Σάντα (Τουρκία)

Σάντα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Σάντα
40°40′23″N 39°47′56″E
ΧώραΤουρκία
Διοικητική υπαγωγήΓκιουμουσχάνε
Ταχ. κωδ.29100
Ζώνη ώραςUTC+02:00
UTC+03:00
δεδομένα (π • σ • ε )
 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|13|01|2025}}

Η Σάντα[1] ή Σαντά (τουρκικά: Dumanlı, Ντουμανλί),[2] είναι χωριό της επαρχίας επαρχίας Γκιουμουσχανέ της Τουρκίας με 151 κατοίκους.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέχρι την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 κατοικούνταν αποκλειστικά από Έλληνες που αριθμούσαν τις 5.000. Βρίσκονταν ΝΑ. της Τραπεζούντας και σχετικά σε θέση απόκεντρη, μακριά από τουρκικούς οικισμούς. Από τον 16ο αιώνα είχε καταστεί άσυλο για τους κατοίκους της γύρω περιοχής που έψαχναν καταφύγιο από τις κατά καιρούς τουρκικές πιέσεις και παραβάσεις κατά των ελληνικών και αρμενικών χριστιανικών πληθυσμών. Πριν την ανταλλαγή πληθυσμών του 1922, αποτελούνταν από τους εξής οικισμούς:[3]:

  • Πιστοφάντων: 400 σπίτια, εκκλησίες Αγ. Κυριακής, Αγ. Παντελεήμονα, Αγ. Χριστοφόρου, δημοτικό σχολείο και πηγή του Χριστοφόρου. Το όνομα ετυμολογείται από το "πιστόφ" (όπλο) + την ελληνική κατάληξη -άντων.
  • Ζουρνατσάντων: 120 σπίτια, εκκλησίες Αγ. Γεωργίου, Αγ. Κωνσταντίνου, Αγ. Κυριακής, δημοτικό σχολείο. Το όνομα ετυμολογείται από τη λέξη ζουρνατζής + την ελληνική κατάληξη -άντων.
  • Τσακαλάντων: 53 σπίτια, εκκλησίες Ζωοδόχου Πηγής και Αγ. Γεωργίου, δημοτικό σχολείο. Το όνομα ετυμολογείται από τη λέξη τσακάλι + την ελληνική κατάληξη -άντων.
  • Ισχανάντων: 150 σπίτια, εκκλησίες Αγ. Κυριακής, Αγ. Γεωργίου, 2 δημοτικά σχολεία (1 θηλέων). Το όνομα ετυμολογείται από τη λέξη Ισχάν ("πρίγκηπας" στα Αρμενικά) + την ελληνική κατάληξη -άντων.
  • Κοζλαράντων: 60 σπίτια, εκκλησίες Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, δημοτικό σχολείο.
  • Πινετάντων: 30 σπίτια, εκκλησίες Προφήτη Ηλία και Αγ. Γεωργίου, δημοτικό σχολείο.
  • Τερζάντων: 200 σπίτια, εκκλησίες Αγ. Θεοδώρου, Μεταμόρφωσης. Ετυμολογείται από την τουρκική λέξη "τερζή" (ράφτης) + την ελληνική κατάληξη -άντων.[εκκρεμεί παραπομπή]

Οι κάτοικοι της κωμόπολης ήταν κυρίως Χριστιανοί (51%) ή Κρυπτοχριστιανοί (49%).[4] Μετά το 1857, με το σύνταγμα Χαττ-ι-Χουμαγιούν, οι Κρυπτοχριστιανοί φανέρωσαν τη θρησκεία τους. Κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου του 1877–1878 οι περισσότεροι κάτοικοι της Σάντας κατέφυγαν σε περιοχές της σημερινής Γεωργίας, Αρμενίας και νότιας Ρωσίας.[εκκρεμεί παραπομπή]

Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Σάντα υπέστη μεγάλες συμφορές και οι κάτοικοί της αναγκάσθηκαν άλλοι να καταφύγουν στη Τραπεζούντα, οι περισσότεροι, και άλλοι σε άλλες ασφαλέστερες περιοχές. Σανταίοι αντάρτες εμφανίστηκαν στα βουνά της Σάντας από το 1916, υπό την ηγεσία του Ευκλείδη Κουρτίδη και αντιστάθηκαν επιτυχώς σε τουρκική επίθεση στις 6 Σεπτεμβρίου 1921.[εκκρεμεί παραπομπή]

Τελικά, μετά την υπογραφή της ειρήνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας την οποία ακολούθησε η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών, οι κάτοικοι της Σάντας πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς, δημιουργώντας διάφορους οικισμούς όπως τη Νέα Σάντα, το χωριό Μικρή Σάντα κλπ.

Το 1959 μετονομάστηκε σε Ντουμανλί[2], ωστόσο η παλαιότερη ονομασία διατηρήθηκε για ένα χρονικό διάστημα σε επίσημα έγγραφα, παράλληλα με τη νέα[5]. Σύμφωνα με την τουρκική απογραφή πληθυσμού του 1980, είχε 556 κατοίκους[5].

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Το σπίτι των προγόνων του Ιβάν Σαββίδη στη Σάντα του Πόντου». ProtoThema. 23 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2021. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, σελ. 194.
  3. ↑ Özhan Öztürk. Karadeniz Ansiklopedik Sözlük. 2005. Istanbul σσ.1009-10011
  4. ↑ BRYER, A. (1988), People and Settlement in Anatolia and Caucasus 800-1900. Variorum Reprintis. London
  5. ↑ 5,0 5,1 1980 Census of Population by Administrative Division, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, 1981, σελ. (PDF) 280.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.16ος, σελ.851.