει ένα Δοκίμιο επί της προελεύσεως της ελαιογραφίας (1781).

Εικόνα από παλαιά ολλανδική έκδοση του «Μυνχάουζεν» από τον Ράσπε (De verrezen Gulliver, Amsterdam 1827[19])

Από το 1782 ως το 1788 ο Ράσπε είχε προσληφθεί από τον Μάθιου Μπόουλτον ως επικεφαλής μεταλλουργικών ανιχνεύσεων και αποθηκάριος στο Ορυχείο Ντόλκοουθ στην Κορνουάλη.[17] Την ίδια περίοδο συνέγραψε βιβλία γεωλογίας και ιστορίας της τέχνης.

Το «Τήγμα (Ingot) του Trewhiddle», που ανακαλύφθηκε το 2003, είναι ένας όγκος από βολφράμιο στο Αγρόκτημα του Trewhiddle. Ο όγκος αυτός ίσως είναι παλαιότερος της πρώτης γνωστής εκκαμινεύσεως του μετάλλου (που απαιτεί εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες) και μερικοί υπέθεσαν ότι παράχθηκε κατά τη διάρκεια μιας επισκέψεως του Ράσπε στο ορυχείο Happy-Union (στο κοντινό Πέντεουαν της Κορνουάλης τον ύστερο 18ο αιώνα. Ο Ράσπε ήταν ως προς τις γνώσεις του ένας φτασμένος χημικός-ορυκτολόγος, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το βολφράμιο.[20][21] Αναμνήσεις της επινοητικότητάς του παρέμεναν μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Κατά την παραμονή του στην Κορνουάλη, φαίνεται ότι ο Ράσπε συνέγραψε την πρωταρχική εκδοχή των ιστοριών του Μινχάουζεν. Το αν έγραψε και τις αρκετές συνέχειες που εμφανίσθηκαν μέχρι το 1792, είναι ακόμα θέμα συζητήσεων.[17][22]

Ο Ράσπε εργάσθηκε και για τον περίφημο εκδότη Τζων Νίκολς σε αρκετά προγράμματα, όπως για έναν περιγραφικό κατάλογο της συλλογής του χαράκτη πολύτιμων λίθων Τζέιμς Τάσι (James Tassie), σε δύο τόμους μεγάλου σχήματος (1791), εντατικής εργασίας, μία βιβλιογραφική σπανιότητα. Στη συνέχεια, ο Ράσπε πήγε στη Σκωτία και κατέληξε στην Ιρλανδία, όπου διεύθυνε ένα ορυχείο χαλκού στο Κιλάρνυ. Εκεί και απεβίωσε από τυφοειδή πυρετό σε ηλικία 58 ετών.

Οι ιστορίες του βαρόνου Μινχάουζεν έγιναν διάσημες όταν μεταφράσθηκαν από το αγγλικό κείμενο του Ράσπε στη γερμανική (κάτι σαν «αντιδάνειο» δηλαδή), με κάποιον εμπλουτισμό, από τον ποιητή Γκότφρηντ Άουγκουστ Μπύργκερ το 1786. Από τότε είναι ένα από τα αγαπημένα αναγνώσματα των επόμενων γενεών, όπως και το θέμα πολλών κινηματογραφικών ταινιών. Από όσους γνώριζαν κατά τη διάρκεια της ζωής του Ράσπε για το ότι έγραψε τις Περιπέτειες του βαρόνου Μινχάουζεν, ξεχωρίζει ο φίλος του Τζων Χώκινς, γεωλόγος και ταξιδευτής στην Ελλάδα, που αναφέρει το έργο αυτό του Ράσπε σε ένα γράμμα του προς τον Τσαρλς Λάιελ.[22] Μόλις το 1824 ο βιογράφος του Μπύργκερ απεκάλυψε την αλήθεια σχετικώς με το βιβλίο.[17]

Οι αμφιλεγόμενες δραστηριότητες του Ράσπε στην Σκωτία σχετικά με τα ορυκτά ενέπνευσαν τον χαρακτήρα «Herman Dousterswivel», του Γερμανού απατεώνα των ορυχείων στο μυθιστόρημα του Γουόλτερ Σκοτ Ο Αρχαιοδίφης (1816), η δράση του οποίου τοποθετείται στη Σκωτία στα τέλη του 18ου αιώνα. Στον πρόλογό του, ο ίδιος ο Σκοτ σημειώνει πως ο Dousterswivel μπορεί να φαίνεται «τραβηγμένος» και απίθανος χαρακτήρας, αλλά διαβεβαιώνει «τον αναγνώστη πως αυτό το μέρος της αφήγησης εδράζεται σε γεγονός που συνέβη στην πραγματικότητα».[23]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 (Αγγλικά) Library of Congress Authorities. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. n83041816.
  2. ↑ 2,0 2,1 bigenc.ru/literature/text/3494082.
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  4. ↑ Thomas Seccombe: Raspe, Rudolf Eric (DNB00).
  5. ↑ «Raspe, Rudolf Erich» (Αγγλικά)
  6. ↑ (Γαλλικά) BD Gest'. www.bedetheque.com/auteur-37242-BD-.html. Ανακτήθηκε στις 28  Μαΐου 2019.
  7. ↑ LIBRIS. Εθνική Βιβλιοθήκη της Σουηδίας. 26  Μαρτίου 2018. 53hkgvfp49kntmj. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11921187p. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. ↑ 9,0 9,1 CONOR.SI. 41830755.
  10. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2019.
  11. ↑ 11,0 11,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25  Ιουνίου 2015.
  12. ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  13. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  14. ↑ (Αλβανικά) www.bksh.al. 2169. Ανακτήθηκε στις 2022.
  15. ↑ Meier, Uwe (2003), Raspe, Rudolf Erich, 21, σελ. 164–166, http://www.deutsche-biographie.de/pnd118787888.html, ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2016 
  16. ↑ Œuvres philosophiques latines & françoises du feu MR. de Leibnitz, Amsterdam-Leipzig
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5  Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Raspe, Rudolf Erich» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα (11η έκδοση) Cambridge University Press 
  18. ↑ «Fellows details». Royal Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2017. 
  19. ↑ «De verrezen Gulliver». Koninklijke Bibliotheek, Χάγη. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2020. 
  20. ↑ «BBC Inside Out – Tungsten». BBC. 4 Οκτωβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2012. 
  21. ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 25 March 2009[Date mismatch] στο Wayback Machine.
  22. ↑ 22,0 22,1 Dawson, Ruth P. (1984). «Rudolf Erich Raspe and the Munchausen Tales». Lessing Yearbook XVI: 216–17. 
  23. ↑ Nicola J. Watson: σημειώσεις για το The Antiquary, 3, 439, Oxford University Press, 2002.

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Carswell, John: The Prospector: being the life and times of Rudolf Erich Raspe (1737–1794). Cresset Press, Λονδίνο 1950
  • Dawson, Ruth: «Rudolf Erich Raspe, The Geologist Captain Cook Refused», Studies in Eighteenth-Century Culture, 1979, τόμος 8, σσ. 269-290.
  • Linnebach, Andrea (επιμ.): Der Münchhausen-Autor Rudolf Erich Raspe: Wissenschaft – Kunst – Abenteuer, Euregioverlag, Kassel 2005
  • Tarkka-Robinson, Laura: Rudolf Erich Raspe and the Anglo-Hanoverian Enlightenment, διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, 2017, ISBN 978-951-51-2833-1 (Περίληψη εδώ[νεκρός σύνδεσμος])
  • Wiebel, Bernhard & Gfeller, Ursula: «Rudolf Erich Raspe als Geologe – vom "vulkanischen Mordbrenner" zum Zweifler am Vulkanismus», Philippia 14/1, σσ. 9-56, Abhandlungen und Berichte aus dem Naturmuseum im Ottoneum, Kassel 2009 (περιέχει τη μεταγραφή επιστολής 40 σελίδων του Ράσπε προς τον Χώκινς, με θέμα γεωλογικές θεωρίες)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]