Σενέκας ο Πρεσβύτερος

Σενέκας ο Πρεσβύτερος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Lucius Annaeus Seneca (Λατινικά)[1][2]
Γέννηση54 π.Χ. (περίπου)[3]
Κόρδοβα[3]
Θάνατος39 (περίπου)[3]
Ρώμη
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαλατινική γλώσσα
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα[4]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας
ρήτορας
ποιητής[5]
φιλόσοφος[6]
ιστορικός[7]
Αξιοσημείωτο έργοControversiae
Οικογένεια
ΣύζυγοςHelvia Antonia
ΤέκναΣενέκας ο Νεότερος[3]
Lucius Junius Gallio Annaeanus
Marcus Annaeus Mela
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Λεύκιος Ανναίος Σενέκας ο Πρεσβύτερος, λατιν.: Lucius Annaeus Seneca the Elder (π. 54 π.Χ. – π. 39 μ.Χ.), γνωστός και ως Σενέκας ο Ρητορικός, ήταν Ρωμαίος συγγραφέας, γεννημένος από μία πλούσια οικογένεια ιππέων στην Κόρδουβα της Hispania. Έγραψε μία συλλογή αναμνήσεων για τις ρωμαϊκές σχολές ρητορικής, έξι βιβλία από τα οποία σώζονται σε λίγο-πολύ πλήρη κατάσταση και άλλα πέντε μόνο σε επιτομή. Το κύριο έργο του, μία ιστορία των ρωμαϊκών υποθέσεων από την αρχή των Εμφυλίων Πολέμων μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωής του, έχει χαθεί σχεδόν ολοκληρωτικά για τους μεταγενέστερους. Ο Σενέκας έζησε τη βασιλεία τριών σημαντικών Aυτοκρατόρων: του Αυγούστου (κυβέρνησε 27 π.Χ. – 14 μ.Χ.), του Τιβερίου (κυβ. 14–37 μ.Χ.) και του Καλιγούλα (κυβ. 37–41 μ.Χ.). Ήταν ο πατέρας του Λεύκιου Ιούνιου Γαλίωνος Ανναιανού, περισσότερο γνωστού ως ανθύπατου της Αχαΐας· δεύτερος γιος του ήταν ο δραματουργός και στωικός φιλόσοφος Λ. Ανν. Σενέκας ο Νεότερος, ο οποίος ήταν διδάσκαλος του Νέρωνα· και ο τρίτος γιος του, Μάρκος Ανναίος Μέλα, έγινε πατέρας του ποιητή Μ. Ανν. Λουκανού.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σενέκας ο Πρεσβύτερος είναι ο πρώτος από το γένος των Ανναίων (Annaea gens), για τον οποίο υπάρχει σίγουρη γνώση.[8] Ο κλάδος του από το γένος των Aνναίων αποτελούνταν από αποίκους, με καταγωγή από την Ούμβρια ή την Παιλίγνη.[9] Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης το όνομά του και τα έργα του μπερδεύτηκαν με τον ομώνυμο γιο του Λεύκιο Ανναίο Σενέκα τον Νεότερο.[10] Στις αρχές του 16ου αι. ο Ραφαήλ της Βολτέρα είδε, ότι πρέπει να υπάρχουν δύο διαφορετικοί άνδρες. Παρατήρησε ότι δύο από τους εγγονούς τού Σενέκα τού Πρεσβύτερου ονομάζονταν Μάρκος, και επειδή υπήρχε ρωμαϊκό έθιμο να δίνουν στα αγόρια το όνομα του παππού τους, ο Ραφαήλ έδωσε το μικρό όνομα Μάρκος για τον Σενέκα τον Πρεσβύτερο.[10] Μέχρι τον 20ο αι. αυτό χρησιμοποιήθηκε ως το μικρό όνομα (praenomen). Ωστόσο, είναι πλέον αποδεκτό, ότι αυτό το έθιμο της ονομασίας δεν ήταν άκαμπτο, και δεδομένου ότι στα χειρόγραφα αναφέρεται ως Λεύκιος, πολλοί μελετητές προτιμούν τώρα αυτό το prαenomen, καθώς θα βοηθούσε επίσης να εξηγηθεί, γιατί τα έργα τους έγιναν τόσο μπερδεμένα.[10]

Μεγαλωμένος στην Ιβηρική με πλούτο, και ως μέλος της τάξης των ιππέων, ο Σενέκας ο Πρεσβύτερος (εδώ Σενέκας) ήταν ένας νεαρός, σύγχρονος του αξιοσέβαστου Ρωμαίου ρήτορα Μ. Τ. Κικέρωνα, του οποίου τη φωνή της υπεράσπισης θα μπορούσε να ακούσει, αν μεγάλωνε στην Ιταλία. Αντίθετα, περιορίστηκε από τις συνθήκες του πολέμου «μέσα στα τείχη» της «δικής του αποικίας» [11] και εκεί, πιθανώς, έλαβε την πρώτη του εκπαίδευση από έναν παιδαγωγό, που δίδασκε περισσότερους από διακόσιους μαθητές.[12]

Όταν η Ρώμη έγινε ασφαλής μετά τους Εμφύλιους Πολέμους,[13] ο Σενέκας ταξίδεψε εκεί και έκανε μακροχρόνιες παραμονές στην πόλη. Παρακολούθησε επιμελώς τις δημόσιες αγορεύσεις διδασκάλων ρητορικής και επαγγελματιών ρητόρων: αυτή ήταν η διαδικασία εκείνη την εποχή, με την οποία νέοι άνδρες εκπαιδεύονταν, για να ακολουθήσουν σταδιοδρομία στη συνηγορία και τη δημόσια διοίκηση. Δεν υπάρχουν στοιχεία, ωστόσο, ότι ο ίδιος ακολούθησε τέτοια σταδιοδρομία. Και απέφυγε να παρατηρήσει ότι έγραψε μία ιστορία της Ρώμης «από την αρχή των Εμφυλίων Πολέμων» μέχρι τη δική του εποχή, κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του Καλιγούλα. Αντίθετα, σύμφωνα με τη μαρτυρία τού γιου του Σενέκα του Νεότερου (από το De Vita Patris), ο πατέρας του παρέμεινε σε όλη του τη ζωή ένας ιδιωτικός κύριος. Ωστόσο, ο Σενέκας υποστήριξε ως τιμητικές τις πολιτικές σταδιοδρομίες των (δύο πρώτων), μεγαλύτερων γιων του,[14] και μίλησε για τη μελέτη της ρητορικής ως έντιμη, παρόλο που γνώριζε πλήρως τους κινδύνους, που ενυπάρχουν σε μία τέτοια σταδιοδρομία, «στην οποία οι ίδιοι πρέπει να φοβόμαστε τους επιδιωκόμενους στόχους».[15] Και στήριξε τον (τρίτο), μικρότερο γιο του, τον Μέλα, ο οποίος έμεινε ικανοποιημένος με την κληρονομιά του ως ιππέα.

Η αποκαλυπτική ανθολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε μεγάλη ηλικία, με βάση τις εμπειρίες του από τη φοίτηση στα σχολεία και τους χώρους παραδόσεων (auditoria) των ομιλητών δημηγοριών στη Ρώμη του Αυγούστου και του Τιβέριου, ο Σενέκας ο Πρεσβύτερος (Σενέκας) ολοκλήρωσε το έργο, στο οποίο βασίζεται η φήμη του σήμερα: το Oratorum et Rhetorum Sententiae Divisiones Colores. Αρχικά περιλάμβανε δέκα βιβλία για το θέμα των εικονικών αγωγών (Controversiae), και τουλάχιστον ένα βιβλίο για εικονικούς λόγους πειθούς (Suasoriae). Η προσπάθεια συγγραφής τους έγινε απ' ό,τι φαίνεται κατόπιν αιτήματος των γιων του και από ό,τι δείχνει γράφτηκε από μνήμης. Η επίδραση της δημηγορίας ήταν ευρέως διαδεδομένη στη ρωμαϊκή ελίτ κουλτούρα, τόσο σε διδακτικό ρόλο, όσο και ως παραστατικό είδος. Στις δημόσιες δημηγορίες συμμετείχαν προσωπικότητες όπως ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, ο Ασίνιος Πολλίων, ο Γ. Μαικήνας και ο Αυτοκράτορας Αύγουστος.[16] Ο Σενέκας ανέφερε τον ποιητή Οβίδιο ως ομιλητή δημηγοριών. Τα έργα των σατιρικών Μ. Β. Μαρτιάλη και Ιουβενάλη, καθώς και του ιστορικού Tάκιτου, αποκαλύπτουν ουσιαστική δημηγορική επιρροή.[17]

Το έργο του Σενέκα εδώ, ωστόσο, δεν είναι ούτε μία συλλογή από δικές του δημηγορίες, ούτε ακριβή αντίγραφα αυτών που παραδόθηκαν από άλλους αγορητές: είναι ανθολογία. Παρέχει αποσπάσματα και αναλύσεις της τέχνης της δημηγορίας, που δόθηκαν από ρητορικές προσωπικότητες των ημερών (νεότητάς) του, που πέρασε στη Ρώμη. Δεν είναι μία θεωρητική πραγματεία για τη δημηγορία. Η συμβολή τού ίδιου τού Σενέκα περιορίζεται σε πορτρέτα των διάσημων ομιλητών που παραθέτει, καθώς και σε αναλυτικά και κριτικά σχόλια για το έργο τους, και από ανέκδοτα που θυμάται από τη λογοτεχνική φλυαρία που είχαν πολύ παλαιά.

Οι ομιλητές της Ρώμης του Αυγούστου και του Τιβερίου δήλωναν θαυμασμό για τον Κικέρωνα, αλλά το προτιμώμενο ρητορικό τους ύφος δεν ήταν πολύ Κικερώνιο, ούτε ήταν η θεωρητική βάση της εκπαιδευτικής τους μεθόδου. Η δημηγορίες που εκφωνούσαν ήταν, ισχυρίζεται ο Σενέκας, μία νέα τέχνη, που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια της ζωής του: η χαρακτηριστική συγκέντρωσή της ήταν σε ένα περίεργο σύνολο φανταστικών αγωγών, γνωστών ως controversiae. Όσον αφορά την πόλη της Ρώμης, πρέπει να τον πιστέψουμε. Αν η νέα τέχνη προήλθε από σχολεία αλλού, στον ελληνόφωνο κόσμο -κάτι που είναι πιθανό, εν όψει της απομάκρυνσης αυτών των δημηγορικών θεμάτων από την πραγματικότητα στα τότε ρωμαϊκά δικαστήρια- ο Σενέκας φαίνεται να το αγνοούσε. Γνώριζε, ωστόσο, καλά τις δραστηριότητες (στη Ρώμη) των Ελλήνων ρητόρων, που δίδασκαν την τέχνη τους στα ελληνικά, μαζί με αυτούς που τη δίδασκαν στα λατινικά.

Ο Πόρκιος Λάτρων ήταν στενός φίλος του Σενέκα: από την παιδική τους ηλικία μαζί και ως συμμαθητές στη ρητορική σχολή του Μαρούλου στην Κόρδοβα, ο οποίος αργότερα έγινε εξέχων μεταξύ των ρητόρων της Ρώμης την εποχή του Αυγούστου.[18] Ο Λάτρων καλλιέργησε το είδος του «φλογερού και ταραγμένου στυλ», που θαύμαζε ιδιαίτερα ο Σενέκας.[19] Χαρακτηρίστηκε από τον ανθολόγο ως άνθρωπος με βαρύτητα και γοητεία, εύγλωττος και άξιος. Ένας άλλος στενός οικογενειακός δεσμός των Σενέκων, ο ρήτορας Ιούνιος Γαλλίων, ήταν ο μόνος σοβαρός αντίπαλος του Λάτρωνος μεταξύ των καλύτερων αγορητών της Ρώμης, σύμφωνα με τον Σενέκα. Τα αφιερώματά του στον Λάτρωνα απεικονίζουν, πώς και οι δύο άνδρες βρίσκονταν σε έναν λογοτεχνικό κόσμο πολύ μακριά από τον Κικέρωνα, έναν κόσμο στον οποίο η απόλαυση στις προσεγμένες αντιθέσεις και τα παράδοξα είχε γίνει κατανυκτική.[20] " [Κανένας]», έγραφε ο Σενέκας για τον Λάτρωνα, «δεν διέτρεχε περισσότερο τη διάνοιά του: κανείς δεν ήταν πιο επιεικής απέναντί της».

Στους προλόγους των βιβλίων του Controversiae, ο Σενέκας προσδιορίζει ρήτορες, που ήταν σύγχρονοι του Λάτρωνος, αλλά με διαφορετικές προσεγγίσεις και δεξιότητες από το λατρωνικό ιδεώδες του. Αναφέρεται συγκεκριμένα σε μία πρώτη τετράδα (primum tetradeum), που σημαίνει τους τέσσερις πιο διακεκριμένους αγορητές που είχε γνωρίσει, στους οποίους περιλαμβάνονται οι Λάτρων, Γαλλίων, Aλβούκιος Σίλος και Aρέλιος Φούσκος. Εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για το ύφος του Αρέλιου Φούσκου, για την ανομοιομορφία του και τα περιγραφικά αποσπάσματά του (εξηγήσεις),[21] που ο Σενέκας τα θεωρούσε «λαμπρά, αλλά επιτηδευμένα και περίπλοκα, με διακοσμητικό φινίρισμα πολύ επινοημένο και την τοποθέτηση των λέξεων πολύ εκθηλυμένη, ώστε να είναι ανεκτή για ένα μυαλό που προετοιμάζεται για τέτοιες ιερές και θαρραλέες διδασκαλίες».[22] Αλλά δεν υπήρχε αμφιβολία για τη διάκριση στη Ρώμη της σχολής του Aρέλιου Φούσκου, στους μαθητές του οποίου περιλαμβάνονταν ο φιλόσοφος συγγραφέας Φαβιανός [23] και ο ποιητής Οβίδιος.[24] Έτσι, ακόμη και από τον αυστηρό επικριτή του, ο Αρέλλιος κατατάχθηκε σε υψηλή θέση. Ο Αλβούκιος Σίλος είχε επίσης επιρροή: ως συγγραφέας ενός εγχειριδίου, που ο Κοϊντιλιανός ανέφερε πολλές φορές.[25]

Η αποκαλυπτική ανθολογία του Σενέκα παρουσιάζει μία εκτενή κριτική διερεύνηση της ρητορικής βάσης της μανιεριστικής, λεγόμενης «Αργυρής Εποχής», της λογοτεχνίας. Σε αυτήν την ηλικία, το έργο του Οβίδιου, οι φιλότιμες αναλύσεις και η δραματική τέχνη του Σενέκα του Νεότερου, και αργότερα, η φλογερή επική ποίηση του Λουκανού ξεχωρίζουν όλα ως εντυπωσιακά παραδείγματα.

Τα δέκα βιβλία των Controversiae

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τα δέκα βιβλία των Controversiae —υπάρχουν επεξεργασίες αγορεύσεων για περίπου 74 δικαστικά θέματα, με ονόματα μεμονωμένων ρητόρων, συν τα επικριτικά σχόλια του Σενέκα— μόνο πέντε, οι 1, 2, 7, 9, 10, επιβιώνουν εξ ολοκλήρου ή σχεδόν. Πληροφορίες από τα βιβλία που λείπουν, παρέχονται από μία επιτομή, που γράφτηκε αρκετούς αιώνες αργότερα για σχολική χρήση. Αργότερα, αυτός ο ίδιος τόμος παρείχε ιστορίες για την ευρωπαϊκή λογοτεχνία του ύστερου Μεσαίωνα, συγκεκριμένα τη συλλογή ανεκδότων του 14ου αι., γνωστή ως Gesta Romanorum.

Κάθε βιβλίο του Σενέκα εισάγεται με έναν πρόλογο, μία προσέγγιση που συγκρίνεται με εκείνη που υιοθετείτο από τους διοργανωτές μονομαχιών.[26] Κάθε πρόλογος παρουσιάζει πορτρέτα διάσημων αγορητών, είτε μεμονωμένα, είτε σε ζευγάρια. Στον 10ο πρόλογο, ο Σενέκας παρείχε μία ομαδική παρουσίαση αγορητών, που προηγουμένως αγνοούνταν.

Μετά τους προλόγους ακολουθούν έρευνες για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων θεμάτων αμφισβήτησης από γνωστούς αγορητές. Αυτές οι έρευνες, σύμφωνα με τον τίτλο της ανθολογίας —Ομιλητών και Ρητόρων Απόψεις, Διαιρέσεις και Χρώματα (Oratorum et Rhetorum Sententiae Divisiones Colores)— συνήθως παρέχονται σε τρεις κύριες ενότητες. H πρώτη ήταν απόψεις, τρόποι σκέψης (sententiae),[27] όπως υιοθετήθηκε από διάφορους αγορητές σχετικά με το σύνολο των θεμάτων τους. Η δεύτερη ενότητα διαιρέσεις (divisiones) ήταν τα περιγράμματα της επιχειρηματολογίας τους. Και η τρίτη χρώματα (colores), ήταν οι ευλογοφανείς ερμηνείες των πράξεων των φανταστικών εναγόντων/κατηγορουμένων τους, με σκοπό να τους δικαιολογήσουν ή να τους κακολογήσουν.

Τα βιβλία των Controversiae συμπληρώθηκαν από τουλάχιστον ένα ακόμη, αφιερωμένο στις Παραινέσεις (Suasoriae, ασκήσεις στη συμβουλευτική ρητορική), στο οποίο ιστορικοί ή μυθολογικοί χαρακτήρες φαντάζονται ότι συζητούν τις επιλογές τους σε κρίσιμες καμπές της καριέρας τους. Στο μοναδικό σωζόμενο βιβλίο των Suasoriae του, ο Σενέκας παρέχει φράσεις από τους αναφερόμενους δημηγόρους, ακολουθούμενους από τα τμήματα τους. αλλά δεν υπάρχουν χρώματα που ανήκουν αποκλειστικά στην αντιμετώπιση της δικαστικής ρητορικής, και δεν έχουν θέση στη συμβουλευτική ρητορική.

Η συγγραφή του Σενέκα του Πρεσβύτερου της ανθολογίας δημηγοριών Controversiae —που αποδιδόταν στον γιο του κατά τον Μεσαίωνα— δικαιώθηκε από το έργο των ουμανιστών της Αναγέννησης Ραφαέλο Μαφέι και Ιούστου Λειψείου.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σενέκας ο Πρεσβύτερος ήταν επίσης ο συγγραφέας ενός χαμένου ιστορικού έργου, που κατέγραφε μία ιστορία της Ρώμης από την αρχή των εμφυλίων πολέμων μέχρι (σχεδόν) τον θάνατό του, μετά τον οποίο δημοσιεύτηκε από τον γιο του. Μαθαίνουμε γι' αυτό το μεγάλο έργο από το έργο τού Σενέκα του Νεότερου «De vita patris» (H. Peter, Historicorum Romanorum fragmenta, 1883, 292, 301) και από ένα μεγάλο κομμάτι της ίδιας της Historiae,[28] που αναφέρεται από τον Λακτάντιο στο Institutiones Divinae 7.15.14. Το απόσπασμα του Λακτάντιου είναι προκαταρκτικό (εισαγωγικό) σε χαρακτήρα και απαισιόδοξο στην προοπτική. Παρομοιάζει την ιστορία της Ρώμης με τις Επτά Εποχές του Ανθρώπου, ενώ συγκρίνει την επαναφορά της Ρώμης στη μοναρχική εξουσία με τη «δεύτερη βρεφική ηλικία» των γερόντων. Επίσης σώζεται η αφήγηση του Σενέκα του Πρεσβύτερου για το τέλος του Τιβέριου, που αναφέρεται από τον Σουητόνιο στον Τιβέριο 73.[29]

Το 2017 η παπυρολόγος Βαλέριο Πιάνο δημοσίευσε μία λεπτομερή μελέτη του P.Herc 1067, ενός απανθρακωμένου ρολού παπύρου, που συλλέχθηκε από το Ερκουλάνεουμ και είχε θαφτεί από τον Βεζούβιο το 79 μ.Χ. Ο κύλινδρος ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά πιθανώς το 1782 και ξετυλίχθηκε εν μέρει στις αρχές του 19ου αι. Η Πιάνo ισχυρίζεται στη μελέτη της (δημοσιεύτηκε στο Cronache Ercolanesi, 47, pp. 163–250), με βάση τα ίχνη γραμμάτων στο τελικό subscriptio του, ότι το κείμενο γράφτηκε από έναν «Λ. Ανναίος Σενέκα». Και, από ό,τι μπορεί να κατανοηθεί από το περιεχόμενο —δηλαδή, για ιστορικά και πολιτικά θέματα που σχετίζονται με τις πρώτες δεκαετίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας— προτείνει ότι πιθανότατα προήλθε από το Historiae του Σενέκα του Πρεσβύτερου. Επιπλέον, θεωρεί ότι τα ίχνη ενός τίτλου βιβλίου, που ακολουθούν το όνομα του συγγραφέα (στο subscriptio) είναι πιο συμβατά με το έργο « ... ab initio b[ell]orum [civilium]» του ίδιου Σενέκα, παρά με την δημηγορική ανθολογία του.

Δυστυχώς, το κείμενο του ρολού είναι πλέον ουσιαστικά αδιάβαστο ως συνεχής αφήγηση, επειδή, κατά τη διαδικασία ξετυλίγματος, πολλά στρώματα σφιχτά τυλιγμένου παπύρου παρέμειναν κολλημένα μεταξύ τους και ξεφλουδίστηκαν το ένα από το άλλο ανομοιόμορφα.[28]

Εκδόσεις της ανθολογίας δημηγοριών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφικές αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 «Oxford Classical Dictionary» Oxford University Press. Οξφόρδη. 1949. 450. Ανακτήθηκε στις 21  Απριλίου 2021. ISBN-13 978-0-19-954556-8.
  2. ↑ 2,0 2,1 archive.org/details/elderseneca0000suss/page/19/mode/2up.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Seneca» (Ρωσικά)
  4. ↑ CONOR.SI. 9886051.
  5. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  6. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  8. ↑ Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, William Smith, Editor.
  9. ↑ George Davis Chase, "The Origin of Roman Praenomina", in Harvard Studies in Classical Philology
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Sussman, Lewis A. (1978). The Elder Seneca. Brill. σελ. 19. ISBN 9004057595. 
  11. ↑ Controversiae 1 pr 11
  12. ↑ Controversiae 1. pr. 2
  13. ↑ Controversiae 1 pr. 11
  14. ↑ Controversiae 2 pr. 3–4
  15. ↑ Latin: in quibus ipsa quae sperantur timenda sunt
  16. ↑ Sussmann (1994), σελ. 4
  17. ↑ Sussmann (1994), σελ. 5
  18. ↑ Controversiae 1 pr. 22, 24
  19. ↑ Controversiae 3 pr. 7; 2.2.8
  20. ↑ Controversiae i pr. 13
  21. ↑ Oxford Latin Dictionary sv. explicatio 4
  22. ↑ Controversiae 2 pr 1
  23. ↑ Controversiae 2 pr. 1
  24. ↑ Controversiae 2.8
  25. ↑ Quintilian 2.15.36; 3.3.4; 3.6.62. (Seneca's pen-portrait of Albucius is lost, but Suetonius' de Rhetoribus 30 describes him vividly as a greater success as a declaimer than as an orator.)
  26. ↑ Controversiae 1 pr. 24; 4 pr. 1; Fairweather 29–30
  27. ↑ Oxford Latin Dictionary s.v. sententia 1, cf. 3 'an opinion expressed in the senate in response to an interrogatio/
  28. ↑ 28,0 28,1 See M. Russo's review of Maria Chiara Scappaticcio, Seneca the Elder and his rediscovered 'Historiae ab initio bellorum civilium'. new perspectives on early-imperial Roman historiography. Berlin; Boston: De Gruyter, 2020, in BMCR 2021.01.23.
  29. ↑ See M. Winterbottom, Loeb edition, Seneca the Elder Vol. 2, pp. 614–17, for the text and English translation of both these fragments.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περαιτέρω ανάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Bodel, John. (2010). «Δικαστήρια καγκουρό: Η εκτοπισμένη δικαιοσύνη στο ρωμαϊκό μυθιστόρημα». Στους Χώρους Δικαιοσύνης στον Ρωμαϊκό Κόσμο. Επιμέλεια Francesco de Angelis, 311–329. Βοστώνη: Μπριλ. [ ISBN λείπει ]
  • Fairweather, Janet. (1981). Σενέκας ο Πρεσβύτερος . Cambridge: Cambridge University Press. [ ISBN λείπει ]
  • Fantham, Elaine (1978). «Μίμηση και παρακμή: Ρητορική Θεωρία και Πράξη στον πρώτο μετά Χριστό αιώνα». Classical Philology, 73(2), 10–116.
  • Γκρίφιν, Μίριαμ. (1972). «Ο Γέροντας Σενέκας και η Ισπανία». Journal of Roman Studies 62:1–19.
  • Γκούντερσον, Έρικ. (2003). Διακήρυξη, πατρότητα και ρωμαϊκή ταυτότητα: εξουσία και ρητορικός εαυτός . Cambridge: Cambridge University Press.
  • Huelsenbeck, B. (2011). «Η Ρητορική Συλλογή του Γέροντος Σενέκα: Κειμενική Παράδοση και Παραδοσιακό Κείμενο». Harvard Studies in Classical Philology, 106, 229–299.
  • Imber, Margaret. (2008). «Life Without Father: Declamation and the Construction of Paternity in the Roman Empire». In Role Models in the Roman World: Identity and Assimilation. Επιμέλεια Sinclair Bell και Inge Lyse Hansen, 161–169. Ann Arbor: University of Michigan Press.
  • ΜακΓκιλ, Σκοτ. (2012). «A Spectrum of Innocence: Denying Plagiarism in Seneca the Elder». Στο Λογοκλοπή στη Λατινική Λογοτεχνία. Του Scott McGill, 146–177. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Ρίτσλιν, Έιμι. (1997). «Φύλο και ρητορική: Παραγωγή ανδρισμού στα σχολεία». In Roman Eloquence: Rhetoric in Society and Literature. Επιμέλεια William J. Dominik, 90–110. Λονδίνο: Routledge.
  • Roller, Matthew (1997). «Αχρωματοψία: Ο θάνατος του Κικέρωνα, η αποκήρυξη και η παραγωγή της ιστορίας». Classical Philology, 92(2), 109–130.
  • Stoffel. (2017). The Inter- and Intratextuality of Seneca the Elder's Controversia 6.8: The Vestal Virgin Writer και η προκλητική περσόνα της. Philologus, 161(1), 162–177.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]